Giuseppe Donizetti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
13. satır:
}}
'''Giuseppe Donizetti''' ('''Donizetti Paşa''') (d. [[6 Kasım]] [[1788]], [[Bergamo]]
[[Türkiye]]'yi [[19. yüzyıl]]da [[batı müziği]] ile tanıştıran ve ilk [[Türk]] [[bando]]su olan ([[Mûsikâ-i Hümâyûn]])'un gelişmesinde en büyük katkıyı sağlamış olan kişidir.
19. satır:
== Hayatı ve Çalışmaları ==
Giuseppe Donizeetti 6 Kasım 1788'da [[Bergamo]] (günümüzde [[Lombardiya]], İtalya) doğdu.<ref name="yasamyapit">Güntekin, Mehmet ,(1999), ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.389 ISBN:975-08-0072-9 </ref> Çoğu müzisiyen olan bir aile ortamı içinde yetişti. Sonradan tanınmış bir opera bestecisi olan [[Gaetano Donizetti]] (1797-848) onun küçük kardeşi idi.
1808'de 20 yaşında iken [[Napolyon Bonapart]]'ın Fransa ordusuna kayıt oldu. Fransa ordusunda bandocu olarak Avusturya ve İspanya seferlerine katıldı. 1814 Napolyon [[Elba]] adasına sürüldüğünde onunla birlikte Elba'ya gitti. Napolyon Mart 1815'de Fransa'ya dönüp [[Yüz Gün]] tekrar imparator olarak hüküm sürmesi döneminde bando şefi olarak Napolyon'nun yanında idi. Napolyon'un [[19 Haziran]],[[1815]]'de [[Waterloo Muharebesi]]'nde yenildikten sonra Fransa ordusundan ayrıldı. [[Sardinya Krallığı|Sardınya-Piyemonte Krallığı]] ordusunun bir alayında bando şefi oldu.<ref name="yasamyapit"/>
Yeniçeri Ocağı'nı kaldıran reformcu [[Osmanlı]] hükümdarı [[II. Mahmut]] ([[1785]]-[[1839]]) tarafından [[İstanbul]]'a gelmesi için yapılan daveti kabul ederek [[17 Eylül]] [[1828]]'de görevine başlamıştır. [[II. Mahmut]], eski orduyu dağıtmış ve kurduğu yeni ordu ([[Asakir-i Mansure-i Muhammediyye]]) ile birlikte, önceki ordu bandosu olan geleneksel [[Mehter]] bandosunu da kaldırmıştır. Yerine batı standartlarında yeni bir bando kurmaya karar vermişti. Yeniden [[Muzika-i Hümâyûn]] adli bir bando kurulmasina karar verildi. <ref>Muzıka-ı Hümayun adı ile kurulan bando, [[Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası]]’nın temelini oluşturur. Muzıka’ı Humayun 1924’te Atatürk’ün isteği ile Ankara’ya taşındı ve 1932’de "Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası" adını aldi. 1957'de Orkestranın Özel Kuruluş Yasası çıkip "Riyaset-i Cumhur Senfoni Orkestrası" oldu ve sonra ismi Turkçeleştirildi. </ref>▼
▲Yeniçeri Ocağı'nı kaldıran reformcu [[Osmanlı]] hükümdarı [[II. Mahmut]] ([[1785]]-[[1839]]) tarafından [[İstanbul]]'a gelmesi için yapılan daveti kabul ederek [[17 Eylül]] [[1828]]'de görevine başlamıştır. [[II. Mahmut]], eski orduyu dağıtmış ve kurduğu yeni ordu ([[Asakir-i Mansure-i Muhammediyye]]) ile birlikte, önceki ordu bandosu olan geleneksel [[Mehter]] bandosunu da kaldırmıştır. Yerine batı standartlarında yeni bir bando kurmaya karar vermişti. Yeniden [[
[[Koca Hüsrev Mehmed Paşa]] ve Sardınya Krallığı İstanbul elçisi vasıtasıyla Fransız müzisiyen Marquel Muzika-i Hümâyûn bandosunun başına getirildi. Fakat Marguel'in bu bando kuruluş görevinde yetersiz kalması üzerine, Giuseppe Donizetti bu görev için davet edildi. Giuseppe Donizetti istanbul'a varınca ilk iş olarak askeri bando Müzika-i Hümâyûn'u yapılandırdı ve bir ay içerisinde padişaha ilk konserini verecek hale getirdi.<ref name="yasamyapit"/>▼
