Ali Şükrü: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Ali Şükrü Bey, Trabzonlu olup 1884 yılında Vakfıkebir’e bağlı Şarli Nahiyesinde doğmuştur.
şarli vakfıkebire bağlıdır.
Kaynak:Dr. Rıza Nur “Hayatım ve Hatıralarım |
k ufak düzenlemeler |
||
24. satır:
'''Ali Şükrü Bey''' (1884; Vakfıkebir, [[Trabzon]] - 27 Mart 1923, [[Ankara]]), Türk siyasetçi.
[[Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920)|
1923’te bir suikast sonucu öldürüldü. Öldürülmesi, Türkiye’nin ilk siyasi suikastlarından biri olarak bilinir.<ref name=Hur/>
33. satır:
(KAYNAK:Dr. Rıza Nur “Hayatım ve Hatıralarım).<ref name="arikoglu">[http://www.gencdoku.com/ali-sukru-bey-cinayeti-2-105.html Damar Arıkoğlu, '''Ali Şükrü Bey Cinayeti''', ''Genç Doku Aylık Kültür ve Gençlik Dergisi, Erişim tarihi:18.05.2012'']</ref>
[[Heybeliada]]'da bulunan Bahriye Mektebi'nde öğrenim gördü. Okulu 1904 yılından tamamladı ve bahriye erkan-ı harp subayı oldu. 1909 yılında kurulan [[Donanma Cemiyeti|Donama-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti]]'nin kurucularından birisi oldu ve bir süre ikinci başkanlık görevini üstlendi.<ref name=BelgeHaber>{{Web kaynağı| url = http://www.belgehaber.com/haber.php?haber_id=4202 | başlık = Derin hesaplaşmaların ilk kurbanı | erişimtarihi = 3 Temmuz 2010 | tarih = 27 Mart 2008 }}</ref> Cemiyetin Osmanlı donanması için almak istediği nakliye gemilerini almak üzere [[Liverpool]]’e gönderildiğinde eğitimini tamamladı ve çok iyi düzeyde İngilizce öğrendi.<ref name=arikoglu/> İngiltere’de bulunduğu dönemde Türkiye aleyhine yapılan propagandalara karşı çalıştı; ''Liverpool Times'' gazetesinde çeşitli makaleleri yayımlandı.
=== Siyasete atılması ===
[[Yüzbaşı]] rütbesinde iken askerlikten istifa edip siyasete atılmaya karar verdi. [[İttihat ve Terakki]] aleyhtarı görüşlere sahipti. 1920'de Osmanlı [[Meclis-i Mebusan]]'ında Trabzon mebusu seçildi. İstanbul’un işgalinden sonra Meclis-i Mebusan'ın kendini feshetmesi üzerine [[Ankara]]'ya giderek ilk [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'ne Trabzon milletvekili olarak girdi.
=== TBMM vekilliği ===
Ali Şükrü Bey TBMM’ye girişinden hemen sonra, halkın milli mücadeleye inandırılması ve düşman propagandalarının etkisiz hale getirilmesi amacıyla meclis tarafından oluşturulan ''İrşad Encümeni'''ne katıldı ve bu encümenin bir üyesi olarak civar illeri gezdi.
Muhafazakâr bir yapıda olan Ali Şükrü Bey mecliste, [[Mustafa Kemal]]'in önderliğindeki Birinci Grup'a muhalif milletvekillerinin toplandığı [[İkinci Grup]]'un liderlerinden biri oldu. 28 Nisan 1920’de içki yasağı konusunda meclise yasa teklifi verdi ve yasalaşması için büyük çaba sarf etti.<ref name=karahanogullari>[http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/karahan/makaleler/menimuskirat.pdf Onur Karahanoğulları, '''Birinci Meclisin İçki Yasağı (Men-i Müskirat Kanunu)''', Ankara, 2007]</ref>
İkinci grubun görüşlerini açıklamak ve yaymak üzere Mustafa Kemal'in ''[[Hakimiyet-i Milliye (gazete)|Hâkimiyeti Milliye]]'' gazetesine karşı ''[[Tan (gazete, 1923)|Tan]]'' gazetesini yayınlamaya başladı.<ref name=BelgeHaber/><ref name=Ozgurel>{{Web kaynağı| url = http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=81346 | başlık = Ali Şükrü ve Topal Osman | erişimtarihi = 3 Temmuz 2010 | yayımcı = Radikal | tarih = 13 Temmuz 2003 | ilk = Avni | son = Özgürel }}</ref
[[Lozan Antlaşması|Lozan görüşmelerinden]] sonra yapılan meclis oturumlarında; [[İsmet İnönü|İsmet Paşa]]'nın hariciyeci olmadığı için Lozan'da acemice işler yaptığını ve TBMM'nin kendisine verdiği yetki sınırlarının dışına çıkarak müzakereleri sürdüğünü savundu. Lozan'da devam eden müzakerelerin durumu hakkında TBMM'ye açıklanan resmi bilgiler ile dış kaynaklı haberler arasında çelişkileri dile getirdi.<ref name=Ozgurel/>
1923’te, başta [[Halifeliğin kaldırılması]] olmak üzere pek çok konuda 'Halk Fırkası' grubuna şiddetle muhalefet etti.
27 Mart 1923 günü Mustafa Kemal'in özel muhafız alayı komutanı olan [[Topal Osman]] tarafından öldürüldü. Ali Şükrü Bey’in cenazesi [[Hacı Bayram Camii]]’nde cenaze namazının ardından Trabzon’a gönderilmiş ve Boztepe'de defnedilmiştir.
53. satır:
[[Dosya:Ali Şükrü Bey Kâbri.JPG|255px|thumb|Ali Şükrü Bey'in [[Trabzon]] Boztepe'de bulunan kâbri]]
Ali Şükrü Bey, 27 Mart’ta ortadan kaybolmuş; 3 gün sonra kardeşi aranması için Bakanlar Kurulu'na başvurmuştu<ref name=Ozgurel/>. Ali Şükrü Bey'in cesedi, Ankara’nın Mühye Köyü civarında bulundu; boğularak öldürüldüğü anlaşıldı. Meclise katillerin meclis kapısı önünde asılarak teşhiri için yasa teklifi verildi.
Cinayeti araştırmak üzere kurulan komisyon, Ali Şükrü Bey'i Topal Osman'ın Ankara'da, Papazınbağı'ndaki evinde öldürdüğünü tespit etti. Teslim olmayı kabul etmeyen Topal Osman, 1 Nisan'ı 2 Nisan'a bağlayan gece Muhafız Taburu jandarmaları ile kendi adamları arasında yaşanan çatışmada yaralı olarak ele geçirildi; hastaneye giderken yolda can verdi. Başı kesilerek defnedildi. Ali Şükrü'nün katillerinin meclis önünde asılması teklifi yasalaşmış olduğu için için Topal Osman'ın başsız cesedi sonradan mezardan çıkarılmış ve ayağından darağacına asılmıştır.
| |||