İznik İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Kafkasmurat (mesaj | katkılar) Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik |
k clean up AWB ile |
||
38. satır:
|bayrak_ardıl4 =
|ardıl5 =
|bayrak_ardıl5 =
|bayrak = Flag of the Greek Orthodox Church.svg
|bayrak_altyazısı =
|bayrak_bağlantısı =
|bayrak_türü =
|arma =
|arma_altyazısı =
|arma_bağlantısı =
|sembol_türü =
|harita = Byzantium1204.png
55. satır:
|başkent = [[İznik]] ([[Nicaea]])
|sürgündeki_başkent =
|latd = |latm = |latNS = |longd = |longm = |longEW =
|slogan =
61. satır:
|yaygın_diller = [[Yunanca|Rumca]]
|din = [[Doğu Ortodoks Kilisesi]]
|para_birimi =
|yönetici1 =
80. satır:
|vekil_yılları3 =
|vekil_yılları4 =
|vekil_unvanı =
|yasama_organı =
86. satır:
|meclis_türü1 =
|meclis2 =
|meclis_türü2 =
|istatistik_yılı1 =
118. satır:
Eski Bizans’ın yerine Frankların idaresi altında Konstantinopolis merkezli [[Latin İmparatorluğu]], ve buna tabi olan yine Frank hükümdarlar altında (Burgonyalı bir sülale idaresinde) ''Atina Düklüğü'', (Frank asıllı Villehardouin sülalesi altında) Mora'da '[[Achaeya Dukalığı]] ve (Frank asıllı Montferrat sülalesi idaresinde) [[Selanik Kırallığı]] kurulmuştu. Edirne ve diğer Trakya ve Yunanistan kıyılarındaki önemli limanlar ve adalar Venedikliler elinde kalmıştı. Bunların yanında bir de diğer Bizanslılar idaresinde ufak, özerk devletçikler türemişti (örneğin Alaşehir, Menderes vadisi, Milet yakında Sampson kasabası vb.)
[[1204]] yılında [[İznik]] (Nikea)'de İmparatorluğu'nu ilan eden [[I. Teodor Laskaris]] Haçlıların Konstantinopolis'i kuşatmaları sırasında imparator seçilen [[V. Aleksius Dukas]] Murtzupos'un damadı idi. Konstantinopolis'ten ailesi ile Boğaz üzerinden kaçıp İznik'e gelmiş ve burada özerk bir devlet kurmaya başlamıştır. Bizans şekilli devlet idaresini ve yeni bir Bizans tipi orduyu bir taşra şehri olan İznik ve etrafında bulunan Bitinya'da aynen kurmak gayretiyle önce büyük zorluklarla karşılaşmıştır.
56 Aralık [[1204]] tarihinde Güney Marmara'ya sefere çıkan Latin İmparatorluğu ordusu ile Eski Manyas (Poimaneon)da yaptığı savaşı kaybetmiş; Bursa'ya kadar Güney Marmara kıyılarını Latin İmparatorluğu'na terk etmiştir. Latinlerin bu galibiyetten faydalanamamaları Bulgarların ve Trakya'daki ahalinin isyanına yardımcı olarak Bulgar Çarı [[Kaloyan]] idaresinde Trakya'da ilerlemesi nedeni ile olmuştur. Trakya'ya geçen Latin İmparatorluğu ordusu Bulgarlar tarafından 14 Nisan [[1205]] tarihinde Edirne (Adrianople) Savaşı'nda mağlup edilmiş ve Latin İmparatoru [[I. Baodoin]] bu savaşta Bulgarlara esir düşmüştür. Bundan faydalanan ''I. Teodor Laskaris'' Marmara güneyindeki toprakları tekrar eline geçirmiş ve bu yörelerde Latinlerin elinde sadece Karabiga (Pegae) kalmıştır.
Böylece kuzeyde savunulabilir sınırlara yerleşen I. Teodor İznik'te yeni devlet kurma çabalarını artırmıştır. Bu arada Dimetoka'ya sığınıp oradan ayrılmayı kabul etmeyen eski Konstantinopolis Ortodoks Kilisesi Patriği ölünce, Ortodoks Patrikliği'nin İznik'te kurulup organize edilmesine başlanmış ve Autorianus adlı bir papaz İznik'te Dogu Ortodoks Kilisesi Patriği olarak ilan edilmiştir. Bu yeni Patriğin ilk icraatı 1208 Paskalya yortusu sırasında I. Teodor'u ''Basileus'' (imparator) olarak vaftiz etmek ve taç giydirmek olmuştur.
