Osmanlı başdefterdarları listesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
'''Başdeftardar''' 14. yy ile 19. yy arasinda [[Osmanlı Devleti]]'nin en yüksek maliye görevlisi idi. Fatih'in kanunnamesine göre bașdefterdar padișahın malının vekili ve veziri-azam da nazırı idi. Devlet hazinesinin açılıp kapanmasi başdefterdar bulunmasıyla yapılırdı. "Başdefterdar" Divan-ı Hümayun üyesi idi. Başdefterdar 14. yy ile 19. yy dönemi protokolüne göre [[vezir]] ve [[kazasker]] rütbelerinden daha asagida ama [[Yeniçeri Ağası]]'nın üzerinde bulunmaktaydı.
Ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. Bazı kaynaklara gore ilk "başdefterdar" [[I. Murat]] saltanat doneminde 1359-1360 döneminde görevlendirilen [[Mihaliç]] Kadısı "Çelebi bin Mehmet" idi.<ref name="maliye">(1994/3) ''Maliye Teşkilatı Tarihçesi ve Mevzuatı.'' Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı ). 1994. say. 5. 1994/3.</ref> [[I. Beyazid]] döneminde (1389-1402) ise şair Zahiri "başdefterdar" olarak belgelere geçmiştir.<ref name="maliye"/>
14.yy da başdefterdarlar ulema sınıfından kadılar ve müderrisler arasından seçilirdi. Sonları defterdarlık kendi iç eğitim sistemini de geliştirerek burada defterdar yetiştirmeye başladı. Bu eğitim sisteminin binası Topkapı Sarayındadır. Böylece defterdarlık bir hiyerarşik devlet görevi oldu ve defterdarlar hiyerarşisi içinde en üst defterdar seviyesi "başdefterdarlık" idi.
7. satır:
Eyaletlerde de defterdarlar bulunup bunlar mukataa adı verilen vergi birimleri ile maden ve tuzla türü işletmelerin elde ettiği gelirleri merkeze transfer etmek ve bunun muhasebesini yapmakla görevliydiler. Osmanlı devletinde 14. yy.da itibaren devlet merkezinde tek bir defterdar bulunmakta iken devlet arazisi büyüdükce merkezî defterdar adedi 3'e kadar defterdar çıkmıştı. Ama yine tek bir "basdefterdar" bulunmuştur. Özellikle 17. yy'dan itibaren "Rumeli Deferdarı" veya "şıkk-ı evvel defterdarı" başdefterdar olarak en üst seviyeye geçmiştir. 1783'den itibaren Hazine-i Amire ile birlikte birkaç daha "hazine" kuruldu ve bunlar için de ayrı merkezî deftedar tayin edilmeye başlandı. Fakat tek Hazine-i Amire'nin tek "defter" tutucusu olarak tek bir merkezi devlet başdeftardari bulunduğu kabul edilmiş idi.<ref name="tarihce"> "Tarihçe-i Defterdarlık". T.C. Maliye Bakanlığı (Turkish Ministry of Finance). [http://www.maliye.gov.tr/defterdarliklar/ankara/tarihce.html]. Erisim:2007-01-15.</ref>
[[II. Mahmut]] döneminde devlet memurları reformları yapılmakta iken devletin en yuksek maliye gorevlisi olarak "[[Başdefterdar]]" ünvanı ortadan kaldırıldı. 28 Şubat 1838 tarihli bir ferman ile Hazîne-i Âmire ve Mansûre Hazînesi birleştirilip [[Maliye Nazırlığı]] kuruldu ve bu nazırlıkta en yüksek maliye görevlisi "Maliye Nazırı" olarak isimlendirildi.
== Hükümdarlar itibariyle başdefterdarlar listesi==
| |||