Menenjit: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Bakteriyel: ekleme |
kaynak |
||
17. satır:
}}
'''Menenjit''' ([[Grekçe]] μῆνιγξ/''méniŋks'', "zar/membran"<ref>{{cite book | url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dmh%3Dnigc | author=Liddell HG, Scott R | chapter=μήνιγξ | title=A Greek-English Lexicon | location=Oxford | publisher=Clarendon Press | year=1940}}</ref> ve tıbbî ek ''-itis,'' "[[enflamasyon]]") [[Beyin|beyni]] ve [[Omurilik|omuriliği]] kaplayan koruyucu zarlarda oluşan [[akut]] [[enflamasyon]]<nowiki/>[[Enflamasyon|dur]]. [[Enflamasyon]]; [[bakteri]], [[virüs]] veya diğer [[mikroorganizmalar|mikroorganizmaların]] [[Enfeksiyon|enfeksiyonu]] sonucu ve az da olsa [[İlaç|ilaç]]<nowiki/>lar tarafından olabilir.<ref name="Ginsberg">Sáez-Llorens X, McCracken GH (June 2003). "Bacterial meningitis in children". ''Lancet'' '''361''' (9375): 2139–48. doi:10.1016/S0140-6736(03)13693-8. PMID 12826449</ref> Menenjit'te [[enflamasyon]]<nowiki/>un [[beyin]] ve [[Omurilik|omuriliğe]] yakınlığı hayatî bir risk taşıyabilir. Bu halde durum [[Acil durum|acil vaka]] olarak tanımlanır.<ref name="IDSA">
Menenjit'in en yaygın [[semptom]]<nowiki/>ları [[baş ağrısı]] ve ense sertliğidir. Bunlarla birlikte a[[Ateş (tıp)|teş]], [[konfüzyon]], bozulmuş [[bilinç]], [[kusma]], ışığa tahammül edememe (fotofobi), sese tahammül edememe (fonofobi) semptomlar arasındadır. Çocuklar genelde özel olmayan semptomlar sergiler: irritabilite (duyarlılık) ve drowsiness (uykulu olma) gibi.
31. satır:
=== Klinik Özellikler ===
[[Dosya:Neck stiffness.jpg|thumb|right|250px|Ense sertliği gelişmiş menenjit hastası]]
Yetişkinlerde, menenjitin en sık görülen semptomu çok şiddetli [[Baş ağrısı|baş ağrısıdır]] ve neredeyse [[bakteri]] kaynaklı menenjitlerin %90’unda görülür. Bunu nuchal sertlik(sertleşme ve ense kas tonusunun artışına bağlı boynun öne doğru pasif kasısının olmaması) takip eder.<ref name=":2">van de Beek D, de Gans J, Spanjaard L, Weisfelt M, Reitsma JB, Vermeulen M (October 2004). "Clinical features and prognostic factors in adults with bacterial meningitis"(PDF). ''The New England Journal of Medicine'' '''351''' (18): 1849–59. doi:10.1056/NEJMoa040845.PMID 15509818.</ref> Klasik üç teşhis bulgusu nukal sertlik, [[Ateş (tıp)|ani yüksek ateş]] ve olağan dışı mental durumdan oluşmaktadır fakat bu üç durum bakteriyel menenjit vakalarının yalnız %44-46’sında görülmektedir.<ref name=":3">van de Beek D, de Gans J, Spanjaard L, Weisfelt M, Reitsma JB, Vermeulen M (October 2004). "Clinical features and prognostic factors in adults with bacterial meningitis"(PDF). ''The New England Journal of Medicine'' '''351''' (18): 1849–59. doi:10.1056/NEJMoa040845.PMID 15509818.</ref><ref name=":0">Attia J, Hatala R, Cook DJ, Wong JG (July 1999). "The rational clinical examination. Does this adult patient have acute meningitis?". ''Journal of the American Medical Association'' '''282''' (2): 175–81.doi:10.1001/jama.282.2.175. PMID 10411200</ref> Eğer bu üç bulgunun hiçbiri de görülmüyorsa menenjit olma durumu tamamen olağandışıdır.<ref name=":0" /> Menenjitle ilgili diğer bulgular arasında fotofobi(ışığa karşı yüksek hassasiyet ve korku) ve fonofobi(sese karşı yüksek hassasiyet ve korku) yer almaktadır. Küçük çocuklar genellikle yukarıda bahsedilen bulguları sıklıkla göstermezler ve sadece iritabilite(aşırı duyarlılık) ve sağlıksız görünüm sergilerler.