Makam (müzik): Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kategori:Türk icatları eklendi (HotCat) |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{kaynaksız}}
[[Türk musikisi]]nde, kullanılan ses dizilerinin ([[
== Bölümleri ==
* '''Durak''', ilk dörtlü veya beşlinin ilk perdesidir.
* '''Güçlü''', genellikle ikinci dörtlü veya beşlinin ilk perdesidir ve parçanın ortalarında geçici karar perdesi olarak kullanılır.▼
* '''Yeden''', genellikle parçanın bitişinde karar perdesinden önce kullanılan makamına göre yarım veya tam ses olabilen bitiş duygusunu güçlendirici sestir.
* '''Asma Karar''', eser içerisinde başka bir makama hatırlatma yapmak için kullanılan kısa süreli kalışlardır. Asma kararlar makamın dizisi içinde herhangi bir ses olabildiği gibi genellikle de hatırlatılmak istenen makam ile asıl makamın ortak seslerinden bir olur. Asma kararlarda asla başka bir makama geçiş yapılmaz çünkü asıl makamın özellikleri ortadan kalkar.▼
▲'''Güçlü''', genellikle ikinci dörtlü veya beşlinin ilk perdesidir ve parçanın ortalarında geçici karar perdesi olarak kullanılır.
▲'''Yeden''', genellikle parçanın bitişinde karar perdesinden önce kullanılan makamına göre yarım veya tam ses olabilen bitiş duygusunu güçlendirici sestir.
▲'''Asma Karar''', eser içerisinde başka bir makama hatırlatma yapmak için kullanılan kısa süreli kalışlardır. Asma kararlar makamın dizisi içinde herhangi bir ses olabildiği gibi genellikle de hatırlatılmak istenen makam ile asıl makamın ortak seslerinden bir olur. Asma kararlarda asla başka bir makama geçiş yapılmaz çünkü asıl makamın özellikleri ortadan kalkar.
▲Makamın sekiz sesi dörtlü ve beşlilerin birleşmesiyle meydana gelir. Bunlar;
* Çargah dörtlüsü
* Çargah beşlisi
Satır 31 ⟶ 28:
* Ferahnak beşlisi
== Türleri ==
Makamlar, inici, çıkıcı veya inici-çıkıcı bir seyre sahiptir. Basit, bileşik ve şed makamlar olmak üzere üçe ayrılır.
Tam dörtlü ve tam beşlilerin birleşmesiyle meydana gelen makamlardır. Genellikle birleşme yerindeki ses makamın güçlüsüdür. Türk müziğinde 16 adet basit makam vardır. Bunlar:
[[Çargah]] Makamı, [[Buselik]] Makamı, [[Kürdî]] Makamı, [[Rast]] Makamı, [[Uşşak]] Makamı, [[Hicaz]] Makamı, [[Uzzal]] Makamı, [[Hümayun]] Makamı, [[Zirgüleli Hicaz]] Makamı, [[Neva]] Makamı, [[Tahir]] Makamı, [[Bayati]] Makamı, [[Muhayyer]] Makamı, [[Hüseyni]] Makamı, [[Karcığar]] Makamı ve [[Basit Suzinak]] Makamı'dır.
Çeşitli makamların birleştirilerek farklı bir makam haline gelmiş makamlardır. [[Ferahfeza]], [[Dilkeşide]], [[Ruy-i Irak]] bu makamlara örnektir.
Makamın yapısı bozulmadan karar sesinin farklı bir sese göçürülmesinden oluşan; kendine özgü geçkilerle ve seyir yapısı ile ait olduğu basit makamdan ayrılan makamlardır. 16 adet şedd makam vardır. Bunlar:
* Çargâh Makamının Şeddleri:
* Bûselik Makamanın Şeddleri:
* Kürdî Makamının Şeddleri:
* Zirgüleli Hicaz Makamının Şeddleri:
* Neveser Makamının
* Segâh Makamının
* Rast Makamının
▲ 6.1 Bu makamın Nim Hicaz (#Do) perdesine göçürülmesinden Heftgâh Makamı elde edilir.
▲ 7.1 Bu makamın Dügâh perdesine göçürülmesinden Nişâburek Makamı elde edilir.
Türk müziğinde 590 makam tespit edilmiştir. Ancak bunların bir çoğu bugün kullanılmamaktadır (günümüzde 150 kadar makam kullanılsa da çoğunlukla eser verilen makam sayısı 40 civarındadır).▼
▲Türk müziğinde 590 makam tespit edilmiştir. Ancak bunların bir çoğu bugün kullanılmamaktadır.
[[Kategori:Klasik Türk müziği]]
|