Eskimo dondurması: Revizyonlar arasındaki fark

'''Eskimo dondurması''' ya da '''akutak''' veya '''akutuk''' ([[İngilizce]] ''Eskimo ice-cream'' «Eskimo dondurması», ''Yupik ice-cream, Yup'ik ice-cream'' «Yupik dondurması», ''Inupiaq ice-cream, Inupiat ice-cream'' «İnyupik dondurması», ''Alutiiq ice cream'' «Supik dondurması», ''Alaskan ice-cream'' «Alaska dondurması», ''native ice cream'' «yerli dondurma», ''akutaq, akutak, agutaq, agutak, agutuq, agutuk, ackutuk, aguduk, agudak''; [[İnyupikçe]] North Slope ve Inland Malimiut lehçelerinde ''akutuq''<ref name="ref882">[http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/lsl/Nice/Inupiaq/combined%20dictionary.doc Iñupiaq Combined Dictionary]</ref><ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref>, Coastal Malimiut lehçesinde ''akutaq''<ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref>, Inland Malimiut lehçesinde ''qamaamak''<ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref>, [[Utkuhiksalik İnuitçesi]] ᐊᑯᑕᖅ ''akutaq''<ref name="refUtkuhik">[http://homes.chass.utoronto.ca/~inuit/UIDP/raq-gaq.html Dictionary of Utkuhiksalingmiut Postbases]</ref> , [[Yupikçe]] ve [[Çupikçe]] ''akutaq''<ref name="refPCupik">[http://www.alaskool.org/projects/chevak/chevak/Glossary%20Words.html Alaskool: Chevak Cup’ik Glossary]</ref>, [[Nunivak Çupikçesi]] ''akutar''<ref name="refPicir">[http://www.nunivakisland.org/dictionary/index.html '''Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti''' : Nunivak Island Cup'ig Language Preliminary Dictionary]</ref>, Batı [[Supikçe]]si ''akutaq'', Doğu [[Supikçe]]si ''pinaq''<ref name="refAlutii">John E. Smelcer, [http://www.johnsmelcer.com/resources/Alutiiq_Dictionary+by+John+Smelcer+4+2010.pdf Alutiiq Noun Dictionary and Pronunciation Guide , Common Nouns in Prince William Sound and Kenai Peninsula Region Alutiiq]</ref>), [[Alaska]]'da [[İnyupikler]], [[Yupikler]], [[Nunivak Çupikleri]], [[Supikler]] gibi [[Alaska Eskimoları]] ve [[Kanada]]'da [[Kanada İnuitleri]] tarafından [[balık]] ve [[sığın]], [[rengeyiği]] gibi memelilerin [[et]] ve [[yağ]]larının yabani [[meyve]] ve [[sebze]]lerle el ya da [[çırpacak]] yardımıyla karıştırılmasıyla yapılan [[tatlı]] olup genelde içeriğindeki [[donyağı]]ndan dolayı katılaşıp donduktan sonra yenir<ref >[http://www.ankn.uaf.edu/npe/culturalatlases/virtualmuseum/writings/native%20food/098d22f2-9971-4588-9a87-680b4fe88955.html ankn.uaf.edu : Akutaq recipe]</ref>. Et, balık, sıvı yağ, don yağı, meyve ve çağdaş tarif olarak karla yapılan bu tatlı klasik [[dondurma]] tarifleriyle uyuşmaz.

Eskimo dondurması Alaska'da oldukça yaygın yenen bir yemektir ve birçok tarifi bulunur. Çoğunlukla [[içyağı]]/[[donyağı]], fok yağı ve meyve karışımıyla yapılır. Bazen içine et ya da balık ilave edilir. [[Kıta ABD'si]]ndeki (''lower 48 states'') ve [[Kanada]]'daki [[pemmikan]] denen meyveli et yemeğini andırsa da kurutulup stoklanmış etle yapılan pemmikan ile kurutulmayıp iklim gereği dondurulan etlerle yapılan Eskimo dondurması farklıdır. Alaska'da pemmikan birkaç [[Alaska yerlileri|yerli]] tarafından yense de akutaq Alaskalı bir ailenin her zaman favori yiyeceği olmuştur<ref name="refSmith2007"> Janell Smith (2007), [http://www.uaa.alaska.edu/instituteforcircumpolarhealthstudies/research/archives/nativehealth/an-research_ansrph_jsmith_2007.pdf Food customs of rural and urban Inupiaq elders and their relationships to select nutrition parameters food insecurity, health and physical and mental functioning], Florida International University, Miami</ref>.

