Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k ufak düzenlemeler |
|||
105. satır:
}}
'''Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu''' ya da '''AKÇT''', [[Soğuk Savaş]] döneminde [[Batı Avrupa]] ülkelerini birleştirmesi amacıyla kurulmuş, altı üyeli uluslararası bir örgüttü. Bu örgüt Avrupa demokrasisinin temellerinin atılmasında ve günümüz [[Avrupa Birliği]]'nin gelişmesinde rol oynamıştır. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu uluslarüstü prensiplere göre oluşturulmuş ilk örgüttür. Topluluğun ilkeleri [[1949]] mayısında [[Avrupa Konseyi]]'nin kuruluşunda, [[Fransa]] Dışişleri Bakanı [[Robert Schuman]] tarafından [[Schuman Bildirgesi|duyrulmuştur]].
== Oluşumu ==
Avrupa Kömür ve Çelik Birliği'nin oluşturulması önerisi ilk olarak Fransız dışişleri bakanı [[Robert Schuman]] tarafından başta Fransa ve [[Batı Almanya]] olmak üzere üyeleri arasında kömür ve çelik endüstrilerinin yönetimini bir araya getirmesi, dönemin en önemli sanayi hammaddeleri olan kömür ve çelikten doğabilecek herhangi bir uyuşmazlığın önlenmesi ve buna bağlı olarak iki ülke arasındaki olası bir savaşın engellenmesi amacıyla yapıldı. Böylece Avrupa'daki ilk uluslarüstü topluluk [[1951]] [[Paris Antlaşması (1951)|Paris Antlaşması]]'yla yalnızca Fransa ve Almanya'nın katılımlarıyla değil, [[İtalya]] ve üç [[Benelüks]] ülkesi [[Hollanda]], [[Belçika]] ve [[Lüksemburg]] tarafından da oluşturulmuş oldu. Topluluk, hükûmetleri temsil eden milletvekilleri ve bağımsız yargıçlar tarafından denetlenen yüksek temsilcilerce yönetildi.
1957 yılında topluluğa katılan iki benzer kurumdan sonra, 1965'de topluluğun tüm kurumları tek çatı altında birleştirilmiş ve [[Avrupa Topluluğu]] adını almıştır. Bu topluluk da daha sonra Avrupa Birliği'nin bir parçası hâline gelmiş ancak [[2002]] yılına dek kendi kimliğini korumuştur. Var olduğu süre boyunca Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu [[tek pazar]] yaratmada başarılı olmuşsa da kömür ve çelik sanayisinin gerilemesine engel olamamıştır. Ancak bunun yerine ileride kurulacak olan bir Avrupa Birliği'ne gerçek anlamda zemin hazırlamıştır.
117. satır:
[[Dosya:Schuman Bildirgesi.jpg|thumb|[[Schuman Bildirgesi]] sunulurken]]
Fransa dışişleri bakanı ve başbakanı olduğu dönemlerde Robert Schuman, Fransa politikasının [[Ruhr]] ve [[Saar]] gibi bazı Alman topraklarının denetim altında tutulmasını ya da işgal edilmesini öngören [[Gaulizm|gaulist]] doğrultudan uzaklaşmasında en etkili kişilerdendir. Aşırı milliyetçi, gaulist ve komünist çevrelerden gelen çok büyük tepkilere karşın Almanya'yla entegrasyon için sunduğu birtakım ilkeler Fransız Meclisi'nde onaylandı. Schuman'ın ilkeleri genel olarak ahlakî konulardaydı ve iki ülke arasında demokratik eşitliği öngörüyordu. Schuman'ın ilkeleri [[9 Mayıs]] [[1950]] tarihinde (daha sonra [[Avrupa Günü]] olarak kutlanmaya başlandı) kayıtlara [[Schuman Bildirgesi]] olarak geçti. Böylece Fransa uluslarüstü bir toplulukta egemenlik haklarını paylaşmayı ve genişletmeyi kabul eden ilk ülke oldu. Schuman ve çalışma arkadaşları tarafından hazırlanan metin ortak bir kömür ve çelik fonu oluşturmak ve bir [[tek pazar]] yaratmak fikrini ortaya atıyordu.
Schuman, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'nu Alman-Frasız kömür ve çelik üretiminin bir organizasyon çerçevesi içinde yüksek bir güç altında birleştirilmesi olarak tanımlamış ve başka Avrupa ülkelerine de açık olduğunu belirtmiştir. Bu tür bir ortaklığın, Fransa ve Almanya arasındaki sorunlara bir çözüm getireceği ve ülkelerin ekonomilerinin büyümesine katkıda bulunacağı düşünülmüştür. Aralarında tarihten gelen anlaşmazlıklar olan bu iki ülke arasındaki sorular böyle bir antlaşmanın imzalanması önlenmiş olacaktı. Savaş zamanında bir ülkeyi yönetebilmek için dönemin en önemli iki kaynağı olan kömür ve çeliğin iki ülke arasında bir komisyona bırakılmasıyla olası bir savaş nedeni de ortadan kaldırılmış oldu. Schuman Fransız Parlamentosu'nun kabul ettiği bu ilkelerin dünyada ilk demokratik ve uluslarüstü kurum olacağını belirtti.
123. satır:
== Antlaşmalar ==
Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'nu kuran yüz madde uzunluğundaki [[Paris Antlaşması (1951)|Paris Antlaşması]] [[18 Nisan]] [[1951]] tarihinde Fransa, Batı Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında imzalandı. Böylece uluslarüstü ilkelere göre oluşturulmuş ilk uluslararası topluluk kurulmuş oldu. Bu topluluk, bir kömür ve çelik ortak pazarı yaratmayı, işsizlik oranını düşürmeyi, katılımcı ülkelerin ekonomilerini iyileştirmeyi ve pazarı geliştirmek için kuruldu. Ayrıca, istikrarı koruyup, işsizliği düşürerek büyük miktarlarda üretim ve dağıtımın da aşamalı olarak örgütlenmesi amaçlandı. Kömür ortak pazarı [[10 Şubat]] [[1953]] tarihinde açıldı.
Paris Antlaşması'ndan altı yıl sonra, topluluğun altı üyesi arasında Roma Antlaşmaları imzalandı ve [[Avrupa Ekonomik Topluluğu]] ile [[Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu]] (Euratom) oluşturuldu. Bu yeni topluluklar da bazı değişiklik ve düzenlemeler dışında Avrupa Kömür ve Çelik Topluğu'nun ilkeleri üzerine kuruldu. İmzalandıktan sonra elli süreli geçerli olması öngörülen Paris Antlaşması'nın aksine [[Roma Antlaşmaları]]'na bir geçerlilik süresi koyulmadı. Bu antlaşmadan sonra [[gümrük birliği]] ve [[atom enerjisi]] üzerine çalışmalar başlatıldı.
140. satır:
[[Kategori:Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu| ]]
{{Link KM|en}}
| |||