Fakat Latinler, yeni imparatorları Henri idaresinde yeniden İznik aleyhinde faaliyetlere başlamışlardır. Bu arada bu devlete batıdan gelen tehdit Selanik'i kuşatmış olan Bulgar Çarı Kaloyan'in bir Kuman Türk lideri tarafından öldürülmesi ile ortadan kalkmış ve Frank şövalyelere yeni ufuklar açılmıştır. [[1209]] yılında Latin İmparatoru Henri Konya Selçuklu hükümdarı Sultan [[I. Gıyaseddin Keyhüsrev]] ile bir askerî anlaşma yaparak ona askerî birlik temin etmeyi kabul etmiştir. Bu arada Konstantinopolis'i Haçlı kuşatmasının başlaması ile hemen terkedip kaçan ve tahttan indirilen Angelos hanedanının son İmparatoru olan [[III. Aleksios Angelos]], kuzeni Epir Despot'unun fidye ödemesi ile Latinlerin elinden kurtulup İznik'te tekrar tahta geçmek amacı ile Konya'ya gelip Sultan [[I. Gıyaseddin Keyhüsrev]]e sığınıp ondan yardım istemiştir. Latin şövalyeleri ile tahkimli Selçuklu ordusu, I. Teodor idaresi altındaki (içinde birçok paralı asker olarak tutulmuş Latin şövalyeleri bulunan) İznik ordusu üzerine yürümüş ve sonuçsuz bir seri savaş yapılmıştır. Ancak en sonunda [[1210]]da Yalvaç (Anadolu Antioch)'unda yapılan bir savaşta Sultan [[I. Gıyaseddin Keyhüsrev]] atından düşüp (veya efsaneye göre I. Teodor tarafından düşürülüp) ölmüş; Selçuk ordusu dağılmış; bu ordu içinde bulunan eski imparator III. Aleksios İznik ordusuna esir düşmüştür. Hemen sonra İznik İmparatorluğu ile Sultan I. Keyhüsrev yerine Anadolu Selçuklu hükümdarı olarak tahta geçen [[I. İzzeddin Keykavus]] arasında bir barış anlaşması imzalanmıştır.
Fakat Latin İmparatoru Henri bu sefer İznik güçleriyle doğrudan doğruya savaşa girişmiştir. 15 Ekim [[1211]]de (Rhyndakus) Nehri yanında yapılan savaşta I. Teodor büyük bir yenilgiye uğramış ve Latinler Bergama'yı alıp İznik İmparatorluğu idare merkezi olan Kemalpaşa (Nymphaeum) üzerine hücuma geçmişlerdir. Ancak Doğu Trakya'da Bulgarların hücumu ve Latinler elinde bulunan önemli Trakya merkezlerini ellerine geçirmeleri dolayısıyla Latinler İznik üzerine askerî hücumlarını bırakmak zorunda kalmışlardır.
En sonunda 1214'de İznik İmparatorluğu ile Latin İmparatorluğu arasında [[İzmir/ Kemalpaşa (Nymphaneum)'da bir barış anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşmaya göre, ellerine geçirdikleri Edremit kuzeyinde Kaz Dağı etrafındaki Kuzey Batı Anadolu bölgesi Latinlerin elinde kalmış ve diğer Güney Marmara ve Anadolu Selçuklu devleti sınırlarına kadar Kuzey Batı Anadolu İznik İmparatorluğu arazisi olduğu kabul edilmiştir. 1226'da ölen Henri yerine Latin İmparatoru seçilen Peter'in karısı olan ve Peter'in ölmesi ile Latin İmparatoru olan oğlu II. Bouidin'in taht naibi olan Latin İmparatoriçesi Yolanda'nın küçük kızı olan Marie ile üçüncü karısı olarak [[1219]]'da evlenen I. Teodor böylece Latinlerle olan bağlarını daha da pekiştirmiştir.