Meyvelerin et ve yağlarla karıştırılması sınırlı olan gıda kaynaklarını koruma yöntemi olarak düşünülmektedir. [[Deniz memelileri]]nden ([[fok]], [[mors]], [[balina]]) elde edilen yağlar [[doymamış yağlar]] bakımından zengindir ve çabuk bozulurlar. Alaska'daki üzümsü böğürtlensi yabani meyvelerin [[antioksidan]] düzeyi yüksektir ve çabuk ekşime yaparlar. Her ikisinin karıştırılması ekşime ve bozulmayı geciktirir<ref name="refSmith2007"> Janell Smith (2007), [http://www.uaa.alaska.edu/instituteforcircumpolarhealthstudies/research/archives/nativehealth/an-research_ansrph_jsmith_2007.pdf Food customs of rural and urban Inupiaq elders and their relationships to select nutrition parameters food insecurity, health and physical and mental functioning], Florida International University, Miami</ref>.

Ondört Akutaq tarifinin analiz edildiği bir çalışmaya göre, [[krema]] ya da [[çikolata]]lı kek gibi yüksek karbonhidrat içeren besinlere göre [[karbonhidrat]] düzeyi oldukça düşük olan Eskimo dondurması [[Impaired glucose tolerance]] (IGT) olan kişilerce tercih edilebilir. Akutuqta [[C vitamini]], [[folik asit]] ve lif oranı da boldur<ref name="refSmith2007"> Janell Smith (2007), [http://www.uaa.alaska.edu/instituteforcircumpolarhealthstudies/research/archives/nativehealth/an-research_ansrph_jsmith_2007.pdf Food customs of rural and urban Inupiaq elders and their relationships to select nutrition parameters food insecurity, health and physical and mental functioning], Florida International University, Miami</ref>.

[[İngilizce]]'ye [[İnyupikçe]] '''''akutuq''''' (North Slope ve Inland Malimiut) '''''akutaq''''' (Coastal Malimiut) ya da [[Yupikçe]]/[[Çupikçe]] '''''akutaq''''' kelimesinden geçmiş, diğer dillere de İngilizceden yayılmıştır. İnyupikçede '''''akut-'''''<ref name="ref882">[http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/lsl/Nice/Inupiaq/combined%20dictionary.doc Iñupiaq Combined Dictionary]</ref><ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref> («karıştırmak / to mix»), [[Nunivak Çupikçesi]]nde ise (''akutar'') yine aynı anlamda olan '''''akute-'''''<ref name="refPicir">[http://www.nunivakisland.org/dictionary/index.html '''Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti''' : Nunivak Island Cup'ig Language Preliminary Dictionary]</ref> fiilinden türetilmiştir. Yupikçede ''akutaq'' harfiyen «karışık şey / something mixed»<ref name="refPCupik">[http://www.alaskool.org/projects/chevak/chevak/Glossary%20Words.html Alaskool: Chevak Cup’ik Glossary]</ref> demektir. İnyupikçede ''akutaq'' harfiyen «karışımın ürünü / result of mixing»<ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref> demektir. İnyupikçede esas olarak «karıştırmak / to mix» anlamına gelen ''akut-'' fiiline Batılılarla karşılaştıktan sonra ayrıca «hamur yoğurmak / to knead dough, to beat dough» anlamı da katılmıştır ve bu yüzden North Slope İnyupikçesinde aynı fiilden iki ayrı ekle hem ''akutuq'' (Eskimo dondurması) hem de ''akutaq'' (ekmek hamuru) ismi oluşturulmuştur<ref name="ref882">[http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/lsl/Nice/Inupiaq/combined%20dictionary.doc Iñupiaq Combined Dictionary]</ref>. [[Utkuhiksalik İnuitçesi]]nde ᐊᑯᑕᖅ ''akutaq'' kelimesi harfiyen «karışık şey / something that is mixed» demektir ve ''-řaq / -gaq'' («the one Xed, something that is Xed») yapım ekiyle türetilmiştir<ref name="refUtkuhik">[http://homes.chass.utoronto.ca/~inuit/UIDP/raq-gaq.html Dictionary of Utkuhiksalingmiut Postbases]</ref>. [[Grönland İnuitçesi]]nde ''akutaq'' kelimesi «mixture; bastard» anlamındadır ve dondurma anlamı yoktur.

