Rüzgâr: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:Anemoscopi.JPG|200px|thumb|Bir [[rüzgâr tulumu]]. Rüzgâr tulumları rüzgârın yönü ve şiddeti hakkında fikir edinmenin pratik, görsel yöntemlerindendir.]]

 

 

Hava hareketlerinin temel sürücüsü, atmosfer [[basınç|basıncının]] bölgeler arasında farklı değerlerde bulunmasıdır. Rüzgâr, alçak basınçla yüksek basınç bölgesi arasında yer değiştiren hava akımıdır, daima yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eder. İki bölge arasındaki basınç farkı ne kadar büyük olursa, hava akım hızı o kadar fazla olur. Rüzgâr sahip olduğu hıza göre esinti, [[fırtına]] gibi isimler alır.

* [[Santrifüj]] kuvvetler dışa doğru,

* [[Coriolis kuvvet]] dışa doğru

 

Antisiklon içerisinde;

* Basınç değişmesi radyal olarak dışa doğru,

* Santrifüj kuvvet dışa doğru,

 

Bütün bunların etkisi sonucunda rüzgâr eşbasınç çizgilerine dik olarak yoluna devam eder. Bu hatların çizilmesiyle [[meteoroloji]] haritaları elde edilir. Yüzey sürtünmeleri ve Coriolis kuvveti rüzgârın eşbasınç çizgilerine dik yönünü saptırabilir. Denizlerde bu sapma açısı 20°, karalarda ise 30° ile 45° arasında olabilir.

Yaz ve kış atmosfer basıncında ters yönde değişiklik olması ve bölgede basınç alanları arasında büyük fark olmasından meydana gelen rüzgârlara ise [[muson]] rüzgârları denir. Yazın karaya, kışın denize doğru eser. Kış musonu soğuk ve kuru, yaz musonu oldukça nemlidir.

 

 

* [[Meltem]]; kara ile deniz arasında eser. Öğle vakitleri karalar ısınıp, alçak basınç sahası meydana getirince denizden karaya doğru eser. Gece bunun tesiri çok daha yavaş olur. Bu hava akımları vadilerle dağlar arasında da meydana gelir.

 

yıldız, kıble vs adlar istanbul merkez alınarak konulmuş adlardır.Uluslararası literatürde yönlere göre isimlendirilir. (kuzey, kuzeydoğu, batı vs gibi) Antalya'da "Lodos" denizden karaya eser, Sinop'ta karadan denize... Lodos yön belirtir ve Güney Batı dan esen Rüzgârı tanımlar. Yani onun karadan denize mi, denizden karaya mı estiği, karanın nerede denizin nerede olduğuna bağlıdır.

 

Yaşadığımız [[atmosfer]], [[oksijen]] başta olmak üzere çeşitli [[gaz]]lardan oluşmuştur. Gazlar hava [[molekül]]lerini meydana getirirler. Basıç değişimlerine göre bu hava molekülleri, durağan halden harekete geçerler. Bir bakıma rüzgâr, havanın yeryüzüne paralel gibi görülen ama aslında böyle olmayan bir hava harekettir. [[Hava (atmosfer)|Hava]], daima [[yüksek basınç]] merkezinden [[alçak basınç]] merkezine doğru hareket eder. Bu basınç farkı sonucunda rüzgâr doğar. Basınç farkının oluşma sebebeplerinin başında ısınan havanın yükselmesi gibi bilinmesi gereken faktörler vardır. Bu basınç alanları kendiliğinden oluşamazlar. [[Sıcaklık]] birinci etkendir.

=== Günlük rüzgârlar ===

Genel hava basıncının etkisiz, durgun olduğu zamanlarda gece ve gündüz arası sıcaklık farklarının yaptığı basınç farklarından oluşan rüzgârlardır. Gündüzleri [[Toprak|karalar]], [[deniz]]lerden daha çabuk ısınırlar. Dolayısıyla deniz üzerinde yüksek, kara üzerinde de bir alçak basınç alanı oluşur. Bunun sonucunda denizden karaya doğru bir rüzgâr başlar. Bu rüzgâra deniz meltemi denir. Bu rüzgâr hızı, sıcaklık arttıkça artarak ve öğlen saatlerinde en fazla hızına ulaşır. hava karardığında ve güneş battığında ise tüm bunların tam tersi yaşanır. Kara daha çabuk soğuduğu için bu seferde karadan denize bir rüzgâr esmeye başlar. Buna da kara meltemi denir.

 

[[Kategori:Rüzgâr| ]]

[[Kategori:Farsçadan Türkçeye geçen sözcükler]]

 

{{Link SM|en}}