Vikipedi

Propaganda: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Caglarctr (mesaj | katkılar)
Devriyeler
17.001 değişiklik
k 85.106.120.70 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Horseblood tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
k Bazı yazım yanlışları ve ek bilgi
1. satır:
{{dablink|Bu maddede '''propaganda''' sözcüğünün anlamı anlatılmıştır. Aynı isimli film için '''[[Propaganda (film)]]''' maddesine bakınız.}}
[[Dosya:Iwantyou.jpg|250px|right|thumb|Tarihteki en ünlü propaganda posterlerinden biri: ABD Ordusu asker toplamaya çalışıyor]]
'''Propaganda''' çok sayıda insanın düşünce ve davranışlarını etkilemek amacını taşıyan önceden planlanmış bir mesajlar bütünüdür. Propaganda tarafsız bilgi sağlama yerine, en temelde kendi kitlesini etkileyecek bilgiyi sunar. Mesaj doğru olsa da yönlü olabilir ve olayın tümünü dengeli bir şekilde sunmayabilir. Genellikle [[politika]]da kullanılır ve hükümetlerhükumetler ve politik partiler tarafından desteklenir. Propaganda, hitap edilen kitlenin düşüncelerinin derinleşmesini veya değişmesini sağlayabilir, insanların sadece düşünsel aktivitelerini değil aynı zamanda fiziksel olarak harekete geçmelerini tetikleyebilir.
 
Bilginin benzer bir manipülasyonu örneğin [[reklam]]da kullanılır ama buna genellikle propaganda denilmez. Propaganda kelimesi reklamın tersine kuvvetli bir olumsuz anlam taşır.
10. satır:
 
== Propaganda çeşitleri ==
Propaganda reklamla birçok benzer tekniği kullanır. Reklama, bir ticari ürün için yapılan propaganda denilebilir. Ancak, propaganda genellikle politik veya milliyetcimilliyetçi temalar içerir. Propaganda broşürler, posterler, TV veya radyo yayınları ve bunların dışındaki her türlü bilgi taşıyan medya aracılığıyla yapılır. Fakat hiç şüphe yok ki günümüzde propagandanın asıl aracı sanal ortamlardır.
 
Kelimenin daha dar ve sık kullanılan anlamıyla propaganda politik bir amacı veya iktidarın çıkarlarını destekleyen bilerek çarpıtılmış veya saptırılmış bilgiye denir. Propagandacılar bir grubun istekleri yönünde halkın bir konu veya olayla ilgili görüşlerini değiştirmeyi amaçlarlar. Bu manada propaganda, aynı amacın insanlara istenen bilgilerin verilmesi yerine, istenmeyen bilgilerin kısıtlanmasını amaçlayan sansürün tersidir. Propagandayı diğer metodlardan ayıran, propagandacının halkın fikrini ikna etme ve anlatma yerine kandırma ve kafa karıştırmayla değiştirme isteğidir. Organizasyonun liderleri bilginin tek taraflı veya doğru olmadığını bilmelerine rağmen propagandayı yayan daha düşük rütbeli üyeler durumu bilmeyebilirler.
53. satır:
Lippman ve Bernays'ın propaganda kampanyası altı ay içinde o kadar büyük anti-Alman histerisi yaratmıştıki, Amerikan iş alemini (ve diğerlerinin yanında [[Adolf Hitler]]'i de) kamu oyunu geniş boyutlu propaganda ile kontrol etme potansiyeli ile etkilemiştir. Bernays "grup zihni" ve "niyetin tasarlanması" gibi pratik propaganda çalışmalarında kullanılan tanımları ortaya atmıştır.
 
Mevcut [[Halkla ilişkiler]] endüstrisi Lippman ve Bernays'ın çalışmalarının direkt sonucudur ve hâlâ ABD hükümetihükumeti tarafından kullanılmaktadır. 20.yy'ın ilk yarısından sonra Bernays ve Lippman çok başarılı bir halkla ilişkiler şirketi işletmişlerdir.
 