▲[[Koca Hüsrev Mehmed Paşa]] ve Sardınya Krallığı İstanbul elçisi [[Marki]] Groppallo vasıtasıyla Fransız müzisiyen Marquel
Bundan sonraki 28 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti]]'nin hizmetinde çalışan Giuseppe Donizetti'ye 1841'de [[miralay]] ([[albay]]) ve 1885'de [[mirliva]] ([[tuğgeneral]]) rütbesi ile "Paşa" unvanı verilmiş ve hükümdarın kurduğu modern ordunun bando teşkilatını ölümüne kadar yönetmiştir. [[İstanbul]], Donizetti için ikinci bir vatan olmuş ve [[12 Şubat]] [[1856]]'da ölene dek [[İstanbul]]'da yaşamıştır.<ref name="yasamyapit"/>▼
▲Bundan sonraki 28 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti]]'nin hizmetinde çalışan Giuseppe Donizetti'ye 1841'de [[miralay]] ([[albay]]) ve 1885'de [[mirliva]] ([[tuğgeneral]]) rütbesi ile "Paşa" unvanı verilmiş ve hükümdarın kurduğu modern ordunun bando teşkilatını ölümüne kadar yönetmiştir. [[İstanbul]], Donizetti için ikinci bir vatan olmuş ve [[12 Şubat]] [[1856]]'da ölene dek [[İstanbul]]'da yaşamıştır.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/>
Giuseppe Donizetti'nin, II. Mahmut için bestelediği "[[Mahmudiye Marşı]]" onbir yıl, [[II. Mahmut]]'un ölümünden sonra tahta çıkan oğlu [[Sultan]] [[Abdülmecit]] için bestelediği "[[Mecidiye Marşı]]" da ([[1839]]) 22 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti'nin Milli Marşları|Osmanlı Devleti'nin marşı]] olarak çalınmıştır.▼
▲Giuseppe Donizetti'nin, II. Mahmut için bestelediği "[[Mahmudiye Marşı]]" onbir yıl, [[II. Mahmut]]'un ölümünden sonra tahta çıkan oğlu [[Sultan]] [[Abdülmecit]] için bestelediği "[[Mecidiye Marşı]]" da ([[1839]]) 22 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti'nin Milli Marşları|Osmanlı Devleti'nin marşı]] olarak çalınmıştır.<ref name="araci"/>
[[Sultan]] [[Abdülmecit]] tarafından [[Paşa]] unvanı ile taltif edilen Donizetti'nın başarıları sadece askeri bando kurulması ile sınırlı kalmadi. Bazı Türk müzikisi eserlerini Klasik Batı müziği sistemine uydurarak çok sesli hale getirdi. Türk müzikisi makamlarını kullarak bazı eserlerin bestelemesini yaptı. "Longa" teriminin kendisine bu türde Türk müziği bestesini gösteren öğrencilerinden birisinin bestesinin "uzun" öldüğünu ifade etmesi üzerine ortaya çıktığı rivayet edilmektedir. Sarayda [[Osmanlı]] hanedan ailesinin fertleri ve harem halkına (örneğin Sultan [[Abdülmecid]], Dürrinigar Kalfa) [[müzik]] dersleri verdi. Türkiye'de Batı müziğinin öğretiminin ve kurumlaşması için gayet ciddi çabalar sarfetti. Yetiştirdiği öğrenciler arasında Nacib Paşa, Hacı İbrahim Paşa, Süleyman Paşa, Neşet Paşa, Miralay Halil Bey, Kaymakam Atıf Bey ve Dürrinigar Kalfa gibi Turk müziğinin sonraki gelişmelerini ilerletebilecek talabeleri vardı.<ref name="yasamyapit"/> ▼
▲[[Sultan]] [[Abdülmecit]] tarafından [[Paşa]] unvanı ile taltif edilen Donizetti'nın başarıları sadece askeri bando kurulması ile sınırlı kalmadi. Bazı Türk müzikisi eserlerini Klasik Batı müziği sistemine uydurarak çok sesli hale getirdi. Türk müzikisi makamlarını
Müzik alanında yaptığı başarılı çalışmalar dolayışyla Sultan II. Mahmut tarafindan "İftihar" ; Sultan [[Abdülmecit]] tarafından "Mecidi" ve Fransa tarafından "Legion d'Honneur" nişanları ile ödüllendirilmiştir. <ref name="yasamyapit"/> ▼
▲Müzik alanında yaptığı başarılı çalışmalar
