Süleyman Çelebi (emir): Revizyonlar arasındaki fark

Niğbolu zafernamesine göre, Süleyman Çelebi (25 Eylül 1396) [[Niğbolu Muharebesi]]'nda sağ cenahta Çandarlı Ali Paşa ile birlikte Rumeli timarlı sipahilerine komuta etmiştir. <ref name="nicolle">Nicolle, David, ''Nicopolis 1396, the last Crusade'', Osprey Military, say.49</ref> Bu muharebede sağ koldaki Rumeli timarlı sipahileri önce Macar güçleri ile çarpışma yapmışlar ve sonradan da sağ kol ve sol kolla birlikte ilerleyip ana Haçlı ordusunu kıskaça almışlardır.

1402de Ankara Muharebesi'nde yenilgiden sonra Süleyman Çelebi Yıldırım Beyazid'in veziriazamı olan [[Çandarlı Ali Paşa]] ile birlikte önce Bursa'ya gidip sonra Rumeli'ye geçmek amacı ile kaçmaya başladılar. Bursa'ya kadar Timur birliklerinin yakın kovalaması altında kaldılar.

Bursa'ya kaçma nedeni farklı olarak tarihlere geçmiştir. Bazı kaynaklara göre Süleyman Çelebi Osmanlı Devleti hazinesini almak için önce Bursa'ya gelmiş ve Timur güçleri şehre varmadan bu hazine ile şehirden kaçmaya imkân bulmuştur. Diğer kaynaklar ise hazineyi alamadığı üzerinde anlaşmakta ama bunun nedeni değişik olarak verilmektedir: ya devlet hazinesini almaya vakit olmadan Timur güçleri Bursa'ya gelip hazineyi kendi ellerine geçirmişlerdir ya da devlet hazinesi ordu ile birlikte Ankara Muharebesi'nde Timur eline geçmiştir. En son yorum ise hazinenin devletin ikinci başkenti Edirne'de bulunup Bursa'da bulunmadığıdır ve Süleyman Çelebi Edirne'ye geldiğinde hazineye el koymuştur. <ref name="sakaoglu">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul: Oğlak Yayınları</ref>

Timur birlikleri Bursa'ya Süleyman Çelebi oradan ayrıldıktan hemen sonra girip şehri yakıp yıkıp talan ettiler. Süleyman Çelebi Ağustos 1402'de [[Gelibolu]]'ya geldi. Venedik ve Geneviz gemileri onu ve askerlerini Rumeli yakasına taşıdılar. Yabancıların bu ''fena inanc''ı Timur'un çok kızgısına neden oldu ve belki de Timur'un başlarında Tatar ordularının ta İzmir'e gidip Anadolu da önemli bir Hristiyan kalesi ve deniz üssü olan İzmir'i kuşatıp bütün Hristiyan savunucularının öldürülüp kesik başlarından piramidler yapılmasına bir neden oldu.

Süleyman Çelebi Rumeli'deki Osmanlı bölgelerine hakim olmak için Bizans desteğini almak üzere o zaman Avrupa'da bulunan Bizans İmparatoru II. Manuel Palaiologos yerine taht naipliği yapan [[VII. Yannis Palaiologos]] ile müzakerelere girişti. 1402 yıl sonunda müzakereler sona erdi 1403 başında şahsen Emir Süleyman ile Bizans taht naibi, Venedik, Genova, Rodos San Jean Şövalyeleri, Sırp Despotu Stefan Lazeraviç ve Latin Naksos Dükü arasında bir barış anlaşması imzalandı. <ref name="norwich">Norwich, John Julius (1999), ''Byzantium: the Decline and Fall'', Penguin: Londra say.169-170</ref> Bu anlaşma şartları şöyle idi:

* Buna karşılık anlaşmayı imzalayan bütün ülkeler Süleyman Çelebi'nin başkenti Edirne'de bulunan Osmanlı Devleti'nin hükümdarı olarak kabul edeceklerdi.

1402de Edirne'de tahta geçen ve Rumeli'de adına hutbeler okutan Süleyman Çelebi başveziri [[Çandarlı Ali Paşa]] aracılığı ile sivil ve asker kadroların desteğini kazanmış ve 1403 başındaki barış anlaşmasından sonra da komşu ülkeler tarafından resmen meşru Osmanli Devleti hükümdarı olduğu kabul olmuştu.

Süleyman Çelebi tekrar Anadolu'yu ele geçirip Osmanlı devletini birleştirmeye karar verip harekete geçti. Rumeli'deki Osmanlı kuvvetlerini toplayıp Bizans yardımı ile Anadolu yakasına geçti. Bu haberi almayan, Çelebi Mehmet Bursa da bulunmuyordu. Süleyman Çelebi hemen hücuma geçerek Bursa'yı eline geçirdi. Çelebi Mehmet Süleyman Çelebi'nin gücüne karşı koyamıyacağını anladı ve Amasya'ya çekildi. Suleyman Çelebi onu takip ederek Anadolu'ya yürüdü; Başvezir Çandarlı Ali Paşa'nın entrikası ile Ankara'yı aldı ve kardeşinin geride bıraktığı arazileri talan etti. Sonra Bursa'ya dönerek yine bir dönem barışcıl zevk ve alem hayatına bu sefer hem Rumeli ve hem Anadolu'nun hükümdarı olarak devam etti. Çelebi Mehmet bu tutumunu fırsat bilerek tekrar Bursa üzerine yürüdü. Süleyman Çelebi ve Çelebi Mehmet orduları Yenişehir ovasında karşı karşıya geldiler. Fakat Süleyman Çelebi'in başveziri Çandarlı Ali Paşa Çelebi Mehmet ordusunun danışmanları ile önceden gizli konuşmalara başladı ve onları Çelebi Mehmet'ten ayrılmaya inandırdı. Böylece savaşa girmeden ordusunun dağılması üzerine Çelebi Mehmed bu sefer ordusuz tekrar Amasya'ya kaçmaya mecbur oldu.