İnyupikçede «Eskimo dondurması yapmak» için '''''akutchi-'''''<ref name="ref882">[http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/user/lsl/Nice/Inupiaq/combined%20dictionary.doc Iñupiaq Combined Dictionary]</ref> fiili kullanılır ve bu fiilden türetilen '''''akutchiaq'''''<ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref> türevi ''akutuq'' yapma malzemesine (bazen de ''akutuq'' 'un kendine) denir ve bu malzemenin karıştırıldığı geniş çanağa da '''''akutchivik'''''<ref name="refSeiler">{{Web kaynağı| son=Seiler| ilk=Wolf A.|tarih=2012|url=http://www.sil.org/silepubs/Pubs/928474543482/Seiler_Inupiatun_Eskimo_Dictionary_LCDD_16.pdf|başlık=Iñupiatun Eskimo Dictionary|erişimtarihi=22 Ağustos 2012|yayımcı=SIL International Partners in Language Development}}</ref> adı verilir.

Alaska'yı [[Aleut Adaları]]'ndan keşfe başlayıp sömüren Ruslar, [[Rus Alaskası]] döneminde [[Aleutlar]] (Unangan) ile [[Supikler]] (Alutiiq) arasında ayrım yapmaz ve her iki halkı da "Алеутъ" (Aleut) olarak adlandırırlardı<ref >[http://www.uaf.edu/anlc/resources/anlmap/ Mapping Alaska's Native languages] (= Names derived from a combination of Russian and Native words include: Alutiiq, from the Russian word Aleut (a term something like English "Eskimo" but referring to the people of the Aleutian Islands, the Alaska Peninsula, and the Kodiak archipelago); plus the Russian plural suffix -y; plus the Native singular suffix -q)</ref>.

[[Dosya:Alaska wild berries.jpg|thumb|250px|Alaska'nın yabani üzümsü böğürtlensi yemişleri:</br /> * ''[[Vaccinium uliginosum]]'' (mavi üzümsü)</br /> * ''[[Vaccinium vitis-idaea]]'' (kırmızı üzümsü)</br /> * ''[[Rubus arcticus]]'' (kırmızı böğürtlensi)</br>]]

*[[Sebze]]ler: ''[[Rumex arcticus]]'', ''[[Angelica lucida]]'', ''[[Equisetum fluviatile]]'', ''[[Hippuris vulgaris]]'', ''[[Dryopteris expansa]]'', ''[[Rhodiola integrifolia]]'', ''[[Honckenya peploides]]''<ref >http://www.alaskaagresources.com/wp/wp-content/uploads/heller_poisonous_plants_alaska_1966.pdf</ref>, ''[[Carex]]'', ''[[Ligusticum scoticum]]''

*Alaska'da [[St. Lawrence Adası|St. Lawrence]] adasındaki [[Sibirya Yupikleri]], Eskimo dondurmasını malzemesine göre değişik yaparlar. Ada tundrasının en değerli yenebilir bitkisi olan ''[[Rhodiola integrifolia]]'' sebzesini (''nooneevuk'') eskiden fok derisinden tuluma şimdi ise bir varile iyica bastırarak doldururlar ve bir süre fermente olduktan sonra dondururlar ve kış aylarında fok yağı ile birlikte dondurmaya katarak yerler<ref >Steven B. Young and Edwin S. Hall , Jr., [http://www.uaf.edu/files/apua/Young1969.pdfContributions to the ethnobotany of the St. Lawrence Island Eskimo]</ref> ve daha çok bunu özel günlerde yaparlar<ref >http://folklife-media01.si.edu/liner_notes/folkways/FW04069.pdf</ref>.

