|
'''Kontluklar''' (İngilizce: '''County''' veya bazan '''shires'''), günümüzde [[Birleşik Krallık]] İngiltere ülkesinin en büyük yerel idare birimleri olarak bulunmaktadırlar. Burada "İngiltere ülkesi" terimine dikkati çekmek gerekmektedir. Kontluk sistemleri Britanya adası ile İrlanda adasıninadasının kuzeyinde bulunan ''Birleşik Krallık'' devletinin tümüne değil sadece İngiltere ülkesiyle ilgilidir. Birleşik Krallık içinde bulunan diğer ülkeler olan [[Galler]] Ülkesi, [[İskoçya]] ve [[Kuzey İrlanda]] değişik tipte yerel idareye sahiptirler.
== İngiltere ülkesinde günümüzde kontluk tipleri ==
İngiltere ülkesinde yerel idari kontluklar 1888de oluşturulan ve "1889 yılı Yerel Yönetimler Yasası" ile hukuken yasalaştırılan bir kanun ile kurulmuşlardır. Bu tip kontluklar tüm Birleşik Krallık'ta da uygulanmıştır. Ama 1972de raporunu veren bir kraliyet komisyonunun tavsiyeleri sadece İngiltere'de kontluklara odaklanmış ve bu rapora kısmen uyularak İngiltere ülkesindeki konttluklarkontluklar ile yerel idare sistemi "1974 yılı Yerel Yönetimler Yasası" ile değiştirilmiştir.
1974den itibaren İngiltere ülkesinde iki türlü ''kontluk'' kurulmuştur:
* "Shires" metropoliten-olmayan kontluklar ve
* "Metropoliten Kontluklar".
Bu birincil seviyede olan kontluklar altında ikinci seviyede olan "bölge (district)" veya "belde (borough)" yerel idereleriidareleri bulunmakta idi. 1974de çıkartılan bu kanun hangi yerel hizmetlerin birincil seviyede bulunan kontluklar hangilerinin de ikincil seviyede olan "bölge" veya "belde"ler tarafından yapılacağını açıkca ortaya koymuştur. Bu kanunla kurulan hem birincil hem de ikincil seviyedeki yerel idarelerde yerel seçimlerle gelen bir "yerel idare meclisi (local council)" bulunmakta ve bu meclis o birimin yerel idaresinden mesulmes'ul olmaktadır. Gerçekten İngiltere İngilizcesi kullanışında yerel idareden bahisdebahiste çok kere "yerel idare (local authority)" sözcüğü değil "yerel idare meclisi (local council)" sözcüğü aynı anlamda kullanılmaktadirkullanılmaktadır. Fakat bunlarda yıllar geçtikcegeçtikçe önemli şu değişiklikler yapılmıştır.
* Önce 1979da iktidara gelen [[Margaret Thatcher]] Muhafazakar Parti hükümetihükumeti "Metropoliten Kontluklar"'ı, "Londra Büyük Şehri Yerel İdaresi" dahil (genellikle idarîidari nedenlerle değil politik nedenlerle) lahvetmistirlağvetmiştir. Bunlar altında bulunan ikinci seviyedeki yerel idareler olan metropoliten "Bölge (District)" idareleri, iki seviyeli olarak değiştirilmeden aynen bırakılan "shire" veya metropoliten-olmayan kontluklar yetkileriyle "tek-seviyeli yerel idare" olarak kalmışlardır. Ama idari bakimdan lahvedilenlağvedilen "metropoliten kontluklar" hukuken hala daha bulunmakta ve lahvedilmişlağvedilmiş metropoliten kontluk idarelerinin içinde bulunan bazı bölümler (itfaiye sistemleri, polis sistemleri, sivil savunma, acil durumlar hizmetleri, metropoliten ulaşım sistemleri vb.) hala idare meclisleri ve idare sistemi lahvedilmislağvedilmiş bu üst seviyeli metropoliten kontluklar tarafından idare edilmektedir. Bunları idare eden meclisler ve idareler, eskiden ikincil seviyede olan bolgelerinbölgelerin idare meclislerinden seçilen üyelerden oluşan, İngiliz terimi ile, "geride kalmış (residual)" otoriteler adıyla anılmaktadırlar.
* 1990dan sonra yeniden değişiklikler devam etmistiretmiştir. 1974 kanununa göre "shires" kontlukları altında ikinci seviyedeki yerel idareler bulunmaktaydı. Bunlar bazanbazen ''bölge (district)'' bazanbazen ''belde (borough)'' adları taşımaktaydılar. 1995-2009 arasında yapılan bir sıra reformla ve yeni kanunlarla bu ikincil seviyede olan bazı "bölge" veya "belde" idareleri birincil seviyeli kontluk idaresinden ayrılmışlardır. Bu yeni kurulan yerel idareler de 1974 tipi kontlukların yetkilerini üstlenmişler ve eskiden içinde bulundukları kontluklardan bağımsız '''tek-seviyeli yerel idare''' olmuşlardır. Bunlara en iyi örnek 1999da birincil-seviyeli "Hertfordshire" ve 2009da "Bedfordshire" ve "Cheshire" kontluklarının bütün yetkilerinin alınıp bunların idare meclislerinin kapatılıp idare memurlarının dağıtılması ile bu kontluklarda bütün yetkilerinin eskiden ikincil-seviyede olan eski "bölge" veya "belde"lere verilmesidir. Bu örneklerde eskiden birincil seviyeli kontlukların hiç bir idari yetkileri kalmamıştır. Fakat hala kraliyet merasimleri için törensel yetkileri bulunmaktadır. İkinci çeşit değiştirme örneklerinde ise birincil kontluk idaresi ortadan kaldırılmamıştır. ÖrneginÖrneğin eskiden birincil-seviyeli [[Lancashire]] kontluğu altindaaltında bulunan ikincil-seviyeli metropoliten-olmayan [[Blackpool]] bölgesi, Lancashire kontlugu idaresi altından alınmış; bu bölgeye birincil-seviyeli yerel idare yetkileri verilmiş; "tek-seviyeli yerel idare" yapılmıştır. Ama Lancashire Kontluğu hala bulunmaktadır.