<ref name="Ginsberg" /> Altı aylık döneme kadar olan bebeklerde fontanel (bıngıldak, bebeklerin kafalarının üstündeki yumuşak nokta) de şişkinlik görülebilir. Çocuklarda menenjiti diğer hastalıklardan ayırt etmekte kullanılan bulgular arasında ayakta ağrı, ekstremitelerde soğukluk ve anormal deri rengi sayılmaktadır.<ref name=":1">Theilen U, Wilson L, Wilson G, Beattie JO, Qureshi S, Simpson D (June 2008). "Management of invasive meningococcal disease in children and young people: Summary of SIGN guidelines". ''BMJ (Clinical research ed.)'''''336''' (7657): 1367–70. doi:10.1136/bmj.a129.PMC 2427067. PMID 18556318</ref><ref>''Management of invasive meningococcal disease in children and young people''. Edinburgh: Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN). May 2008.ISBN 978-1-905813-31-5.</ref>
Nukal sertlik bakteriyel menenjit görülen yetişkinlerin %70’inde ortaya çıkmaktadır.<ref name=":0" /> Menenjizm’in diğer bulguları arasında pozitif Kernig bulgusu ve Brudzinski bulgusu yer almaktadır. Kernig pozitif bulgusunda sırtüstü yatırılmış, kalçası ve dizi 90 derece fleksiyon pozisyonunda bulunan kişide ağrı pasif ekstansiyonu kısıtlamaktadır. Pozitif Brıdzinski bulgusunda ise boyun fleksiyonu istemsiz diz ve kalça fleksiyonuna neden olur. Her ne kadar hem Kernig hem de Brudzinski bulguları menenjit taramasında kullanılsa da bu testlerin hassasiyeti belli ölçüler dahilinde kısıtlı kalmaktadır.<ref name=":0" /><ref>Thomas KE, Hasbun R, Jekel J, Quagliarello VJ (July 2002). "The diagnostic accuracy of Kernig's sign, Brudzinski neck sign, and nuchal rigidity in adults with suspected meningitis". ''Clinical Infectious Diseases'' '''35''' (1): 46–52.doi:10.1086/340979. PMID 12060874</ref> Buna rağmen menenjit açısından bu testlerin oldukça spesifiktir ve bulguları diğer hastalıklarda nadir görülmektedir. <ref name=":0" />
51. satır:
* Prematürlerde ve üç aylığa kadar olan yeni doğanlarda, genel nedenler arasında ''Streptococcus agalactiae ''(altgrup III, vajina içinde yaşayabilen ve yaşamın ilk haftasında hastalığın ana nedenidir) ve normalde sindirim kanalında yaşayan bakteri örneğin ''Escherichia coli''(K1 antijeni taşır) sayılabilir. ''Listeria monocytogenes'' (serotip IVb) yeni doğanları etkileyebilir ve salgın hastalıklarda görülür.
* Daha büyük çocuklar genellikle ''Neisseria meningitidis'' (meningococcus) ve ''Streptococcus pneumoniae'' (serotip 6, 9, 14, 18 and 23) bakterilerinin enfeksiyonları sonucunda hastalığa yakalanırlar. Beş yaşının üstündekilerde enfeksiyon ''Haemophilus influenzae ''tip B türü tarafından bulaştırılır (aşı yapılmayan ülkelerde).<ref name="Ginsberg" /><ref name=":2" />
* Yetişkinlerde, ''Neisseria meningitidis'' ve ''Streptococcus pneumoniae ''bakteriyel menenjitlerin %80'ine neden olmaktadır. 50 yaşın üstündekilerde ise ''Listeria monocytogenes ''ile enfeksiyon riski artmaktadır.<ref name=":2" /> <ref name=":3" /> Pnömokoksal aşının ortaya çıkmasıyla pnömokoksal menenjitin çocuklarda ve yetişkinlerde görülme oranı azaldı.<ref>Hsu HE, Shutt KA, Moore MR et al. (2009). "Effect of pneumococcal conjugate vaccine on pneumococcal meningitis".''N Engl J Med'' '''360''' (3): 244–256. doi:10.1056/NEJMoa0800836.PMID 19144940</ref>
*
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
| |||