|
'''Samed''' ([[Arapça]] {{Arap yazısı|اَلصَّمَدْ|tr=sˤamad}}), [[Kur'an]]'da geçen [[Allah'ın 99 adı]]ndan biridir.
{{kaynaksız}}
{{İslam}}
'''Allah’ın isimleri''' ya da '''Allah'ın 99 ismi''' ([[Arapça]]:'''اَلأَسْماَءُ الْحُسْنَى''', ''El Esmâ ül Hüsnâ'' / ''En Güzel İsimler''), [[Kur’an]] ve [[hadis]]lerde [[Allah]]’a izâfe edilen fiil veya sıfatlardan türetilmiş veya doğrudan [[Allah]]'ı ifâde amacıyla kullanılmış olan isimlerdir. Sayıları 99’la sınırlı olmamasına rağmen [[İslam]]i [[mistisizm]]de meşhur olan 99 tanesi bir araya getirilerek çeşitli [[ritüel]] ve [[dua]]larda kullanılır.
==Kur'anda Etimoloji ==
Esma-ül Hüsna deyimi Kuran'da Araf 180. ayetinden alıntı olarak kullanılır; "En güzel isimler Allah'ındır. O'na, o güzel isimleriyle seslenin. Ve O'nun isimleri hakkında gerçeği çarpıtanları terk edin." (Âraf-180)
Kelime [[Mezopotamya]]'da [[Akad]]ların Güneş tanrısı [[Şamaş]] veya [[Kenan]]lıların Güneş tanrıçası olan [[Şapaş]] ile benzer fonetiğe sahiptir <ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Shapash_(Canaanite_goddess)</ref> ve muhtemelen aynı isimlerin farklı dil ve lehçelerdeki farklı telaffuzundan ibarettir. Bu ve benzeri durumdaki diğer isimler, bâzı analistler tarafından (tanrı veya tanrıçalara verilen isimlerin Allah'a atfedilmesi) [[tek tanrıcılık|tek tanrıcılığa]] giden yolda değişik adımlar atılması olarak değerlendirilir.
==İnanış==
[[İslam inancı]]nda belirli sayıda tekrar edilerek [[nazar]] ve [[büyü]] tedavilerinde veya duaların kabul edilmesi amacıyla kullanılır. Kuran'da rakam olarak yer almadığı için Allah'ı 99 isimle anmayı [[hurafe]] olarak görenler de vardır. İslam toplumunda Allah’ın isimleri bu 99 isimden ibaret değildir. Bunların dışında Şafi, Kafi, Hannan, Mennan, Hadi <ref>http://www.errahman.com/islamiyet/namaz/hocasi/1219-aksam-namazi-tesbihati</ref> (Farsça Hüda'dan), Yezdan, Çalab gibi isimler de Allah’ için kullanılırlar. İsimlerin bir kısmı Arapça dışından gelen Muarreb isimlerdir; Rahman, Hüda (Hadi isminin kaynağı), Aziz (Aziz ve Muiz isminin kaynağı) vb.<ref>http://books.google.com.tr/books/about/The_Foreign_Vocabulary_of_the_Qur_an.html?id=YTg4bdQSeLQC&redir_esc=y</ref>
== Anlamı ==
==Etimoloji ve mitolojik etkiler==
Geleneksel [[meal]] çalışmalarında ''Samed'' [[kelime]]sine birebir [[tercüme]] şeklinde anlam verilmez ve "kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayan, ama her şey ona muhtaç olan; tüm [[canlılar]]ın ihtiyaçlarını gideren ve her türlü istekte doğrudan kendisine başvurulan" şeklinde açıklamalarda bulunulur.
Bu isimlerden bazıları insansı ([[antropomorfizm|antropomorfik]]) özellikler taşır: Müntakim (intikam alan), Mütekebbir (kibirlenen), Sabur (sabırlı) vb. [[İhlas suresi]]nde geçen ve Allah’ı anlatmak için kullanılan Ahad, [[Samed]] kelimeleriyle diğer surelerde geçen [[Aziz (din)]], [[Rahman]], Şafi gibi isimler ise İslam öncesi dönemde Ortadoğu ve komşuluklarında tapınılagelmekte olan bazı tanrılara verilmiş olan isimlerin aynısı veya yakın fonetiğe sahip olmaları<ref>http://alaeddinyavuz.wordpress.com/2012/06/30/islam-oncesi-arap-tanrilari/</ref> dolayısıyla [[Tevhid (din)|tevhid]] inancı açısından eleştirilen isimlerdir.
