1923 Türkiye genel seçimleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Mukaddime (mesaj | katkılar)
k Türk Süvarisi tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Spoilt666 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Peykbot (mesaj | katkılar)
k ufak düzenlemeler
26. satır:
| swing1 =
}}
'''1923 Türkiye genel seçimleri''' ülkenin ilk genel seçimleridir. 28 Haziran 1923 tarihinde gerçekleşen seçimde mebusların büyük kısmını Birinci Grup olarak adlandırılan Müdafaa-i Hukuk Grubu elde etti.<ref name="setav">[http://www.setav.org/ups/dosya/10342.pdf Osmanlı'dan bugüne Türkiye'de secimlerin kısa tarihi], Mehmet O.Alkan (25 Haziran 2012'de erişildi)</ref> 1919'dan beri mecliste önemli bir ağırlığı oluşturan [[İkinci Grup]] ise meclisin o dönemin anayasası sayılan [[Kanun-i Esasi]]'ye uygun olarak feshedilmediği gerekçesiyle seçimleri protesto etti.<ref name="Kürkcü">[https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:Z1xNcBshxRUJ:e-dergi.atauni.edu.tr/index.php/ad/article/download/836/834+Erol+K%C3%BCrk%C3%A7%C3%BCo%C4%9Flu+1923+Se%C3%A7imleri&hl=de&gl=ch&pid=bl&srcid=ADGEESjBiZQ0L2PH0M6f8QOUPtCm0AT5S8kr1RK1wWXLhURr5cnBeyx3aWvJjCA_u_7WIAfHMslbLfjkqP2XtXioOCF2pKlzrrNOFygRgB8ua2oqj6YMASacKGWUBH-dL_DOL3x6M6dM&sig=AHIEtbQ3ppqc1w1SWSUjKvjInl7GirfTSg 1923 seçimleri], Arş.GÖr. Erol Kürkçüoğlu, (25 Haziran 2012'de erişildi) </ref> Bağımsız olarak seçilen birkaç milletvekilinin dışında tüm milletvekilleri Birinci Grup'tandı. Muhalif olarak seçilmeyi başaran tek aday Gümüşhane mebusu Zeki (Kadirbeyoğlu) oldu.<ref name="Kürkcü" />
 
== Seçim kararı==
Seçim kararı 1 Nisan 1923'te alındı. Meclisin feshedilmesi ve yeni bir meclis oluşturulması düşüncesinin temel nedeni Lozan Barış görüşmeleri idi.<ref name="setav"/><ref name="Kürkcü" /><ref>[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=114507 Radikal Gazetesi], Misak-ı Milli Lozan'da bozuldu (25 Haziran 2012'de erişildi)</ref><ref name="Kürkcü" /><ref name="setav"/> Muhalafetin [[Lozan Antlaşması|Lozan Görüşmelerinde]] büyük bir taviz verildiğini söyleyeceği ve Lozan Anlaşmasını kabul etmeyeceği düşünülüyordu.<ref name="Kürkcü" /> Bu yüzden Mustafa Kemal Batı Anadolu gezisinde kamuoyunu hazırlamaya çalıştı ve gezi dönüşü 20 Şubat'ta Vekiller Heyeti Başkanı [[Rauf Bey]]'in çalışma yerinde vekiller heyeti ile bir gece toplantısı yapıldı. Toplantıya Meclis ikinci başkanı [[Ali Fuat Paşa]] da katıldı. Bu toplantıda meclisin feshedilmesi ve seçimin yenilenmesi kararlaştırıldı.<ref name="setav"/>
 
1 Nisan günü 120 vekile imzalatılan kanun tasarısı meclise sunuldu. Ancak Kanun-i Esasi'ye göre meclisin yeniden seçime gidebilmesi için 2/3 çoğunluk gerekiyordu.<ref name="setav"/> Muhalafetin meclise gelmeyerek 2/3 çoğunluğun sağlamasını engelleyebileceğini hesap eden Mustafa Kemal İstanbul gazetecileriyle yaptığı İstanbul Kasrı Mülakatında şöyle dedi:
37. satır:
Seçimden önce seçim yasasında bazı değişiklikler yapıldı. 3 Nisan 1923'te yapılan bu değişiklik şunlardı: Eskiden her 50.000 erkek başına bir mebus seçilirken, bu rakam 20.000 olarak değiştirildi. Seçmen yaşı ise 18'e indirildi. Seçmek ve seçilebilmek için vergi vermek zorunluluğu kaldırıldı.<ref name="setav"/> Bu seçimin ilklerinden biri de [[Tunalı Hilmi Bey]]'in kadınlara seçilme hakkı için öneri vermiş olmasıdır. Hicri takvime göre 4 Nisan 1339 (1923) tarihli ''[[Vakit (gazete, 1917-1959)|Vakit]]'' gazetesinde "Tunalı Hilmi Bey kadınlara hakk-ı intihab verilmesini teklif etmiştir." adlı haberde şöyle denilmektedir: "''Yeni intihab kanununun Mecliste müzakeresi esnasında Bolu Mebusu Tunalı Hilmi Bey bu münasebetle kadınlara hakkı-ı intihab verilmesini teklif etmiş, bu teklif bilhassa ilmiyeye mensup mebuslar tarafından şiddetli bir münakaşaya mucib olmuştur.''"<ref name="Kürkcü" />
 
Muhalif İkinci Grup, seçimlerden öšnce seçim yasasında değişiklik yaparak Meclis üyeliği için "o zamanki sınırlar içerisindeki yerlerde doğmak ya da en az 5 yıl ikâmet etmek" gerekliliğini okutmadan komisyona getirerek Mustafa Kemal Paşa'nın seçilmesini olanaksız kılmak istedi,ama başarılı olamadı. <ref name="Kürkcü" /> Bazı kişiler, öšrneğin Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Mardin'den aday olduğunu gazetelerden öğrenmişti.<ref name="setav"/> Mustafa Kemal ise İzmir'den aday oldu.
 
Seçimler 28 Haziran 1923'te yapıldı. 23 Temmuz 1923'te de Lozan Anlaşması imzalandı.<ref name="setav"/>
46. satır:
{{1923 Türkiye genel seçimleri}}
{{Türkiye seçimleri}}
 
 
[[Kategori:Türkiye'de genel seçimler]]