Süleyman Çelebi yine Bursa'da rahat hayata devama başladı. 1406da tekrar biraz askerî canlılık gösterdi. Timur'un Karamanoğlulara vermiş oldugu Sivrihisar kalesini zaptetti ve akıncıları Karaman ülkesine hücum ettiler. Aydınoğlu Cüneyd Bey ve Menteşeoğlu İlyas Bey Süleyman Çelebi'nin üst-egemenliğini tanımaya mecbur oldular.

Çandarlı Ali Paşa öldükten sonra Süleyman Çelebi'nin vezirinin kim olduğu kesin değildir. Bazı tarihçiler sonraki vezirin Şeyh Ramazan Paşa olasılığını kabul etmektedirler. Vezirlerin kazaskerlikten geldikleri ve Çandarlı Ali Paşa'nin da vezir olmadan kazasker olduğu gerçeklerine dayanarak Süleyman Çelebi'ye kazaskerlik yapmış olan [[Şeyh Ramazan Paşa]]'nın vezir olduğunu iddia edilmektedir. Bu iddia Şerafeddin Yezdî'nin zafernamesinde verilen bilgiler ile de desteklendiği iddia edilmektedir. Bu zafernamede [[Timur]]'un Ege bölgesi ve İzmir'e gelmiş olduğu sıralarda iki defa Süleyman Çelebi'nin Timur'a elçi olarak Şeyh Ramazan Paşa'nın gönderildiği yazılmaktadır. Yine bu eserde Şeyh Ramazan Paşa'nin kadılıktan vezir olduğu bildirilmektedir. Böylece Süleyman Çelebi'nin Çandarlı Ali Paşa'dan sonraki vezirinin Şeyh Ramazan Paşa olması çok muhtemel görülmektedir. Şeyh Ramazan Paşa'nin Kırşehir doğumlu olduğu ve baba isminin Bayezid olduğu da bilinmektedir. Fakat görev tarihi ve ölüm tarihi hakkında şu anda elde hiç belge bulunmamaktadır.

Diğer taraftan 1409'da Çelebi Mehmet yeni bir strateji ortaya çıkardı. Kardeşi Musa Çelebi ile anlaşarak onu [[Eflak]] üzerinden Rumeli'ye gönderdi. İki kardeş Musa Çelebi'nin Rumeli'yi eline geçirip Edirne'de hükümet edeceğini ummakta idi. Hatta, bu Süleyman Çelebi'yi Rumeli'de sadece biraz oyalasa bile, Çelebi Mehmed Anadolu'yu ve Bursa'yı ele geçirebilecekti.

Süleyman Çelebi [[Selçuk|Ayasuluk]]'ta iken kardeşi Musa Çelebi'nin Eflak'a gidip orada bir ordu toplama haberini aldı. Yanına İzmiroğlu Cüneyd Bey'i katıp Bizans desteğini sağlayıp hemen hızla Rumeli'ye geçti ve Edirne'ye vardı. Musa Çelebi'nin hücumlarına karşı durabilmek için, olabilecek anlaşmazlıklar, [[Trakya]]'nın emniyeti [[Boğazlar]]dan rahat geçişi sağlamak amacıyla o sonbahar Süleyman Çelebi Bizans İmparatoru ile görüşmek üzere İstanbul'a gitti. Görüşmelerde Bizans İmparatoru II. Manuel'e ''sevgili baba'' olarak hitap ettiği bildirilmiştir. <ref name="norwich"/> Süleyman Çelebi Musa'nın yeni ordusuyla hucümlarına Bizans desteği olmadan karşı koyamıyacağını açıkladı. Bizanslılar için Yıldırım'ın İstanbul kuşatmalarını hatıraları hala yeniydi ve Musa Çelebi'nin Bizans'a karşı çok daha sert bir politika güdeceği de bilinmekteydi. İki taraf bir karşılıklı destek anlaşmasına vardılar. Süleyman Çelebi Bizans'a iyi niyetini açıkca ifade için genç erkek kardeşi Kasım'ı ve kız kardeşi Fatıma'yı Bizans'a rehin olarak verdi ve Mora Despotu Teodor'un gayri-meşru kızı ve İmparator'un yeğeni olan Bizanslı aristokrat bir genç kız da Süleyman Çelebi'ye eş olarak verildi. Hemen ardından Süleyman Çelebi Karamanoğulları ile barış anlaşması yaptı. <ref name="norwich"/>

Musa Çelebi 17 Şubat 1411'de çok soğuk bir kış günü Edirne'ye bir baskın yaptı. Zaten sayıları azalmış ve Süleyman Çelebi'nin tutumu ve siyaseti dolayısı ile demoralize olmuş olan taraftarları bu baskına karşı koyamadı. Süleyman Çelebi yine bir alemde, sarhoş olarak bir hamamda idi. Bu baskının haberini kendisine getirenleri sinirli bir tavırla; hakaret ederek, hatta saçlarını ve sakallarını traştıraş ettirerek yanından kovmaktaydı. Gazi Everanosoğlu'na "Ey Hacı İslam, nedir bu pür âlâm? Musa kimdir ki benim üstüme leşger çekip dava-yi saltanat eyleye?" dediği söylenir. <ref name="sakaoglu"/>