Yer çekirdeği: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltmeler yapıldı, ansiklopedik olmayan ifadeler silindi. |
|||
1. satır:
{{Yerküre}}
'''Yerçekirdek''' dünyanın en iç kısmını oluşturur. En kalın yer katmanı([[geosfer]]
[[Manto]]dan [[Wiechert
Çekirdek, [[dış çekirdek]] ve [[iç çekirdek]] olmak üzere iki kısma ayrılır. Dış çekirdek. 2890-5000 kilometre arasında yer alır (kalınlığı 2110 km). Burada yoğunluk 5.5'den 10'a kadar çıkar ve P dalga hızı ise 13.6 km/sn'den 8.1 km/sn'ye düşer. Enine deprem dalgaları (S dalgaları) bu kısma sokulmadıklarından, dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. İç çekirdek ise 5000-6370 kilometreler arasında, yani dünyamızın tam merkezinde yer alır ve katıdır. Kalınlığı 1370 kilometredir. Dış ve iç çekirdek arasındaki yoğunluk 12.3, sıcaklık ise 4300 °C'yi bulur. Dış ve iç çekirdek arasındaki en önemli fark, dış çekirdekte demir/nikel karışımı [[magma]] ergimiş hâlde, iç kısımda ise çok yüksek [[basınç]] etkisiyle [[kristal]] hâlinde olmasıdır, iç çekirdekte yoğunluk 13.6 gr/cm³, sıcaklık ise 4500 °C'yi aşar (6300 °C). İç çekirdeğe yoğunluğunun çok fazla olması sebebiyle ağırküre anlamında Barisfer'de denilir.
Yukarıda da görüldüğü gibi, yerkürenin yoğunluğu yeryüzünden mantoya doğru artmaktadır. [[Granit]]ik yerkabuğunda 2.7 - 2.8 g/cm³ civarında olan yoğunluk merkezde 13 g/cm³'ü bulmaktadır.
Yoğunluk artışı sürekli ve tedrici değildir; belirli derinliklerde ani yoğunluk artışları görülür. Bu derinliklerden biri ''[[Mohorovičić süreksizliği|Mohorovicic kesintisi]]'' veya kısaca ''Moho kesintisi'' olarak adlandıran ve yerkabuğu ile manto arasındaki sınıra tekabül eden derinliktir. Mantodan çekirdeğe geçişte de bu şekilde bir ani yoğunluk artışı görülür. Mantonun alt zonunda 6 g/cm³'e yakın olan yoğunluk çekirdeğin üst sınırında birden 10 g/cm³'e çıkar. Ani yoğunluk artışının görüldüğü bu sınıra da ''[[Wiechert-Gutenberg süreksizliği|Wiechert-Gutenberg kesintisi]]'' denir.
Yerkürenin merkezine doğru gidildikçe, yoğunluk değerleri gibi, sıcaklık ve basınç değerleri de artar. Ancak sıcaklığın ve basıncın birim mesafedeki artış değerleri, yani gradyanlar sabit değildir.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Manto]]
|