Tesla: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Ozgurisicak (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
Ozgurisicak (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
51. satır:
Tesla kablosuz enerji aktarımının ( Tesla etkisi ) 1891’lerde sunumunu yaptı. 1891’de Tesla kablosunun patentini aldı.
== Amerikan Vatandaşlığı ==
30 Temmuz 1891’de 35 yaşındayken Tesla ABD’nin doğal vatandaşı oldu. Dostlarına Amerika vatandaşlığıyla diğer herhangi bilimsel buluşundan daha çok onur duyduğunu söylerdi.
Aynı yıl Tesla New York’ta güney 5. caddede laboratuvarını kurdu. Sonra yine NY Houston’da laboratuvarını kurdu. Her iki NY adresinde de ampulleri kablosuz enerji kaynağına örnek olması için kablosuz yaktı.
1892’de Tesla birkaç ayını Avrupa’daki diğer bilim insanlarını ziyaret etmekle geçirdi. Sonra memleketine gitti ve annesi ölmeden bir kaç saat önce vardı. Orada tükenmişti. Nikola annesi görünümünde bir melek tarafından bir rüyadan uyandırıldı. Şöyle yazacaktı: ‘’ büyük bir koronun tarifi olanaksız tatlı sesleriyle uyandım. ’’ Rüyanın annesinin ölmediğine dair bir işaret olduğuna inanıyordu. Son sözleri şöyle olmuştu ‘’ ulaştın artık... Niko... gururumsun benim. ’’ İlk önceleri Tesla bunun doğaüstü bir mesaj olduğuna inanıyordu. Ancak birkaç aylık araştırmadan sonra rüyanın kaynağını buldu. Yatmadan önce baktığı bir melek resmiydi, müzik de yakınlardaki bir kilise korosundan geliyordu.
Annesinin ölümünden sonra Tesla hastalandı ve Gospic ve Tomingaj’da iyileşmek için 2-3 hafta harcadı. 1892’den 1894’e kadar Amerika Elektrik Mühendisliği Enstitüsünde (IEEE) başkan yardımcılığı görevini yürüttü.Tesla uzayda enerji üretimi üzerine araştırma yaptı. İnsanoğlunun uzaya gitmesinin an meselesi olduğuna inanıyordu ve şöyle diyecekti ‘’ birçok kuşak gelecek gidecek ama bizim makinelerimiz eninde sonunda evrenin bir başka ucunda enerji kaynağı olarak kullanılacaktır.’’
1893’te Westinghouse 1893 Dünya Columbian fuarının alternatif akımla aydınlatılması ihalesini kazandı. Bu fuar elektrik donanımları üzerineydi. Westinghouse ve Tesla’nın sunumları sonucu AC’nin güvenilirliği Amerikan halkına tanıtılmış ve AC için de bir dönüm noktası olmuştu. Columbian EXPO ( fuar ) ’ında Tesla bir dizi elektrik gösterileri ( Amerika ve Avrupa’da gerçekleştirdiği dersler sırasında yaptığı gibi ) yaptı. Bunlardan biri de yüksek voltaj ve yüksek frekans AC kullanarak gazlı bir ampulü kablosuz çalıştırmayı başardı. Bir gözlemcinin notunda ‘’Odada sert lastikten metalle kaplı iki tabak vardı. Bunlar birbirinden yaklaşık 5 metre ayrıydı, ve dönüştürücüler kablolara terminal görevi görüyorlardı. Akım açıkken hiçbir şekilde bağlı olmayan bir masada tabakların arasında yatan ampuller ve tüpler aydınlamaya başladılar. Elinizle onları tutup odanın başka bir yerine götürseniz de sonuç değişmiyordu.’’ Bu deneyler iki yıl önce de Londra’da yapılan ve hayretler içinde izlenen deneylerle aynı deneylerdi.
Tesla aynı zamanda yumurtayı bakırla kaplayıp dengede durduğunu göstererek döner manyetik alanının ilkelerini ve indiksiyon motorunu açıklamıştır. Bunu yaparken oluşturduğu alet "Egg of Columbus" olarak bilinmektedir.