[[II. Dünya Savaşı]] propagandanın bir silah olarak hem Hitler'in propagandacısı [[Joseph Goebbels]] hem de İngiliz Politik Savaş İdarecisi tarafından sürekli kullanıldığı bir savaş olmuştur.
68. satır:
* Alman halkına, Nazi Partisi'nin ve Almanya'nın yabancı ve iç düşmanlara (özellikle Yahudiler) karşı yaptığı mücadele hatırlatılırdı.
* [[Çekoslavakya]], [[Polonya]], [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] ve Baltik devletleri gibi ülkelerdeki etnik Almanlar'a, Almanya ile kan bağlarının yeni ülkelerine olan bağlılıklarından daha güçlü olduğunu söylenirdi.
* [[Fransa]] ve [[Birleşik Krallık]] gibi potansiyel düşmanlara, Almanya'nın o ülkelerin halkları bir sorunu olmadığını ama hükümetlerininhükumetlerinin Almanya ile savaş başlatmak istediği söylenirdi.
* Tüm halklara Almanya'nın kültürel, bilimsel ve askeri başarıları hatırlatılırdı.
 
77. satır:
=== Soğuk Savaş propagandası ===
 
ABD ve Sovyetler Birliği [[Soğuk Savaş]] sırasında propagandayı yoğun olarak kullanmıştır. Her iki taraf da film, televizyon ve radyo programlarıyla kendi halklarını, karşı tarafı ve Üçüncü Dünya milletlerini etkilemeye çalışmışlardır. ABD Enformasyon Ajansı, resmi hükümethükmet istasyonu olarak Amerikanın Sesi radyosunu işletmiştir. Radio Free Europe (Özgür Avrupa Radyosu) ve Radio Liberty (Özgürlük Radyosu) kısmi olarak [[Central Intelligence Agency]] (Merkezi Haberalma Ajansı) tarafından desteklenmiş, Doğu Avrupa ve [[Sovyetler Birliği]]'ne haberler ve eğlence programlarında gri propaganda yapılmıştır. Sovyetler Birliği'nin resmi istasyonu, Radyo Moskova, beyaz propaganda yaparken, Radio Peace and Freedom (Barış ve Özgürlük Radyosu) gri propaganda yapmıştır. Her iki taraf da kriz dönemlerinde kara propaganda da yapmıştır.
 
Amerika kıtasında [[Küba]] hem kara hem de beyaz propagandanın hem kaynağı hem de hedefi olmuştur. Radio Habana Cuba (Radyo Havana Küba), CIA ve Küba'lı gruplara karşı orijinal programlar, Moskova Radyosu'nun yayınları ve ''Vietnam'ın sesi'' yayınlarını yapıyordu.
93. satır:
Propaganda mesajlarının hangi yollarla ulaştırılacağı önemlidir ama bilgi yayılımı stratejileri sadece propaganda mesajı ile birleştikleri zaman propaganda strateji halini alırlar. Bu mesajları tanımlamak, mesajların hangi yollardan yayıldığını çalışabilmek için şarttır. Bu yüzden propaganda oluşturmak için aşağıdaki teknikleri bilmek gereklidir:
 