[[Pera]]'da ([[Beyoğlu]] ve çevresinin eski adı) her yıl düzenlenen [[İtalyan]] [[opera]] gösterilerini desteklemiş, [[saray]]da [[konser]]ler düzenlemiş ve [[İstanbul]]'u ziyaret eden [[Franz Liszt]], [[Parish Alvars]] ve [[Leopold de Meyer]] gibi zamanın önde gelen virtüözlerine ev sahipliği yapmıştır. Donizetti'nin kendisi gibi müzisyen olan iki kardeşi daha vardır. İçlerinden en yetenekli ve ünlüleri küçük kardeşi ([[Gaetano Donizetti]]), bir [[opera]] bestecisidir.▼
▲[[Pera]]'da ([[Beyoğlu]] ve çevresinin eski adı) her yıl düzenlenen [[İtalyan]] [[opera]] gösterilerini desteklemiş, [[saray]]da [[konser]]ler düzenlemiş ve [[İstanbul]]'u ziyaret eden [[Franz Liszt]], [[Parish Alvars]] ve [[Leopold de Meyer]] gibi zamanın önde gelen virtüözlerine ev sahipliği yapmıştır. 1848'de İstanbul'u ziyaret eden Lizst Sultan Abdülmecit'e sunmak üzere ''Grande Paraphrase de la marche de Donizetti composée pour Sa Majesté le Soultan Abdül Mejid-Khan'' adlı bir beste yapmış ve bu bestenin notaları 1848'de [[Berlin]]'de basılıp yayımlanmıştır. Donizetti'nin kendisi gibi müzisyen olan iki kardeşi daha vardır. İçlerinden en yetenekli ve
Donizetti'nin cenazesi, ölümünden sonraki üç hafta boyunca [[Beyoğlu]]'ndaki [[Santa Maria Kilisesi]]'nde muhafaza edilmiş ve [[6 Mart]] [[1856]]'da [[Santa Esprit Kilisesi]]'inin mezarlığına nakledilerek defnedilmiştir.
Satır 41 ⟶ 43:
== Hakkında Yapılan Çalışmalar ==
Müzikolog [[Emre Aracı]] tarafından kaleme alınan kapsamlı bir biyografisi ''Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu'' adı altında 2006 yılında bir kitap halinde <ref name="araci"/> ve kısaltılmış biyografisi bir makale olarak "The Musical Times" dergisinde 2002-2003'de yayımlanmıştır.
4 Ocak 2007'de "Bergamo Müzik Festivali"'nde "Teatro Donizetti"'de Türk müzikolog Emre Aracı ilk kısmı "Donizetti Paşa'nın batı müziği besteleri" ve ikinci kısmı "Donizetti Paşa'nın klasik Osmanlı müziği" adlı iki kısımdan oluşan bir lirik-senfonik konseri hazırlayıp ve orkestra şefliği yapmıştır.
Anısına Beyoğlu'nun Pera Bölgesinde "Palazzo Donizetti Hotel" bulunmaktadır.
Satır 52 ⟶ 56:
* Güntekin, Mehmet ,(1999), ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, ISBN: 978-975-08-1153-4. C.1 s.389 ISBN:975-08-0072-9
* Aracı, Emre (2006), ''Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu'', Istanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, ISBN: 978-975-08-1153-4.
* Maurizio Costanza, (2010) ''La Mezzaluna sul filo - La riforma ottomana di Mahmûd II'',
* [http://www.musicaltimes.co.uk/archive/0203/arac.html ''The Musical Times'': Levanten Bir Hayat: Osmanlı sarayında Giuseppe Donizetti (İng.)]
* [http://www.ykykultur.com.tr/kitap/kitap.asp?id=2162 Donizetti Paşa – Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu]
* [http://www.iec-tr.org/index.php?option=com_content&task=view&id=119&Itemid=57&lang=tr Guiseppe Donizetti (Donizetti Paşa)]
* [http://www.ozanyarman.com/misc/Doctorate%20Thesis.pdf 79-tone Tuning & Theory for Turkish Maqam Music, A Doctorate Dissertation by Ozan Yarman, M.A., pp. 1-2 (İng.)]
▲* Maurizio Costanza, ''La Mezzaluna sul filo - La riforma ottomana di Mahmûd II'', Marcianum Press, Venezia, 2010 (cap. IV.7b)
{{DEFAULTSORT:Donizetti, Giuseppe}}
| |||