Hanuka: Revizyonlar arasındaki fark

{{Yahudilik}}

[[Dosya:Chanukia.jpg|thumb|right|170px|Bir [[hanukiya]]]]

 

Festival, [[Hanukiya]] adı verilen, [[Menora]]’ya benzeyip fazladan iki kolu daha olan, 9 kollu şamdanın kollarının yakılmasıyla kutlanılır. Birinci gün bir tane, ikinci gün iki tane yakılır ve bayram boyunca her gün bir fazla kolun yanmasıyla devam eder<ref name="Hanuka-kutsal gün">[http://www.aish.com/jl/hol/o/48969531.html#instructions ],Everything about Hanuka.</ref>. Hanukiya’nın ortasındaki, diğerlerine göre daha yukarıda bulunan kola [[Şamaş]] ([[İbranice]]: שמש, “Görevli”) adı verilir ve bu kol her gün yanar.<ref name="Menora”">[http://www.chabad.org/holidays/chanukah/article_cdo/aid/795379/jewish/The-Menorah.htm], Menorah.</ref>.

 

=== Arka plan ===

''Jewish War'' i. 31</ref>.Milattan önce 170’lerde, Helenleşmiş Yahudi Grubu’nun başını çeken [[Tobiad]]’lar, ellerinden kontrolü gasp eden Baş rahip [[Onias]] ve Mısır yanlısı grup tarafından Suriye’ye atıldı. Sürülen Tobiad’lar, Kral 4. Antiyokus’la Kudüs’ü tekrar ele geçirmek için görüştü. Antik Yahudi tarihçi [[Flavius Josephus]]’un anlatımıyla; “ Önceden buna niyeti olan Kral, onlara boyun eğdi ve büyük bir orduyla Yahudilere hücum etti, şehirlerini zorla aldı ve Ptolemi yanlısı çok sayıdaki insani katletti, ve etrafı talan etmek için askerlerini gönderdi. Ayrıca tapınağı berbat etti, ve üç yıl altı ay boyunca, daima gerçekleşen kefaret kurbanı sunumuna bir son verdi” <ref>[http://old.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0148:book=1:section=31 Old.perseus.tufts.edu], ''Jewish War'' i. 32</ref>.

 

Sekiz gece boyunca, her gece için bir ışık. Evrenselce alışılmış [[Mitsva]]yı “güzelleştirme” adına, yanan mum sayısı her gece için bir tane artırılır<ref>''[[Shulkhan Arukh]]'' ''[[Orach Chayim]]'' 671:2</ref>. Bir ekstra ışık olan [[Şamaş]]’ta her gece yakılır, ve bu ışık diğerlerinden farkli bir noktadadır. Bu ekstra ışığın özelliği, ışıklarının, Hanuka hikayesinin yansıtılması ve Hanuka hikayesi üzerine düşünülmesinden başka nedenler için kullanılmamasının yasak olduğunu belirtmektir. Bu Şabat’ta aydınlatma amaçlı kullanılan mumlardan farklıdır. Bundan dolayı, eğer bir kimse ekstra aydınlanmaya ihtiyaç duyarsa Şamaşı kullanabilir ve yasaklanmış ışıkları kullanmaktan sakınır. Bazı insanlar Şamaş’ı önce yakıp sonra diğerlerini yakmak için kullanır. Hanuka boyunca, ilk gece Şamaş ve başka bir ışıkla iki, sonraki gece üç ve her gece bir fazla ışık artarak, sekizinci gecede 9 ışığa kadar artar. Sekizci gece toplam 44 defa ışık yakılmış olur (Şamaş’sız 36.)

 

 

Hanuka ışıklarının evin içinden ziyade dışını aydınlatmasının sebebi, oradan geçen kişilerin bu aydınlatmayı görmesi ve böylece bu tatilin mucizesini hatırlamasıdır. Buna göre lambalar caddeye bakan pencerelere ya da kapıya bakan yerlere kurulur. [[Aşkenazlar]]’ın arasında her bir aile üyesinin ayrı ayrı bir [[Menora]] sahibi olması bir gelenek iken, [[Sefarad]]’larda ise tüm ev için bir ışık yakılır. Bu ışıklar sadece [[anti-semitik]] tutumlar karşısında dışarıdaki insanlardan gizli tutulur tıpkı zamanında [[Zerdüştler]]’in yönetiminde olan İran’da, Avrupa’nın bazı bölümlerinde ve [[2. Dünya Savaşı]] esnasında olduğu gibi. Buna karşın birçok Hasidik grup lambayı evin içinde hemen kapının yanına koyarlar mutlaka insanların dışardan görmesi gerekmez. Bu geleneğe göre, lambalar [[Mezuza]]’nın tam karşısına yerleştirilir, böylece birisi kapıdan geçtiğinde Mitsva’nın kutsallığıyla çevrelenir.

 

== Hanerot Halalu ==

Işıklar yakılırken ya da ışıklar yakıldıktan sonar "Hanerot Halalu" ilahisi okunur. Çeşitli versiyonları vardır. Burada verilen versiyonu birçok [[Aşkenaz]] cemiyeti tarafından bilinir <ref>''[[Shulkhan Arukh]]'' ''[[Orach Chayim]]'' 676:4</ref>.

 

=== Aşkenazi versiyonu ===

 

== Maoz Tzur ==

Her gece mumların yakılmasından sonra, Ma’oz Tzur ilahisi söylenir,

Şarkı altı kıt’a dan oluşur. Birinci ve sonuncu genel ilahi kurtuluştan bahseder, ve ortadaki dörtlü, Yahudi tarihi boyunca zulme uğraşmış Yahudilerden bahseder, ve tanrıya bu trajedilere rağmen hayatta kalmaktan dolayı şükreder [[Mısır’dan göç]] (Exodus), [[Babil’deki tutsaklık]], [[Purim]] bayramı mucizesi, ve [[Hasmonayim]] zaferi.

 

== Diğer Gelenekler ==

Işıklar yandıktan ve Ma’oz Tzur dan sonra, diğer Hanuka şarkıları söylemek, birçok Yahudi evde gelenektir.Bazı Hasidik ve Sefarad Yahudiler mezmurlar (Mezmur 30’ 67 ve 91.)okur. Kuzey Amerika’da ve İsrail’de, hediyeleşmek veya çocuklara hediye vermek olağandır. Buna

ek olarak.bir çok aile çocuklarına sadaka vermelerine teşvik eder.