*Alaska'da [[Nunivak Çupikleri]] '''''akutar''''' (< ''akute-'' «to mix; to make Eskimo ice cream») adını verdikleri Eskimo dondurmasını malzemesine göre değişik biçimlerde yaparlar. Pasifik sombalıklarının yumurtaları labada yapraklarıyla birlikte fok yağında saklanarak fermente olmaları sağlanır ve ağustos ayında olgunlaşan ''[[Rubus spectabilis]]'' meyveleri ile daha önceden fermente olan kısmen çürümüş balık yumurtaları ile fok yağı çırpılarak karıştırılır. Yılın o zamanı ve sonbahar boyunca en popüler yemek Eskimo dondurmasıdır<ref name="refVanstone1989">James W. VanStone (1989), [http://ia700407.us.archive.org/7/items/nunivakislandesk12vanst/nunivakislandesk12vanst.pdf Nunivak Island Eskimo (Yuit) technology and material culture], Chicago: Field Museum of Natural History, 1989. Fieldiana, Anthropology,New Series, No. 12. 108 p.</ref>. Sonbaharda toplanan ''[[Carex]]'' (''pekneret'') sapının köke yakın yumuşak kısımları, sonbaharda toplanan ''[[Empetrum nigrum]]'' (''puunrar'') meyveleri ve yaz sonunda toplanan ''[[Ligusticum scoticum]]'' (''tukayug'') bitkisinin yaprakları kışın akutar yapımında kullanılır<ref >Griffin 2001 Dennis Griffin, [http://ethnobiology.org/sites/default/files/pdfs/JoE/21-2/Griffin.pdf Contributions to the Ethnobotany of the Cup'it Eskimo, Nunivak Island, Alaska], Journal of Ethnobiology 21(2): 91-127 Winter 2001</ref>. [[Fok]] yağında marine edilip ''akutar'' yapılan [[yosun]]a '''''puyallret''''' denir. Dondurulmuş ''akutar'' için '''''qangquar''''' terimi kullanılır. Yumuşak fakat granüler kar tabakasının üst yüzü sıyrılıp alttaki temiz tabakadan alınıp donması için ''akutar''a katılan kara '''''puk'ag''''' denir<ref name="refPicir">[http://www.nunivakisland.org/dictionary/index.html '''Nuniwarmiut Piciryarata Tamaryalkuti''' : Nunivak Island Cup'ig Language Preliminary Dictionary]</ref>.

*Alaska'da [[Chevak Çupikleri]] '''''akutaq''''' adını verdikleri Eskimo dondurmasını çağın gereklerine göre şekillendirmişlerdir. Yağlar (fok yağı, rengeyiği yağı, balık karaciğeri, kuş yağı, son dönemlerde de [[Crisco]] marka yağ), yabani meyve ve sebzeler (daha sonra kuru üzüm ya da diğer ticari meyveler de dahil edilmiştir), pişmiş balık püresi, patates püresi, süt, yumurta, şeker, su ve kar gibi geleneksel olmayan malzemelerin karışımıdır. Geleneksel akutaqlar yağda çözünen vitaminler (A, D) içeren fok yağı ve balık karaciği gibi malzeme ile suda çözünen vitaminler (C, E) içeren yabani meyve ve sebzeler bakımından oldukça zengin ve besleyicidir. Günümüzde ise Eskimo mutfağına yabancı ticari ürünler de katılmaktadır<ref name="refPCupik">[http://www.alaskool.org/projects/chevak/chevak/Glossary%20Words.html Alaskool: Chevak Cup’ik Glossary]</ref>. Çupikler kaymağımsı (''creamy Eskimo ice cream'') Eskimo dondurmasına '''''mak'aq''''' adını verirler<ref >http://www.alaskool.org/projects/chevak/chevak/sound1.htm</ref>.

