Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Yeni
 
Noyder (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
29. satır:
 
{{Dağ bilgi kutusu
| Dağ adı = Sierra Nevada SradağlarıSıradağları
| Dağ resmi = Sierra Nevada aerial.jpg
| Resim altı = Havadan Sierra Nevada Sıradağları
| Diğer ad = ''Sierra''; ''Sierralar''; "YuksekYüksek Sierralar''
| Konum = Kuzey Amerika
| Koordinat = 36.578580925° [[Kuzey]]<br />118.291994950° [Batı]]
49. satır:
[[Dosya:Sierra Nevada map.png|thumb|200px|right|Sierra Nevada Sıradağları'nın Kaliforniya eyaletinde yeri]]
 
'''Sierra Nevada Sıradağları''' (İspanyolca:''KarlıKarla Kaplı Sıradağlar'') <ref>{{web kaynağı|yazar=Carlson, Helen S.|başlık=Nevada Place Names: A Geographical Dictionary|yayımcı=University of Nevada Press|tarih=1976|sayfa=215|isbn=978-0-87417-094-8}}</ref>) batibatı [[Amerika BirlesikBirleșik Devletleri]]'nde "Kaliforniya Merkez Vadisi (California Central Valley)" ile "Havza ve SiradaglarSıradağlar Jeolojik BolgesiBölgesi (Basin ve Range Province)" arasında bulunan bir sıradaglarsıradağlar sistemidir. Bu sıradaglarsıradağlar "Sierra" veya "Sierralar" ve "Yuksek Sierralar" olarak da adlandırılmaktadır. Sierralar'ın en onemliönemli ve buyukbüyük kısmı [[Kaliforniya]] eyaletinde bulunmaktadır; ama bircokbirçok cografyacıcoğrafyacı bu sıradaglarasıradağlara eklenmiseklenmiş olarak [[Nevada]] eyaletine uzanan buyuk kısım olan [[Carson Sıradağları]]'nı da Sierralar'ın bir kısmı olarak kabul etmektedirler.
 
Sierralar'ın en uzun yonuyönu kuzey-guneygüney ekseninde kuzeyde [[Fredonyer Geçiti]] ile guneydegüneyde [[Tehachapi Geçiti]] arasında olup yaklasıkyaklaşık 640 km uzunluktadiruzunluktadır. DoguDoğu-batı ekseninde olan en geniş kısmı yaklasıkise yaklaşık 110 km'dir. Bu sıradaglarınsıradağların kapsadıgıkapsadığı yuzolcumuyüzölçümü yaklasık 63,100 km<sup>2</sup> olarak belirlenmiştir. Sierralar'ın en yuksekyüksek zirvesi [[Whitney Dağı]]'nda olup "Nevada de Toluca" adı verilen zirvenin rakımı 4421 m'ye erişmektedir. Bu dagdağ Alaska harichariç birbirinebirbirlerine birledsikbirleşik A+BDABD eyaletleri arazileri icindeiçinde bulunan en yuksekyüksek noktadır. Sierralar uzerindeüzerinde Kuzey Amerika kıtasının en yüksek "Alpin dağ gölü" olan [[Tahoe Gölü]] bulunmaktadir. Ayrıca bu sıradağlar bölgesi içinde bulunan [[Yosemite Vadisi]] 100-milyon-yıl yaşlı granit kayalarından [[buzul]]ların gayet derin olarak oyup ortaya çıkartıkları, dogayadoğaya huşu uyandiranuyandıran gayet derin bir vadidir. Sierralar üzerinde doğal koruma bolgeleri olarak 23 [[ulusal park]], 2 "ulusal anitanıt" alanialanı ve 20 tane "vahsivahşi dogayidoğayı koruma alanialanı" bulunmaktadır. Sierralar'da bulunan "ulusal parklar" [[Yosemite Ulusal Parkı]], [[Sekoya Ulusal Parkı]] ve [[Kings Canyon Ulusal Parkı]]'dır.
Sierralar'in karakteri jeoloji ve ekoloji tarafindan sekillendirilmsitirşekillendirilmiştir. 100 milyon yildanyıldan once "Nevada tipi [[Orojenezorojenez}} jeolojik devreler" ortaya cikmaktaçıkmakta ikiiken topragintoprak altindaaltında gayet derin bolgelerdebölgelerde [[granit]] kayalarikayalar olusmusturoluşmuştur. Bu siradaglarSierralar 4 milyon yolyıl onceönce tektonik nedenlerle [[BuyukBüyük Okyanus]]'dan gelen yer levhasininlevhasının itmeitmesi nedeiylenedeniyle kayalar bukıvrılması siradaglarile kivrilipyer yeryuzundenyüzeyinde yukselmeyeyükselme baslamislardirgöstermeye başlamışlardır. BuBöylece yeni yeni olusanoluşan siradaglarinsıradağların ustüst tabakalaritabakaları buuzlbuzul erozyonu ile ortadan kaldirilmiskalkmış ve altta bulunan derin granit tabakasitabakası ortayaaçığa cikmistirçıkmıştır. Bu ortayaaçığa cikançıkan granit tabakasitabakası Sierralar'inın acikaçık-renkli dikce yukselenyükselen tepe, kayalikkayalık, dagdağ ve ucurumlarininuçurumlarının niteliklerini belirlemistirbelirlemiştir. Bu daglardağlar sisteminin jeolojik olarak kivrilipkıvrılıp yukselmesiyükselmesi ve tektonik kirilmalarkırılmalar yapmasiyapması surecisüreci hala devam etmektedir. Bu tektonik kuvvetler Sierralar'inın guneyindegüneyinde jeolojik kirilmayakırılmaya tekabultekabül eden batiyabatıya okyanus kiyilarinakıyılarına bakan gayet yuksekyüksek ve gayet gorkemligörkemli dik uçurumlu dağlar ucurumlarsırası Sierralarun dogubatı sinirlarinisınırlarını teskilteşkil etmektedir.
 
Sierralar ABD'nin beyazlarya tarafindanbeyazların yerlesilmesiyerleşlmesi tarihinde onemliönemli rol oynamislardiroynamışlardır. "Kaliforniya'da AltinaAltına HucumHücum" olayalriolayları 1848-1855 donemindedöneminde Sierralar'inın batibatı etek tepe ve vadilerinde ortaya cikmistirçıkmıştır. BuyukBüyük Okyanus sahillerindensahilinden doguyadoğuya dogrudoğru ABD'nin batibatı-dogudoğu sahillerinisahilleri birlestirmekulaşımını icinbirleştirmek insayaiçin baslananinşaya başlanan ve 1863-1869 doneminde tamamlanan "Transkontinental Demiryolu"'na buyukbüyük bir engel olarak gorulengörülen SierralariSierralar'i gecistegeçmek iken ozellikleyapılan demiryolu hattı için özellikle Kanton'lu CinliÇinli asilliasıllı iscilerinişçilerin gayet buyukbüyük insanustuinsanüstü gayret ve cabalariniçabalarını gerektirmistirgerektirmiştir. Sierralar bazı yöreleri o kadar issizıssız ve engebeli olmuslardirolarak görülmüslerdi ki bazibazı noktalara insan eli değmesi ve arastirmasiburaların ilk araştırılması ilk defa ancak 1912'de olmusturolmuştur.
 
==Sierra Nevada Sıradağları zirve listesi<ref>Kaynak : [http://www.peakbagging.com/Peak%20Lists/SPS2.htm "Peakbagging" zirve listesi] </ref> ==