1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sezgin İbiş (mesaj | katkılar) Gerekçe: Gerekçesiz çıkarma |
k -forum kaynağı kaldırıldı, +kaynaksız |
||
1. satır:
{{kaynaksız}}
{{Savaş bilgi kutusu
|çatışma = 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı
Satır 4 ⟶ 5:
|resim = [[Dosya:1768-1774 Osmanli-Rus Savası.PNG|280px|]]
|başlık = '''Savaşın cepheleri'''
|tarih =
|yer = '''Karada:''' [[Moldavya]], [[Ukrayna]] ve [[Bulgaristan]]<br />
'''Denizde:''' [[Çeşme, İzmir|Çeşme]] açıkları
Satır 48 ⟶ 49:
'''1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı''', [[Osmanlılar]]ın [[Rusya İmparatorluğu|Ruslara]] yenik düşmesiyle sonuçlanmış bir savaştır. Bu savaşın sonucunda [[Ukrayna]]'nın güneyi, Kuzey [[Kafkaslar]] ve [[Kırım]] [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'nın eline geçmiştir.
==
Savaş ilk önce [[Lehistan]]'da kralla soylular arasında çıkan bir anlaşmazlık yüzünden başladı. Rus Çariçesi [[Çariçe II. Katerina|II. Katerina]] [[Lehistan]]'ı parçalamak amacıyla [[Lehistan]]'ın içişlerine karışıyordu. Kralı soylulara karşı desteklemek amacıyla bölgeye [[Kazaklar|Kazak Rus]] askerlerini gönderdi. Askerler [[Osmanlı Devleti]] sınırları içindeki Balta kentine girerek katliam yaptılar.<ref>[http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0001807.pdf The Deterioration of Ottoman Administration In the Light of the Ottoman-Russian War of 1768-1774, Metin Bezikoğlu, Bilkent Üniversitesi Master tezi, Eylül 2001, sayfa 43]</ref> [[Osmanlı]] padişahı [[III. Mustafa]] bu durumu protesto ederek
▲Savaş ilk önce [[Lehistan]]'da kralla soylular arasında çıkan bir anlaşmazlık yüzünden başladı. Rus Çariçesi [[Çariçe II. Katerina|II. Katerina]] [[Lehistan]]'ı parçalamak amacıyla [[Lehistan]]'ın içişlerine karışıyordu. Kralı soylulara karşı desteklemek amacıyla bölgeye [[Kazaklar|Kazak Rus]] askerlerini gönderdi. Askerler [[Osmanlı Devleti]] sınırları içindeki Balta kentine girerek katliam yaptılar.<ref>[http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0001807.pdf The Deterioration of Ottoman Administration In the Light of the Ottoman-Russian War of 1768-1774, Metin Bezikoğlu, Bilkent Üniversitesi Master tezi, Eylül 2001, sayfa 43]</ref> [[Osmanlı]] padişahı [[III. Mustafa]] bu durumu protesto ederek [[25 Eylül]] [[1768]] tarihinde [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'ya savaş açtı. [[Lehistan]]'da krala karşı çıkan soylular [[Osmanlı Devleti]]'nin yanında yer aldılar. [[Birleşik Krallık]] da [[Rus]] donanmasına danışmanlar göndererek [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]'nın yanında yer aldı.
== Savaşın Olduğu Cepheler ==
[[Dosya:Chios aivaz.jpg|left|250px|thumb|Sakız adası açıklarında Osmanlılarla Ruslar arasında yapılan deniz savaşı (
Savaşın başlamasıyla [[Lehistan]], 3 büyük devlet ([[Prusya]], [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]] ve [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]) tarafından kıskaca alındı. Rus generali [[Aleksandr Suvorov]], Leh ordusunu [[23 Mayıs]] [[1771]] tarihinde Lanckorona'da,
▲[[Dosya:Chios aivaz.jpg|left|250px|thumb|Sakız adası açıklarında Osmanlılarla Ruslar arasında yapılan deniz savaşı ([[1770]])]]
▲Savaşın başlamasıyla [[Lehistan]], 3 büyük devlet ([[Prusya]], [[Avusturya Arşidüklüğü|Avusturya]] ve [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]]) tarafından kıskaca alındı. Rus generali [[Aleksandr Suvorov]], Leh ordusunu [[23 Mayıs]] [[1771]] tarihinde Lanckorona'da, [[23 Kasım]] [[1771]] tarihinde de Stolowice'de yendi. Böylece Lehistan'daki savaş sona erdi. Kazandığı bu zaferlerle yıldızı parlayan Suvorov [[Osmanlı]] cephesine gönderildi.