*Alaska'da [[Yupikler]] '''''akutaq''''' adını verdikleri Eskimo dondurmasını ''qecirniirutet'' («desserts») adını verdikleri tatlılar arasında sayarlar ve değişik tarifleri vardır. Aqutaq (''agu'tuk''), [[Napaskiak, Alaska|Napaskiak]] (''Napaskiaq'') yöresinde favori tatlıdır ve genelde fok yağı (bazen de ticari yağlar), azıcık şeker, haşlanmış balık, meyveler, ''[[Rumex arcticus]]'' türünden [[labada]], ''[[Equisetum arvense]]'' türü [[atkuyruğu]]nun kökleri ve kök üstü sapları ile ''[[Hippuris vulgaris]]'' türü atkuyruğunun sapları, ''[[Dryopteris austriaca]]'' türünden [[eğrelti otu]]nun yaz aylarında toplanıp kurutulan kökleri suda haşlanıp eklenerek yapılır<ref >W. H. Oswalt (1957), [http://www.uaf.edu/files/apua/Oswalt1957.pdf "A Western Eskimo Ethnobotany."] ''Anthropological Papers of the University of Alaska'', vol. 6, No. 1. College</ref>. Yine tatlılar arasında sayılan '''''qerpertaq''''' [qǝχpǝχtaq] (< qercua- «to be frostbitten») bazen akutaqtan ayrı tutulsa<ref >http://www.ankn.uaf.edu/NPE/CulturalAtlases/Yupiaq/akula/Subsistence.html</ref> da akutaq türü olarak geçer<ref name="refQerpertuq">http://www.ykhc.org/library/msg1110.pdf</ref> ve bu da Eskimo dondurması (''Eskimo ice-cream'') adıyla anılır<ref >http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=config&morpho=0&basename=\data\esq\yupet&first=1981</ref> ve taze çiğ turna balığı yumurtası, kırmızı ''[[Vaccinium oxycoccos]]'' meyvesi, şeker ile fok yağı karıştırılarak yapılır<ref name="refQerpertuq">http://www.ykhc.org/library/msg1110.pdf</ref> ya da kurutulmuş balık yumurtası fok yağında ezilerek çok hızlı bir şekilde yumurta çırpar gibi çırpılır ve içerisine pişmiş ''Vaccinium oxycoccos'' meyvesi eklenir<ref >http://juneauempire.com/stories/113003/sta_tkak.shtml</ref>. Yine tatlılar arasında yeralan diğer bir aqutaq türü de '''''tenguggluk''''' adı verilen ve bol suda kaynatılan balık karaciğerine (''tenguk'') suyunu ayırmadan iki balıktan çıkarılan çiğ balık yumurtası, fok yağı, ''[[Rubus spectabilis]]'', ''[[Empetrum nigrum]]'' meyveleri ile şeker eklenip karıştırılarak yapılır<ref name="refQerpertuq">http://www.ykhc.org/library/msg1110.pdf</ref>. Yupikler '''''mak'aq''''' adını verdikleri tatlıyı Pasifik sonbalığı yumurtalarını fok yağı ile karıştırıp kaymak gibi köpürene kadar çırparlar ve içine ''[[Rubus spectabilis]]'' meyvesi katarak yaparlar. [[Fare]]lerin kışlık depolarından alınan bitki kök ve saplarıyla ([[ugnarat neqait]] «fare yiyeceği / mouse food») yapılan ve '''''anllelget''''' adı verilen akutak tarifine İngilizcede «fare akutağı» (''mouse akutaq, mouse akutak'') denir<ref >http://meigainalaska.blogspot.com/</ref>. Bitki akutakları olarak '''''quagciq akutaq''''' adı verilen türü ''[[Rumex arcticus]]'' (''quagciq'') bitkisinden<ref >http://www.hss.state.ak.us/dpa/programs/nutri/wic/Recipes/desserts/dessert_05.htm</ref>, '''''ikiitulek''''' (harfiyen «ikiituk'lu») adı verilen türü ''[[Angelica lucida]]'' (''ikiituk'') bitkisinden yapılır. Etli akutak için '''''kemlek''''' (harfiyen «etli») adı kullanılır ve memeli hayvan [[et]]iyle (''kemek'') yapılır. Kar akutağı olarak '''''qanikcalek''''' (harfiyen «karlı») adı verilen türü yerdeki [[kar]]la (''qanikcaq'') yapılır. Diğer akutak türleri arasında '''''tunulek''''' ile '''''uqiinaq''''' sayılabilir. Yupikler ''tumnaq'' adını verdikleri büyük servis çanağında dondurmayı yaparlar ve ''qantaq'' adını verdikleri tahta ve [[huş kabuğu]]ndan yaptıkları kapları hem yemek koymada kullanırlar hem de Eskimo dondurması doldururlar<ref name="refDohpack">[http://alaska.si.edu/record.asp?id=88 Alaska Native Collections : ''qantaq'' “bowl, plate, dish” ]</ref>. Akutaq günlük yemek değildir ve özel günlerde özene bezene yapılır<ref >[http://www.uaf.edu/files/librarygraphics/Barker-pages.pdf Yup’ik Dancing Is Like Akutaq: A Rich Mixture]</ref>.