135. satır:
1224'de Latinler tarafından idare edilen [[Selanik Kiralligi]] [[Epir Despotlugu]] tarafından fethedildi fakat 1230da despotluğun merkezi olan Epir bölgesi Bulgarların eline geçti. Böylece güç merkezlerinden uzakta ve gerçek askeri gücü zayıf olup büyümesi kısıtlanan Trabzon Rum İmparatorluğu yanında en önemli Bizans asilli devlet İznik Rum İmparatorluğu kaldı. Bu devletin hükümdarı [[III. Yannis]] ülkenin sınırlarını [[Ege Denizi]] yönünde genişletmeye başladı. 1235de III. Yannis, Bulgar Çarı [[II. İvan Asen]] ile bir ittifak paktı imzalayarak nüfuzunu [[Selanik]] ve Epir üzerine de genişletmiş oldu. 1245’de [[İlhanlı]] Moğol orduları [[Anadolu Selçuklu Devleti]]'ni [[Kösedağ Savaşı]]'nda yenip nüfuzlarını Anadolu'da genişletmeye başlamışlardı ve III. Yannis bir taraftan İznik’te bulunan devletinin de Moğol hâkimiyetine girmesinden korkmaktaydı fakat diğer taraftan Moğolların İznik’e doğudan devamlı tehdit doğuran Anadolu Selçuklu Devleti'nin zayıflattıkları için biraz iç rahatlığı hissetmekteydi.
1265de III. Yannis [[Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu]] imparatoru olan [[II. Frederik]]'in kızı [[Heunstaufen'li II. Konstans]] ile evlenip bu devlet ile yakin bir ittifak kurdu. 1248de III. Yannis eski müttefiki Bulgarları da yenip Latin İmparatorluğu’nun etrafını sarmayı basardı. 1254de ölene kadar Latin İmparatorluğu’ndan arazi alıp ülkesine katmaya devam etti.
III. Yannis'in oglu [[II. Teodor Laskaris]] Bulgarların [[Trakya]]'yı istila tehdidi ile karsılaştı; fakat ülkesinin arazisini korumaya muvaffak oldu. 1258De Epir de [[Sicilyalı Manfred
== Konstantinopolis'in tekrar alınması ==
143. satır:
[[Dosya:Hyperpyron-Michael VIII Paleologus-sb2241.jpg|thumb|300px|Kontantinopolis'in Haçlı Latin'lerin elinden alınıp Bizans İmparatorluğu'nun yeniden kurulması anısı için '''VIII. Mikhail Palaiologus''' tarafından bastırılan bir sikke.]]
1260'da Mikhail kendinden önceki İznik Rum İmparatorlarının yapmak istedikleri fakat yetenekleri olmadığı için hiç girişimde bulunmadıkları, Latinler elinde bulunan Konstantinopolis'e karşı hücuma başladı. [[Cenova]]lılar ile ittifak yaptı. Ordusunun komutanı olan [[Aleksius Strategopulos]] hücumunu planlamak için Konstantinopolis'i aylarca gözlem altında bulundurdu. [[Temmuz]], [[1261]]de Latin'lerin ordusunun çoğu Boğaz ağzında buluna Kefken adasını tekrar elerine geçirmek için seferde bulunurken, Aleksius şehir muhafızlarından bazılarını şehir kapısını ayırmayı başardı. İznik Rum ordusu böylece Konstantinopolis'i tekrar Bizans eline geçirdi. Yapılan ilk önemli icraat, Dördüncü Haçlı Seferi'nin bu şehre gelip, fethedip, talan edip şehrin en iyi taraflarını ve diğer Bizans arazilerini eline geçirmesine önayak olan [[Venedik]]lilerden öç almak oldu. Şehirdeki Venedik Mahallesi yakıldı ve zaten kaçamayan Venedikliler zorla şehirden atıldılar.
Birkac hafta sonra [[VIII. Mikhail Palaiologos]] Ayasofya'da Bizans İmparatoru olarak taç giydirilip Bizans İmparatorluğu yeniden ortay çıkartıldı. Çok geçmeden Latin asilli [[Achaea Prensliği]] Bizans’ın eline geçip Mora yarımadasında Bizans'a bağlı, hükümdarları Palaiologos sülalesi asilli bir [[Mora Despotluğu]]] kuruldu. Ama bu Palaiologos Hanedanı Bizans’ı önceki Bizans'tan çok değişikti. Balkanlar çoktan Bulgarların eline geçmişti gitmişti; Epir ve Trabzon özerk olarak kalmışlardı. Batıda [[Anadolu Selçuklu Devleti]] yerine çok daha dinamik [[Osmanlı Devleti]]] kurulmuştu ve bu devlet Bizans’ın arazilerini eline geçirip sonunda [[1453]]de Bizans İmparatorluğu’na son verecekti.
162. satır:
<!-- İnterviki -->
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]
| |||