Sâmânîler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
111. satır:
Samanîler eski [[İran]] [[kültür]]ünü canlandırmakla kalmadılar ve [[İslam|İslâmiyet]]in yayılması için de büyük çaba sarf ettiler. Pers-İran kültürünün tüm etkilerini [[Orta Asya]]'ya yaydılar. Sanatta çanak-çömlek yapımında ileri gittiler ve süslemeli yazıları olan eserler verdiler. Toprakları içindeki birçok topluluk [[İslâmiyet]]'e girmeye başladı. Tarihçilere göre Samanîlerin gayretleri ile o dönemde yaklaşık 200,000 [[Türk]] [[İslâmiyet]]'e girdi.<ref>Ibn Athir, Cilt 8, s.396</ref> [[Türkler]]'in İslâma girişi gelecekte bölgeyi egemenlikleri altına alacak olan [[Gazneliler]]'in hızla güçlenmesine ortam hazırladı. Devletleri [[999]] yılında [[Karahanlılar]] tarafından yıkıldı.
 
Samanî Saltanatı yönetimi ve rolleri İran'ın ve Orta Asya içlerinde Selçuklular, Gazneliler ve İlhanlılar da bulunan daha sonraki hükümdarları için örnek teşkil etmiş olabilir. En önemlisi, Samanîlerin istikrarı ve serveti, zengin bir kültür hayatına hamilik etmelerini sağlamıştı. Hanedan bu himaye sayesinde Orta Asyadaki Türkler ve batıdaki Araplara karşı İran kimliğinin kesin temellerini atarak daha sonraki bütün İran tarihine damgasını vurdu. Samanîler önce Rudeki'ye hamilik yapmıştı. Bu şairin yarım kalan '''[[Şehname''']] adlı eserini büyük şair '''[[Firdevsi''']] (ö.1020) Gaznelilerin himayesinde tamamlayacaktı. Şehname Fars diline yaptığı büyük katkının yanında hükümdarlık konusunda İran tarihi ve efsanelerini içeren bir taban oluşturmuştu. Şehnamenin önemli temalarından biri, İran'la Orta Asyadaki Türk dünyası Turan arasındaki çatışmadır. Eser ayrıca Selçuklularla başlayıp varlığını modern çağda da devam ettiren Türk etkisinin habercisidir. Selçukluların selefi olan Gaznelilerin iki lideri Samanî ordusunda komutanlık yapan memluklardı. Bu komutanlardan biri olan Gazneli Mahmud (998-1030) Samanîlerin bir nevi halefi olarak kabul edilir. Mahmud'un, Firdevsi'nin kendisi için tamamladığı Şehnameye kayıtsız kaldığı söylenmektedir. Bir diğer büyük eser olan Beyhaki tarihi, yine Gazneliler zamanında Farsça yazılmıştır.<ref>Gene R. Garthwaite, ''Pers İmparatorluğundan günümüze İran Tarihi'', 2005, Blackwell Publishing Ltd., çeviri:Fethi Aytuna.</ref>
== Samanî emirleri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sâmânîler" sayfasından alınmıştır