*Alaska'da Qawiaraq [[İnyupikler]]i '''''akutaq''''' (phonetic: ''agoodik'' «the blended one, the mixture»<ref name="refKawetuq">[http://www.nortonsoundhealth.org/kaniqsirugut/k49/page20.pdf The story of Eskimo ice cream By Lee Ann Hoogendorn-Alowa], Tribal Social Worker, Kawerak</ref>) denen Eskimo dondurmasını, Batılarla karşılaşmadan önceleri, [[rengeyiği]] ve [[sığın]] gibi kara memelilerinden elde ettikleri [[içyağı]]/[[donyağı]], [[fok]], [[mors]] ve [[balina]] gibi deniz memelilerinden elde ettikleri sıvı hayvan yağını, [[Pasifik sombalığı]] gibi balıkları, balık karaciğerini, kurutulmuş sombalığı yumurtalarını, ''[[Rubus spectabilis]]'', ''[[Empetrum nigrum]]'' gibi meyveleri ve sebzeleri kullanarak yapar ve kesinlikle şeker kullanmazlardı. Yapımında iki farklı yağ kullanılır. Bunlardan sıvı olanı (''animal oil'') deniz memelilerinin İngilizcede ''blubber'' denen derialtı katmanını dilimleyip günlerce ahşap fıçılarda bekletirler ve süzülmesini sağlarlar, katı olanı (''dried fat'') ise kara memelilerinin içyağını etsiz boş kurutarak elde ederler. Yapılırken önce içyağı ufak parçalar hâlinde doğranarak elle yoğrulur ve yavaş yavaş deniz memelilerinden elde edilen sıvı yağ akıtılır ve elle yoğurma elle çırpmaya döner, belki birazcık da su katılabilir. Karışım beyaz köpüklü olana kadar çırpmaya ve sıvı yağ eklemeye devam edilir ve meyve ve sebzeler eklenir. Eskimo dondurması avcının ilk fokunu ya da Kutup ayısını avlaması şerefine kutlanan törenlerde yenmek üzere annesi ya da babaannesi tarafından yapılırdı. [[Solomon, Alaska|Solomon]] yöresindeki bazı İnyupikler, bu dondurmayı sincabın karaciğer yağı, fok yağı ve ''[[Vaccinium uliginosum]]'' meyvesini karıştırıp yapar. Günümüzde Qawiaraq İnyupikler değişen şartlara bağlı olarak malzemeye Crisco marka ticari yağ, şeker, kayısı ya da şeftali gibi kuru meyve, kuru üzüm ve dışarıdan gelen dondurulmuş ahududu ya da böğürtlen gibi yabancı ticari ürünler eklenmektedir.<ref name="refKawetuq">[http://www.nortonsoundhealth.org/kaniqsirugut/k49/page20.pdf The story of Eskimo ice cream By Lee Ann Hoogendorn-Alowa], Tribal Social Worker, Kawerak</ref>.