== Adın geçtiği Kur'an âyetleri ==
[[Muazzez İlmiye Çığ]] bir örnekle bunun tek tanrıcılığa giden yolda gerçekleştirilen değişimlerden birisi olduğunu kaydeder. O’na göre çoktanrıcı olan Sümerler daha sonra bu tanrıların isimlerini Marduk üzerinde toplarlar ve Marduk’un 50 kadar ismi olur. İlmiye çığ aynı eğilimin Allah’ın isimleri konusunda da yaşandığını söyler ve bir araştırmacının Ahad ve Samed isimlerinin Allah’a atfedilmesi konusundaki analizini aktarır. <ref> http://www.turuz.info/Dil/0184-Sumerle%20turkler-muezziz%20ilmiye%20chigh%20(51d)(2.212KB).pdf</ref>
De ki: O Allah, birdir. Allah Samed'dir. O doğmamış ve doğurulmamıştır. Hiçbir şey ona eş veya denk değildir. (112:1-3)
== Dış bağlantılar ==
==Tercüme edilmesi==
* [http://www.answering-islam.org/Shamoun/samad.htm Samed ile ilgili tartışma ve görüşler, ing]
Tercümelerde isimlerin bir Arapçada kullanılmayan ve kısmına zorlama olduğu hissi veren anlamlar verilirken bazı isimler de tenzih amacıyla birtakım değişiklikler yapılarak anlamlandırılır. Birinci guruba ahad, samed, rahman, aziz, ikinci guruba da celil, sabur, mütekebbir, mümin, dar gibi isimler örnek gösterilebilir. Örneğin mümin, ismi fail olduğu ve güvenen, inanan anlamına geldiği halde ismi mef'ul olarak güvenilen anlamı verilir. Aynı şekilde tevvab çokça dönen, pişman olan, tevbe eden anlamında olduğu halde, tevbeleri çokça kabul eden anlamı verilir.
* [http://www.islamicdatacenter.com/99names/default.html Görüntülü Esmâ-ül Hüsnâ (İngilizce ve Arapça)]
=== Allah'ınAyrıca 99bakınız İsmi ===
* [[Şamaş]]
{|
* [[Şapaş]]
|- style="background-color: #ccddff;"
! '''No'''
! '''İsim'''
! '''Arapçası'''
! '''Açıklama'''
|-
|1||[[Allah]] || '''الله''' || Kesin olmamakla beraber Arapça'da yaratıcı anlamına gelen El-İlah'dan türediği sanılır. (Diğer bütün isimlerini kapsar.)
|-
|2|| [[Rahmân]] || '''الرحمن''' || Rahman, rahmet sâhibi.
|-
|3|| [[Rahîm]] || '''الرحيم''' || Acıyan, merhamet eden.
|-
|4|| [[Adil]] || '''العدل''' || Adil olan.
|-
|5 ||[[Afüv]] || '''العفو''' || Affedici.
|-
|6 ||[[Âhir]] || '''الآخر''' || Varlığı sonrasız olan, varlığının zamansal sonu olmayan.
|-
|7||[[Alîm]] || '''العليم''' || Her şeyi çok iyi bilen.
|-
|8||[[Aliyy]] || '''العلي''' || Ulu, yüce, üstün olan.
|-
|9||[[Azîm]] || '''العظيم''' || Büyüklük sahibi.
|-
|10||[[Azîz]] || '''العزيز''' || Aziz, izzetli.
|-
|11||[[Bâis]] || '''الباعث''' || Seçip ortaya çıkaran.
|-
|12||[[Bâkî (İslam)|Bâkî]] || '''الباقي''' || Varlığının sonu olmayan, gelmeyen.
|-
|13||[[Bâri]] || '''البارئ''' || Yaratan.
|-
|14||[[Basîr]] || '''البصير''' || Gören.
|-
|15||[[Bâsit]] || '''الباسط''' || Ferahlatan, genişleten.
|-
|16||[[Bâtın]] || '''الباطن''' || Varlığı (zâtı) gizli olan, cisim olarak görünmeyen.
|-
|17||[[Bedî]] || '''البديع''' || Örneksiz yaratan.
|-
|18||[[Berr]] || '''البَرّ''' || İyilik yapan.
