Akad İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark

'''Akadlar''', MÖM.Ö. 4000'de Arap Yarımadası'ndan [[Mezopotamya]]'ya ilk gelen ve yerleşen [[SamiSamiler|Sâmi]] asıllı bir kavimdir. Akad kralı Sargon, [[Sümerler]]i yenmiş ve bu devleti kurmuştur.

Devletin başkenti Akad'dırdı. İlk düzenli ordu sistemini kurmuşlardır. Sümerliler'inSümerlilerin kuzeyinde, [[Fırat Nehri]] boylarında tarihte ilk bilinen imparatorluğu ve ilk düzenli ordu sistemini kurdular. Sümer kültüründen etkilendiler ve bu kültürü [[Ön Asya]]'ya yaydılar. Sargon'un ölümünden sonra devlet zayıfladı ve Sümerliler tarafından ortadan kaldırıldı (MÖM.Ö. 2100).

[[Sami]]Sâmi kökenli bir halk olan Akadlar (veya Akkadlar), MÖM.Ö. 3. binyılın ortalarında yaklaşık iki yüzyıl boyunca Mezopotamya'da hüküm sürmüştürlersürmüşlerdir. Bütün Mezopotamya'yı egemenlikleri altına alan ilk topluluk oldukları gibi idarecileri önceki ''KentŞehir Kralı'' imgesininhayalinin yerine ''EvreninEvren'in Kralı'' simgesinisembolünü ortaya çıkarmışlardır. Bu kavramı belki de ilk kullanan topluluk olarak Akadlar, kültürel anlamda Sümerlerin mirasçılarıdırlar ve Sümer kültürünü büyük oranda benimsemiştirlerkabul etmişlerdir.

Akad sülalesinin kurucusu [[Büyük Sargon]] (M.Ö.2371-2316) ve torunu [[Naram-Sin]], Akad İmparatorluğununİmparatorluğu'nun en önemli liderleri olmuşlardır. Akadların zayıflama döneminde Sümer kentleri tekrar egemenliklerini elde etmiş ve [[3. Ur Sülalesi]]'nin Mezopotamya'daki yükselişiyle birlikte Akadların dönemi son bulmuştur.

== AkadlılarAkadlar ==

Kuzey Mezopotamya'dan güneye doğru genişleyen SamiSâmi halkının yerleşim yerleri, Sümer şehirlerine kadar dayanmıştır. Hatta birçok şehirde, SamilerSâmiler [[ücretli asker]] olarak Sümer ordularında yeralmışlardıryer almışlardır.

Sümer tarihinde çok önemli bir yer alan [[Kiş]] şehrinin sarayında kral Urzababa[[Ur-Zababa]]'nın baş muhasebecisi olan ve SamiSâmi halkına mensup olan Sargon, [M.Ö. 2350 yılında bir savaştan yenik dönen kralına darbe düzenleyerek tahta geçmiştir. SamiSâmi halkının ilk kralı olan Sargon, Kiş şehrini ele geçirdikten sonra, güneye doğru ilerleyerek diğer Sümer şehirlerini de sınırları içine aldı. Sargon, yaptığı bütün seferlerinde kuşattığı topraklara, SamiSâmi kültürünü ve dilini de götürmüştür. Sümer kültürünü temel alan ve kendi kültürüyle bütünleştirerek özümseyen AkadlılarAkadlar, büyük bir medeniyeti geliştirdiler. Böylece dünyadaDünya'da ilk kez,defa bu kadar geniş bir alan üzerinde, merkezimerkezî bir devlet kuruldu.

Akad şehrinin merkez haline gelmesinden sonra Sargon'un kurduğu devlete Akad Devleti, konuştukları doğu SamiSâmi diline de, Akadca denildi. Akad dili bütün Mezopotamya'da Sümer dilinin yerine geçerek, günlük yaşamda ve ticarette kullanılandı.

Kral Sargon kurduğu merkezimerkezî devletiyle asırlar boyu Mezopotamya'da süren teokrat tapınak şehir yönetimine son vermiş ve yerine güçlü bir memur mekanizmasıyla idare edilen bir devlet kurmuştur. Sargon, Mezopotamya'da iktidarı ele geçirmekle beraber sosyal, siyasal ve ekonominin yanında sanatta da değişiklikler yapmıştır.

Dinsel açıdan Güneş tanrısı [[Şamaş]], Ay tanrısı [[Sin]] ve Venüs tanrıçası [[İştar]], en çok tapılantaptıkları tanrılardıtanrılarıydı. Sargon'dan sonra güçlü bir otorite kuran torunu Naram-Sin, kendisini "Akad'ın tanrısı ve dünyanınDünya'nın dört bölgesinin kralı" ilan ederek, ilk tanrılaştırılan kral olmuştur. Sınırlarını [[Zagros Dağları]]'na kadar genişleterek burada yaşayan savaşçı [[Lulubi kabilelekabileleri]]rinini dağıtmıştır.

Naram-Sin döneminde [[Elam]] ve Lulubiler, Akad dilini ve alfabesini kullanmaya başlamışlardır. Naram-Sin'in ölümünden sonra Akad devleti parçalanırparçalandı ve egemenlik, Zagroslar'dan gelen barbar [[Gutiler]]in eline geçergeçti. Mezopotamya'daki insanlar tarafından "dağların canavarı'" olarak adlandırılan Gutiler, hüküm sürdürdükleri 70 senelik süre içinde Mezopotamya'da büyük tahribat yaratarak en karanlık döneme sebep olmuşlardır. Barbarlık ve talandan başka bir şey yapmayan Gutiler, Mezopotamya'da açlığa ve sefalete yol açtılar, olumlu hiçbir gelişme kaydedemeyerek bu sürenin sonunda yenilip bölgeden çıkarıldılar.