Pergamon Krallığı: Revizyonlar arasındaki fark

|dipnotlar =

}}

'''Pergamon Krallığı'''<ref name="Pergamon Krallığı-1">{{Kitap kaynağı| yazar= M. Ali Kaya| başlık = "Anadolu'daki Galatlar ve Galatya tarihi" | yayımcı=Ege Üniversitesi| yıl=2000| sayfalar =s. 65}}</ref> veya '''Bergama Krallığı,'''<ref name="Pergamon Krallığı-2">{{Kitap kaynağı| yazar= Bilge Umar| başlık = "Türkiye halkının ilkçağ tarihi" | yayımcı=Ege Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu| yıl=1982| sayfalar =c.2, s. 132}}</ref> ([[Yunanca]]:Βασίλειο της Περγάμου) [[Batı Anadolu]]'da başkent [[Pergamon]] (bugünkü [[Bergama, İzmir|Bergama]]<ref name="Pergamon Krallığı-3">{{Kitap kaynağı| yazar= Osman Bayatlı| başlık = "Bergama tarihi'nde İlkçağ ve Bakırçay Havzası, arkhaikkâsik kültürler"|yayımcı=Şaka Matbaası| yıl=1949| sayfalar =c. 1, s. 18}}</ref>) olmak üzere kurulmuş devlettir.<ref name="Pergamon Krallığı-4">{{Kitap kaynağı| yazar= Niyazi Akşit, Ferruh Sanır| başlık = "A'dan Z'ye Genel Bilgi Ansiklopedisi"| yıl=1981| sayfalar =s. 240}}</ref> Krallığın kurucusu [[I. Attalos]], kuruluş tarihi de M.Ö. 241 yılı kabul edilmektedir.<ref name="Pergamon Krallığı-13">{{Kitap kaynağı| yazar= Shipley | başlık = "The Greek World After Alexander, 323-30 B.C."|yayımcı=Routledge| yıl=2000| sayfalar =s. 313}}</ref> Bunun nedeni devletin ilk hükümdarı olan [[Filetairos]] ve halefi [[I. Eumenes]]'in kral ünvanını kullanmamış olduklarıdır.<ref name="Pergamon Krallığı-10">{{Kitap kaynağı| başlık = "Tarih incelemeleri dergisi"|yayımcı=Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü| yıl=1995| sayfalar =c. 10, s. 15}}</ref> M.Ö. 133 yılında [[Roma Cumhuriyeti]]'ne bağlanana kadar varlığını sürdürmüştür.<ref name="Pergamon Krallığı-6">{{Kitap kaynağı| yazar= Zekeriya Özdemir| başlık = "Körfezdeki zümrüt Havran"|yayımcı=Havran Belediyesi| yıl=1998| sayfalar =s. 24}}</ref>

 

[[Granikos]] Savaşı'ndan sonra M.Ö. 334 yılında [[Pergamon]], [[Makedonyalı III. Aleksander|Büyük İskender]]'in eline geçmiştir.<ref name="Pergamon Krallığı-7">{{Kitap kaynağı| yazar= Halil İbrahim Göktürk| başlık = "Atatürk ve Çağlarını Aşanlar'ın biyografileri"| yıl=1981| sayfalar =s. 28}}</ref> Bundan sonra İskender, kentin yönetimini oğlu [[Herakles]] ile annesi [[Barsine]]’ye bırakmıştır.<ref name="Pergamon Krallığı-8">{{Kitap kaynağı| yazar= Eyüp Eriş| başlık = "Dikili'nin mişli geçmişi"|yayımcı=Dikili Belediyesi| yıl=1998| sayfalar =s. 64}}</ref> İskender'in ölümünden [[Pergamon]], [[Trakya]] hükündarı [[Lysimachos]]'un payına düşmüştür.<ref name="Pergamon Krallığı-5">{{Kitap kaynağı| yazar= Richard Allan Tomlinson| başlık = "From Mycenae to Constantinople"|yayımcı=Routledge| yıl=1992| sayfalar =s. 111}}</ref> [[Lysimachos]], [[Korypedion Savaşı]]'nda [[I. Selevkos Nikator]] tarafından öldürüldükten sonra kendi emrinde çalışmış olan [[Paflagonya]]lı [[Filetairos]], efendisinin burada bıraktığı servete nail olarak [[Pergamon]]'u ele geçirmiş<ref name="Pergamon Krallığı-9">{{Kitap kaynağı| yazar= İsmail Hakkı Uzunçarşılı| başlık = "Karesi Vilâyeti Tarihçesi"|yayımcı=Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı| yıl=2000| sayfalar =s. 13}}</ref> ve bağımsız bir devlet olarak ilan etmiştir.<ref name="Pergamon Krallığı-10" /> [[Filetairos]] ölmeden önce devletin yönetimini evlatlığı ve yeğeni olan [[I. Eumenes]]'e bırakmıştır.<ref name="Pergamon Krallığı-11">{{Kitap kaynağı| yazar= İsmail Hakkı Uzunçarşılı| başlık = a.g.e.| sayfalar =s. 14}}</ref>

 

 

[[I.Eumenes]] döneminde [[Pergamon]] görece sakin bir süreç yaşamış,ardılı ve kuzeni [[I. Attalos]]'la birlikte özellikle Galatlara karşı kazınılan zaferle gücünü tüm Anadolu'ya kabul ettirmiştir. [[I. Attalos]]'la birlikte [[Pergamon]] yöneticileri artık kendilerini Kral olarak adladırmaya başlamıştır.<ref name="Pergamon Krallığı-10" /> Kral [[I. Attalos']]un oğullları [[II. Eumenes]] ve ardından [[II. Attalos]] zamanında [[Pergamon]] gücünün ve sınırlarınınzirvesine ulaşmıştır. Görkemli Zeus Sunağı bu dönemde inşaa edilmiş, ünlü [[Pergamon Kütüphanes]]i bu zamanda 200.000 ciltlik kapasiteye ulaşmıştır.[[Pergamon]] heykelcilik, tıp ve eczacılıkla ünlenmiştir. Amcası [[II. Attalos]]'un ölmüyle başa geçen [[III. Attalos]] dengesiz davranışlar göstermiş, bir varisi olmadığından [[Pergamon]]'u [[Roma]]'ya vasiyet etmiştir.<ref name="Pergamon Krallığı-14">{{Kitap kaynağı| yazar= Shipley| başlık = a.g.e.| sayfalar =s. 318-319}}</ref> II. Eumenes'in'un evlilik dışı oğlu olduğu söylenen, [[Aristonikos]] bu kararı tanımamış, kendini [[III.Eumenes]] adıyla Kral ilan etmiş, [[Roma]]'ya karşı isyan etmiştir. Son olarak İ.Ö.129'da Romalılara yenilmiş ve esir düşmüştür. Bundan sonra bu krallık Roma ''Asya'' eyaleti olmuştur.

 

* [[Filetairos]] (M.Ö. 281-263)

* [[I. Eumenes]] (M.Ö. 263-241)

[[Kategori:Orta Doğu tarihindeki devletler]]

[[Kategori:Pergamon]]