* 2000de ise başşehir Londra için 1986dan beri ilga edilmiş eski ''Londra Metropoliten Kontluğu'' yerine "Londra Assemblesi" ve "Büyük Londra Belediye Başkanı" kurumları kurulmuştur. Bu bir büyük "idari bölgeler (regions)" sistemine geçiş olarak da görülmüştür ama şu anda (2010) bu yeni büyük idari bölgelerin kurulmayacağı bilinmektedir.<ref>İngiltere'de '''idari bölgeler''' de kurulmak istenmiştir. Bu büyük idari bölgelerin sınırları ve merkezleri belirlenmiş; bu "büyük idari bölgeler" için devlet daireleri ve memurları gölge-iskelet şekilde kurulmuştur. Ancak bunları uygulayan kanun taslağı Parlamento'ya getirilmemiştir. 2010da gelen koalisyon hükümeti mevcut Nisan 2011de gölge-iskelet kurumlarını da ilga etmiş olduğu için, şu anda "büyük idari bolge"lerin kurulmayacağını açıklaşmıştır.</ref>
|}
1974de ki yerel idare reformuna göre 35 tane "shire" tipi kontluk bulunmaktaydı. Bu "shire" tipi kontluklarının hepsini lahv etmeklağvetmek ve ulkedeülkede sadece tek-seviyeli yerel idareler bulunması talepleri yapılmaktadır. Ama özellikle kırsal alanlarda bulunan "shire" tipi kontluklarda yaşayanlar ve tutucular bu teklife şiddetle itiraz etmektedirler. Buna rağmen 1999da çıkartılan bir kanunla ''Berkshire'' ve 2009da yapılan bir uygulama ile "Bedfordshire" ve "Cheshire" "shire"-tipi kontlukları için üst seviyedeki "metropoliten-olmayan kontluk" yetkileri kaldırılmış; seçimle gelen kontluk meclisi ve idare sistemi elimine edilmiş ve bu yetkilerin hepsi ikincil seviyede olan "bölge (district)" yerel idarelerine "tek-seviyeli yerel idare" statüsü verilmiştir. Bu üç kontluğun "törensel kontluk" statüsü kalmıştır. Ama bir gelenek olarak hala "Berkshire"'ın "metropoliten-olmayan kontluk" statüsü hukuken geçerli olduğu da kabul edilmektedir. Böylece İngiltre'de şu anda (2010'da) 32 tane 1974 kanununda verilen tam yetkileri ile "metropoliten-olmayan kontluk" (yani "shire" tipi kontluk) ve 1 tane hiç bir yetkisi olmayan "metropoliten-olmayan kontluk" bulunmaktadır.
=== Metropoliten kontluklar ===
[[Greater Manchester]], [[Merseyside]], [[South Yorkshire]], [[Tyne ve Wear]], [[Batı Midlands]], [[Batı Yorkshire]].
1986da Margeret Thatcher hükümetihükumeti politik nedenlerle bu tip kontluklarainkontlukların yetkilerini kaldırmış ve idare meclislerini ve idare memurlarını elimine etmişti. Ancak hukuken bu kontluklar hala ilga edilmemiştir. Acil hizmetler, sivil savunma ve kamu taşıma hizmetleri gibi önemli stratejik hizmetler "geri kalan hizmetler" adı altında eski ikincil idarelereden gönderilen temsilcilerden kurulu bir meclisle idare edilmektedir.
2010'da yeni idareye gelen koalisyon hükümeti [[Greater Manchester]] Nisan 2011'de "Greater Manchester Birleşik İdaresi (Greater Manchester Combined Authority)" adı ile törensel "Greater Manchester" sınırları içinde ekonomik gelişme, ekonomik yenilenme ve ulaşım görev ve yetkilerini yüklenecek bir yörelyerel idare kurmuştur.
Metropoliten "Büyük Londra" hukuken bir kontluk değildi ve statüsü "idari bölge" olarak anılmaktaydı; ama diğer metropoliten kontluklar gibi bir yerel meclisi ve bürokratları bulunmaktaydı. 1986da1986'da bu idare sistemi tümüyle lahvediliplağvedilip Büyük Londra şehri ikincil bölge yerel idarelerine hiç koordinasyon sistemleri ve uzun dönemli strateji uygulama sistemleri bulunmadan bırakılmıştı.
=== Tek-seviyeli yerel idareler ===
| 