|-
|19||[[Câmi (ad)|Câmi]] || '''الجامع''' || Toparlayan.
|-
|20||[[Cebbâr]] || '''الجبّار''' || Güç kullanan.
|-
|21||[[Celîl]] || '''الجليل''' || Hiddetli.
|-
|22||[[Dâr (din)|Dâr]] || '''الضار''' || Zarar veren.
|-
|23||[[Evvel (din)|Evvel]] || '''الأوّل''' || Varlığı öncesiz olan, varlığının zamansal başı olmayan.
|-
|24||[[Fettâh]] || '''الفتّاح''' || Açan, genişlik verici.
|-
|25||[[Gaffâr]] || '''الغفّار''' || Bağışlayıcı.
|-
|26||[[Gafûr]] || '''الغفور''' || Affeden.
|-
|27||[[Ganî]] || '''الغني''' || Zengin.
|-
|28||[[Habîr]] || '''الخبير''' || Her şeyden haberdâr olan.
|-
|29||[[Hâdî]] || '''الهادي''' || Hidâyet verici.
|-
|30||[[Hâfıd]] || '''الخافض''' || Perişan eden.
|-
|31||[[Hafîz (din)|Hafîz]] || '''الحفيظ''' || Koruyucu.
|-
|32||[[Hakem (din)|Hakem]] || '''الحكم''' || Hakem.
|-
|33||[[Hakîm (din)|Hakîm]] || '''الحكيم''' || Her işi hikmetli olan.
|-
|34||[[Hakk (din)|Hakk]] || '''الحقّ''' || Varlığı (zâtı) hiç değişmeden duran.
|-
|35||[[Hâlik]] || '''الخالق''' || Yaratıcı.
|-
|36||[[Halîm (din)|Halîm]] || '''الحليم''' || Yumuşak muâmele eden.
|-
|37||[[Hamîd (din)|Hamîd]] || '''الحميد''' || Övülen.
|-
|38||[[Hasîb]] || '''الحسيب''' || Hesap gören.
|-
|39||[[Hayy]] || '''الحيّ''' || Her zaman diri olan.
|-
|40||[[Kābid]] || '''القابض''' || Sıkan, daraltan.
|-
|41||[[Kādir (din)|Kādir]] || '''القادر''' || Kudretli.
|-
|42||[[Kahhâr]] || '''القهّار''' || Kahreden.
|-
|43||[[Kaviyy]] || '''القويّ''' || Kuvvetli.
|-
|44||[[Kayyûm (din)|Kayyûm]] || '''القيّوم''' || Ayakta tutan.
|-
|45||[[Kebîr]] || '''الكبير''' || Büyük.
|-
|46||[[Kerîm (din)|Kerîm]] || '''الكريم''' || Cömert.
|-
|47||[[Kuddüs]] || '''القدّوس''' || Tertemiz.
|-
|48||[[Latîf (din)|Latîf]] || '''اللطيف''' || İnce, letâfetli.
|-
|49||[[Mâcid (din)|Mâcid]] || '''الماجد''' || Şânlı.
|-
|50||[[Mâlik-ül Mülk]] || '''مالك الملك''' || Mülkün gerçek ezeli ve ebedi sâhibi.
|-
|51||[[Mâni (İslam)|Mâni]] || '''المانع''' || Engel olan.
|-
|52||[[Mecîd (din)|Mecîd]] || '''المجيد''' || Şerefli.
|-
|53||[[Melik (din)|Melik]] || '''الملك''' || Hükümdar.
|-
|54||[[Metîn (din)|Metîn]] || '''المتين''' || Sağlam.
|-
|55||[[Mu'ahhir]] || '''المؤخّر''' || Geride bırakan, erteleyen.
|-
|56||[[Mucîb]] || '''المجيب''' || İcâbet eden.
|-
|57||[[Muğnî]] || '''المغني''' || Zenginleştiren.
|-
|58||[[Muhsî]] || '''المحسي''' || Sayan.
|-
|59||[[Muhyî]] || '''المحيي''' || Canlandıran, dirilten.
|-
|60||[[Muîd]] || '''المعيد''' || Döndüren.
|-
|61||[[Muiz]] || '''المعز''' || İzzet veren.
|-
|62||[[Mukaddim]] || '''المقدّم''' || Öne geçiren.
|-
|63||[[Mukît]] || '''المقيت''' || Besleyen.