Savaşın yarattığı krizden sonra Edison ve Westinghouse iflasın eşiğine gelmiştir. Edison şirketinin kontrolünü J.P. Morgan’a bırakır. Morgansa Tesla’nın AC patentiyle ilgili oluşan gerginlikten dolayı Westinghouse’a olan borcu ödemeyi reddeder. ( bu noktada Westinghouse Tesla, Brown ve Peck’e telif hakkı ve lisans için yaklaşık 200,000 $ ödedi. )
Westinghouse sade bir dille Tesla’ya yaşadıkları finansal zorluklar, işler bu şekilde devam ederse Tesla’nın daha fazla Westinghouse Elektrik’in yönetiminde olamıcağını ve Tesla’nın gelecekteki telif hakkı işlerinde bankacılarla uğraşmak zorunda kalacağını açıklamıştır. Westinghouse Tesla’yı alternatif akım patentini toptan 216,000 $’a almaya ikna etmiştir ve bu Westinghouse’a alternatif akımın artan popularitesinden dolayı patent başına Westinghouse’a 2.5 $ kazandırmıştır.
== X-Işını Deneyi ==
1894’te başlayarak, Tesla, geçmiş deneylerinde laboratuvarında hasar görmüş bir filmi fark ettiğinde ( daha sonradan “röntgen” ya da “X-Işınları” olarak adlandırılan ), daha önceden “görünmez” türlerin radyant ( parlak ) enerjisi olarak adlandırdığı şeyi incelemeye başladı. İlk deneylerini soğuk katotlu bir deşarj tüp türü olan Crookes tüpleriyle yaptı. Kısa süre sonra, Tesla’nın başlangıç araştırması 50,000 $ dolar değerindeki yüzlerce icat modeli, plan, not, laboratuvar verisi, alet edevat, fotoğraf 1896 Mart’ında 5. Cadde’deki laboratuvarında kayboldu. New York Times dergisindeki Tesla’dan alıntı şöyle diyordu: “Konuşamayacak kadar büyük bir üzüntüdeyim. Ne diyebilirim ki?”. Tesla, ilkel bir gazlı deşarj tüp türü olan bir Geissler tüpüyle aydınlatılan Mark Twain’in fotoğraflamaya çalıştığında, yanlışlıkla da olsa bir X-Işını görüntüsünü yakalamış olabilir. ( Wilhelm Röntgen’in 1895’in Aralık ayındaki X-ışınını keşfinin ilanından bir kaç hafta önce ). Görüntüdeki tek şey kamera merceğinin üzerindeki metal kilitleme vidasıydı.
Mart 1896’da, Wilhelm Röntgen’in X-ışını ve X-ışını görüntülemesi ( röntgencilik ) keşfini duyduktan sonra, Tesla X-ışını görüntülemesinde kendi deneylerini yapmaya karar verdi ve kendi dizaynı olan hedef elektrodu olmayan ve Tesla bobininin açığa çıkardığı enerjiyle ( bu cihaz tarafından ortaya çıkarılan fenomen için kullanılan modern terim frenleme ışınımı ya da hız kesimli ışınımdır. ) çalışan yüksek enerjili tek kutuplu vakum tüpü geliştirdi. Araştırmasında, Tesla, X-ışınları üretmek için birkaç deneysel tertibat tasarladı. Tesla şunu savunuyordu: Onun kullandığı devrelerle “ enstrüman, sıradan bir teçhizatla elde edilebilecek X-ışınlarından çok daha güçlü enerjideki röntgenlerin üretimine olanak sunacaktı.”
Tesla, kendi devresiyle çalışmanın ve tek uçlu X-ışını üreten aletlerin tehlikesine dikkat çekti. Fenomeni inceleyen ilk notlarının bir çoğunda, deri hasarını birçok sebebe bağladı. Deriye hasarı Röntgen ışınlarının değil de deriyle temas sırasında üretilen ozonun ve biraz da nitröz asitin zarar verdiğine inanıyordu. Tesla, hatalı olarak, X-ışınlarının plazmada üretilenler gibi boylamsal dalgalar olduklarına inanıyordu. Bu tür plazma dalgaları kuvvetsiz (enerjisiz) manyetik alanlarda ortaya çıkabilir.