* '''Korkuya başvurma''': Korkuya başvurma genel nüfusta korku yaratarak bir konuya destek saylamayısağlamayı amaçlar. Örneğin, [[Joseph Göbbels]] [[Teodore Kaufman]]'nın ''Almanya yok olmalı'' sözlerini kullanarak Müteffiklerin Alman halkını yok etmeyi amaçladığını iddia etmiştir.
* '''Bir otoriteye referans''': Bir fikri, görüşü veya hareket planını destekelemekdesteklemek için bir otorite veya makam sahibini referans vermek.
* '''Tren etkisi''': Hedef kitleye "herkes bunu yapıyor" diyerek bir hareket tarzını kabul ettirmek.
** Kalabalığa katıl: Bu teknik insanların kazanan tarafta olma dürtüsünü kullanır. Bu teknik hedef gruba bunun bir kitle hareketine döndüğü ve onların da katılmasının kendi çıkarlarına olduğunu söylemeyi içerir.
** Kaçınılmaz zafer: Trene henüz katılmamış olanlar, kesin zafere giden yolda gidenlere katılmaya çağrılır. Hali hazırda trende olan veya kısmen trende olanlara da kalmalarının en iyi hareket olduğu fikri verilmiş olur.
* '''Direkt emir''': Bu teknik karar verme sürecini basitleştirmeyi amaçlar. Propagandacı resimler ve kelimeler kullanarak dinleyicilere tam olarak ne yapmaları gerektiğini söyler. Diğer olası seçenekleri ortadan kaldırır. Emri vermek için otorite figürleri kullanılabilir ama şart değildir. Sam amcanın "seni istiyorum" resmi bu tekniği örnektir.
* '''Reddin elde edilmesi''': Bu teknik, bir fikrin nefret edilen, korkulan veya küçük görülen bir grupta pöpülerpopüler olduğu imajının verilmesiyle bu fikrin reddinin temin edilmesinin içerir. Dolayısıyla eğer, nefret edilen veya küçük görülen bir grup insanın da aynı fikri savunduğu inandırılırsa hedef kitle bu görüşü terk eder.
* '''Parıltılı genellemeler''': Parıltılı genellemeler bilgi veya akıl yürütme gerektirmeden kabul edilmesini sağlamak için yüksek değer taşıyan olgular ve inançlarla alakalandırılmış, yoğun, duygusal olarak çekici sözlerdir. Yurt sevgisi, memleket; barış, özgürlük, onur, v.s. gibi duygulara alakalandırılır. Sözler muğlak ve herkes için başka bir manaya gelebilecek olsa da anlamları hep olumludur: "Propagandacının olguları ve programları her zaman iyidir, tercih edilir, erdemlidir."
* '''Rasyonalizasyon''': Bireyler veya gruplar tartışılır davranış veya inançları bazı genellemelerle akılcı yapmaya çalışabilirler. Muğlak ve hoş sözler genellikle böyle hareket ve inançları haklı göstermek için kullanılır.
115. satır:
 
=== Propagandanın yayılması için teknikler ===
Propaganda bilgi üzerinden yayıldığı için amaç istenilen bilginin çok kişiye, efektif ve güvenilir olmasını gerektirir. Domino propaganda burada büyük bir önem taşır, halkın ufak bir kesimini etkilemek tahmin edilemeyecek düzeyde sonuçlara gebedir. Hem Nazi Almanyası döneminde hem de Türkiye'de Gezi Parkı olayları sırasında yoğun olarak kullanılmıştır. (Bilginin kaynağı için http://dusunselperspektif.blogspot.com.tr/)
 
Propagandayı yaymak için kullanılan yaygın yöntemler arasında haberler, hükümethükumet raporları, tarihin tekrar yazılması, uydurma bilim, kitaplar, broşürler, propaganda filmleri, radyo, televizyon ve posterleri sayabiliriz. Radyo ve televizyonda propaganda haberlerde, güncel olaylarda, konuşma programlarının içinde veya reklam olarak yer alabilir.
 
== Kaynakça ==
124. satır:
* Stuart Ewen: ''PR! A Social History of Spin.'' New York: Basic Books, 1996. ISBN 0-465-06168-0
* [[Harold Lasswell]]: ''Propaganda Technique in World War I''. London 1927. (Yeni baskı: Cambridge, Mass: M.I.T. Press, 1971.)
* http://dusunselperspektif.blogspot.com.tr/2014/06/gezi-parknn-ardndaki-gercekler.html
 
== Dış bağlantılar ==
{{commons-ufak|Category:Propaganda}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Propaganda" sayfasından alınmıştır