Kırım Hanı Kırım Giray, Şubat 1769'da Güney Rusya'ya başarılı akınlar yaptı. Sadrazam [[Yağlıkçızade Nişancı Hacı Mehmed Emin Paşa|Yağlıkçızade Mehmed Emin Paşa]] [[1 Mayıs]] [[1769]]’da ve sadrazam [[Moldovancı Ali Paşa]] [[12 Ağustos]] [[1769]]’da iki başarılı Hotin seferi yaptılar. Fakat Kırım Giray'ın ölümünden sonra Rus orduları [[Kırım]]'a girdiler. [[Yeniçeriler]]in artan başarısızlıkları ve emre karşı çıkmaları gibi nedenlerle Ruslar [[Eflak]] ve [[Boğdan]]'a girdiler. [[21 Eylül]] [[1769]] tarihinde de Hotin'i ele geçirdiler. Ruslar [[Osmanlı Devleti]]ni içten çökertmek için [[Mora Yarımadası]]ndaki [[Rumlar]] arasında ayaklanma çıkarttılar. [[Kaptan-ı Derya]] [[Mandalzade Hüsameddin Paşa]], [[9 Nisan]] [[1770]] tarihinde [[Mora Yarımadası]]na bir çıkartma yaparak bu ayaklanmayı bastırdı.
Ancak [[Osmanlı]]ların [[Balkanlar]]da [[Rusya İmparatorluğu|Rusya]] karşısındaki yenilgileri devam etti. Rus kumandanı [[Petro Rumyantsev]] [[7 Temmuz]] [[1770]]'de Prut nehrinin bir kolu olan Larga nehri boylarında, [[Larga Muharebesi]]nde Kırım Hanı Kaplan Giray komutasındaki Kırım Hanlığı ve Osmanlı Ordusunu yine bu yerin yakınında Prut nehrinin bir kolu olan Kagul Irmağı'nda [[Kartal Ovası Muharebesi]]'nde, [[Osmanlı]] [[yeniçeri]]leri ve [[Kırım]] [[tatar]]larından oluşan büyük bir orduyu ağır bir yenilgiye uğrattı. Bu meydan muharebeleri akabinde savaşın yönü tamamen Osmanlı İmparatorluğu aleyhine döndü. Rus birlikleri İsmail, Akkerman, Bender kalelerini ellerine geçirdiler. Ayrıca [[Çariçe II. Katerina]] Aleksey Grigoryeviç Orlov komutasındaki Rus donanmasını [[Baltık Denizi]]'nden [[Akdeniz]]'e gönderdi. İlk defa [[Akdeniz]]'e savaşa giren [[Rus]] donanması [[İzmir]] yakınlarında [[Çeşme]] burnu ile [[Sakız]] adası arasında [[Osmanlı]] donanmasıyla savaşa tutuştu. [[5 Temmuz|5]]-[[7 Temmuz]] [[1770]] tarihleri arasında yapılan bu savaşta Rus donanması [[Osmanlı]]ları büyük bir yenilgiye uğrattı. Bu olaydan sonra Rus donanması [[1770]]-[[1774]] yılları arasında 5 yıl daha [[Ege Denizi]]'nde kaldı. Bilinmeyen nedenlerle [[2 Kasım]] [[1772]] ve [[9 Haziran|9]] -[[10 Haziran]] [[1774]] tarihlerinde iki kez daha Çeşme Limanı'na gelerek kaleyi ve şehri tekrar topa tuttu.
Osmanlı Orduları; [[2 Ağustos]] [[1771]]'de Özi (Kırım), [[12 Eylül]] [[1771]]’de Yerköy (Boğdan), [[29 Haziran]] [[1773]]’te [[Silistre]] (Boğdan), [[20 Ekim]] [[1773]]’te [[Varna]]'da bazı zaferler kazandılar. Ancak bu zaferler savaşın gidişinin Osmanlı İmpartorluğu aleyhine sürmesini engelleyemedi. [[1774]] yılında [[Petro Rumyantsev|Rumyantsev]]'in komutası altında tekrar saldırıyla geçen [[Rus]] ordusu [[Tuna]] nehrini geçerek [[Şumnu]]'ya doğru ilerlemeğe başladı. Bu sırada Osmanlı tahtı el değiştirmiş, [[III. Mustafa]] ölmüş, yerine kardeşi [[I. Abdülhamit]] tahta geçmişti. Sadrazam [[Muhsinzade Mehmed Paşa]] Rus ordusunu karşılamak üzere yeniçeri Ağası Yeğen Mehmed Paşa kumandasında gönderdiği bir ordu Kozluca'da [[Petro Rumyantsev|Rumyantsev]]'in ordusuna yenildi. [[Petro Rumyantsev|Rumyantsev]] bu başarıdan sonra [[Şumnu]]'ya kadar ilerledi.
| |||