|-
|64||[[Muksit]] || '''المقسط''' || Dürüst veya tasarruflu
|-
|65||[[Muktedir (din)|Muktedir]] || '''المقتدر''' || İktidar sahibi.
|-
|66||[[Musavvir]] || '''المصور''' || Tasarımlayan, şekillendiren.
|-
|67||[[Mübdî']] || '''المبدىء''' || Varlık veren
|-
|68||[[Müheymin]] || '''المهيْمن''' || Belirleyici.
|-
|69||[[Mü'min (din)|Mü'min]] || '''المؤمن''' || Güvenen.
|-
|70||[[Mümît (din)|Mümît]] || '''المميت''' || Öldüren, can alan.
|-
|71||[[Müntakim]] || '''المنتقم''' || İntikam alan.
|-
|72||[[Müteâli]] || '''المتعالِ''' || Her şeyden yüce.
|-
|73||[[Mütekebbir]] || '''المتكبّر''' || Bütün ihtişamın sahibi, Büyük ve büyüklenen<ref>http://www.konevider.org/docs/esma-i-husna.pdf Akademik çalışma Dr Ramazan SÖNMEZ N.Erbakan Ün.Yabancı Diller Yük.Ok.Öğr.Gör.</ref>
|-
|74||[[Müzil]] || '''المذل''' || Zillet veren.
|-
|75||[[Nâfi]] || '''النافع''' || Faydalandıran.
|-
|76||[[Nûr (ad)|Nûr]] || '''النور''' || Evreni nurlandıran.
|-
|77||[[Râfi]] || '''الرافع''' || Yücelten.
|-
|78||[[Rakîb (din)|Rakîb]] || '''الرقيب''' || Kontrol ve gözetim altında bulunduran.
|-
|79||[[Ra'ûf]] || '''الرؤوف''' || Esirgeyen.
|-
|80||[[Reşîd (din)|Reşîd]] || '''الرشيد''' || Doğru yola eriştiren.
|-
|81||[[Rezzâk]] || '''الرزّاق''' || Rızıklandıran.
|-
|82||[[Sabûr]] || '''الصبور''' || Sabırlı olan.
|-
|83||[[Samed (din)|Samed]] || '''الصمد''' || Her şey kendisine muhtaç olan, kendisi ise hiçbir şeye muhtaç olmayan.
|-
|84||[[Şehîd (din)|Şehîd]] || '''الشهيد''' || Şâhit.
|-
|85||[[Şekûr]] || '''الشكور''' || Teşekkür eden.
|-
|86||[[Selām (din)|Selām]] || '''السلام''' || Esenlik kaynağı.
|-
|87||[[Semî]] || '''السميع''' || İşiten.
|-
|88||[[Tevvâb]] || '''التوّاب''' || Tövbelere kucak açan.
|-
|89||[[Vâcid]] || '''الواجد''' || İcâd eyleyen, varlığı kendinden olan.
|-
|90||[[Vâhid (din)|Vâhid]] || '''الواحد''' || Eşi ve benzeri olmayan, zâtında tek olan.
|-
|91||[[Vâlî (din)|Vâlî]] || '''الوالي''' || Evreni ve evrende olan her şeyi yöneten.
|-
|92||[[Vâris (din)|Vâris]] || '''الوارث''' || Bütün servetlerin gerçek sâhibi.
|-
|93||[[Vâsi (din)|Vâsi]] || '''الواسع''' || Bağışlaması bol ve rahmeti çok olan.
|-
|94||[[Vedûd (din)|Vedûd]] || '''الودود''' || Sevilen.
|-
|95||[[Vehhâb]] || '''الوهّاب''' || Karşılıksız bolca veren.
|-
|96||[[Vekîl (din)|Vekîl]] || '''الوكيل''' || Vekil kılınan.
|-
|97||[[Velî (din)|Velîyy]] || '''الولي''' || Veli, dost.
|-
|98||[[Zâhir (din)|Zâhir]] || '''الظاهر''' || Yarattıklarıyla varlığı aşikâr olan.
|-
|99||[[Zülcelâl-i vel-İkrâm|Zülcelâl-i vel-İkrâm]] || '''ذو الجلال والإكرام''' || Şanlı ve İkrâmlı.
|}
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
[[Kategori:{{Allah'ın 99 ismi]]}}
{{İslam-taslak}}
[[Kategori:Allah'ın 99 ismi]]
{{Link SM|id}}
| 