*Alaska'da [[Wales, Alaska|Wales]] (''Kiŋigin'') [[İnyupikler]]i '''''qamamuq''''' adını verdikleri Eskimo dondurmasını, Batılılardan aldıkları [[Şükran Günü]] kutlamalarında da yapmaktadırlar<ref >http://wales.bssd.org/blog/?p=538</ref>.

*Alaska'da [[Point Hope, Alaska|Point Hope]] (''Tikiġaq'') [[İnyupikler]]i (''Tikiġaġmiut'') Eskimo dondurmasını çanak gibi geniş bir kapta rengeyiğinin sırt tarafından çıkarılan [[donyağı]]nı ince ince doğrayarak ya da ezerek içine fok yağı akıtıp beyaz püre hâline gelecek kadar elle çırparlar ve içine rengeyiğinin arka butundan ufak et parçacıkları ile ''[[Vaccinium uliginosum]]'' meyvesini katarak yaparlar<ref >Jill Elizabeth Oakes, Roderick R. Riewe, Lydia Apatiki (2007), [http://books.google.com.tr/books?id=33hayxkqNYgC&pg=PA14&lpg=PA14&dq=%22inupiat%22+%22Eskimo+ice+cream%22&source=bl&ots=IIANE1tlOu&sig=qepfYbCe8mwOh0qD8dVTWP3aRf4&hl=tr&sa=X&ei=PS--UMzCD8q1tAbrg4DABg&ved=0CHgQ6AEwBw#v=onepage&q=%22inupiat%22%20%22Eskimo%20ice%20cream%22&f=false Alaska Eskimo Footwear]</ref>.

*Kanada'da [[Batı Kanada İnuitleri]] ([[Uummarmiut]] İnyupikleri dahil), '''''akutuq''''' adını verdikleri Eskimo dondurmasını, [[rengeyiği]] eti ve [[donyağı]], [[kemik iliği]] ve suyunu homojen olana kadar karıştırıp sonra da köpürüp kabarana kadar elle çırparlar ve donduktan sonra yerler<ref >http://www.irc.inuvialuit.com/culture/foods.html</ref>.

*Kanada'da [[Utkuhiksalik İnuitleri]] '''ᐊᑯᑕᖅ''' '''''akutaq''''' adını verdikleri yemeği [[donyağı]] ile balık yağından yaparlar<ref name="refUtkuhik">[http://homes.chass.utoronto.ca/~inuit/UIDP/raq-gaq.html Dictionary of Utkuhiksalingmiut Postbases]</ref>.

Kar ya da buz katılarak [[kar helvası]] biçiminde klasik [[dondurma]] tariflerine yakın akutaqlar daha çok Alaska Eskimo kültüründen etkilenen Batılılarca kendi damak tadlarına göre şekillenir ve [[diyetisyen]]lerin çağdaş akutaq tariflerine ''[[Vaccinium oxycoccos]]'' meyvesi gibi geleneksel meyveler ile körpe [[ıspanak]] yaprakları ve [[hindistancevizi]] yağı gibi ticari ürünler de katılabilmektedir<ref >http://www.dansplan.com/recipe-scheduler/neo-agutak-eskimo-ice-cream</ref>.

''Caribou agutuk, agutuk with cloudberries, crowberry agutuk with sourdock, cranberry agutuk, cranberry and whitefish agutuk'' gibi birbirinden farklı malzemeyle yapılan karışımlar bulunur<ref >http://arcticrose.wordpress.com/2008/03/26/032608-food-and-recipes-indian-and-eskimo-ice-cream/</ref>.