11 Temmuz 1934’te, New York Herald Tribune, Tesla hakkında bir makale yayınladı. Makalede Tesla, tek elektrotlu vakum tüpleriyle deney yaparken ara sıra meydana gelen bir olayı hatırladı: bir atom parçacığı katottan kopup, tüpten geçiyor ve Tesla’nın bedenine çarpıyordu. Tesla vücuduna girdiği ve çıktığı noktalarda keskin bir iğne acısı hissettiğini söylüyordu. Bu parçacıkları “elektrik tabancasıyla” fırlattığı metal parçacıklarıyla karşılaştırırken Tesla şöyle diyordu: “ Kuvvet kirişindeki parçacıklar… böyle parçacıklardan çok daha hızlı ve konsantrasyon halinde hareket edeceklerdir.”
== Radyo ==
Tesla radyo dalgalarının iletimi ile ilgili teorisini bir adım ileriye taşıyarak Philadelphia’daki Franklin Institute ve the National Electric Light Association‘ da dersler verip bunları kanıtlar nitelikte gösterimlerde bulundu. Tesla’nın gösterimleri ve ilkeleri medyada geniş ölçüde yer buldu. Tesla Coil gibi bir çok cihazı radyo gelişimine katkıda bulunması için kullanıldı.
Tesla’nın 1896 yılındaki radyo dalgaları deneylerini Gerlach otelinden idare ediliyordu. (sonraları burası Radyo Dalgaları Binası olarak adlandıralacaktı.)
Tesla 1898 yılında Madison Square bahçesindeki elektrik sergisinde "teleautomaton” ismini verdiği radyo dalgalarıyla kontrol edilen botu tanıttı. Kalabalık bu botun çalışmasıyla ilgili çok acımasız bir iddiaya tanıklık etmişti : herşey büyüden telepatiye doğruydu ve botun içinde bir saklanmış/eğitilmiş maymun vardı ve botu o idare ediyordu. Tesla bu fikri bir torpidoya uyarlayak Amerikan ordusuna satmayı denedi, ancak onlar çok az ilgi gösterdi. Tesla’nın uzaktan kumandalı radyo kontrolü 1. Dünya Savaşı’na kadar ortaya çıkmış yeni bir şey olarak kaldı. Ancak savaş zamanı ve sonrasında bunu askeri alanlarda kullanan ülkeler olmaya başladı. Tesla 13 Mayıs 1899’da Colorado Springs’e yolculuk ederken Chicago’daki ticari bir toplantıyı “Teleautomatics” i tanıtmak için bir fırsat olarak gördü bu durumu değerlendirdi.
Tesla 1900 yılında “elektrik enerjisi iletme sistemi” ve “elektrikli verici” ‘sinin patentini hibe etmiştir. Guglielmo Marconi 1901 yılında atlantik-ötesi radyo yayını yaptığında Tesla, alaycı bir dille bunun 17 Tesla patentine eşit olduğunu söylemiştir. Bu yıl 1903 yılına kadar sürecek olan radyo patenti savaşları yılıydı. 1943 yılında Amerikan Yargıtayı Tesla, Oliver Lodge, ve John Stone’ın eski patentlerini tekrar düzenleme kararına vardı. Mahkeme onların kararının Marconi’nin ilk radyo iletimini başarmasıyla alakalı olmadığını, sadece patentlerin tartışmaya açık olduğu ve Marconi’nin aynı patentlerde üzerinde herhangi bir ihlali olmadığını açıkladı.
== Colorado Springs ==
Tesla 17 Mayıs 1899’da Colorado Springs’e taşındı. Burada kendine ait yüksek gerilim ve yüksek frekans deneylerini yapabileceği bir laboratuvarı oldu. Bu konumu seçmesinin sebebi, çok fazlı alternatif akım güç dağıtım sistemini orada tanıtmış olması ve sistem için gerekli tüm gücü sağlamaya gönüllü dostlarının olmasıydı. Bu gelişmeden sonra muhabirlere kablosuz telgraf sistemi deneyleri ve tepelerden sinyal iletimi üzerine çalışma yürüttüğünü anlatmıştır. "Colorado Springs Notes, 1899–1900 " adlı 1978 yılında yayınlanan kitap Tesla’nın deneyleriyle ilgili bir takım açıklamalar barındırır.
15 Haziran 1899’da Tesla ilk deneyini gerçekleştirdi. Bu deneyde ilk 5 inc’lik kıvılcımını elde etti. Ancak bu kıvılcım çok kalın ve rahatsız ediciydi.
Kendisi yapay yıldırımlar üretmiştir. ( milyonlarca voltla yüklenmiş ve boyu 30 metreyi bulan.) Gök gürültülerinin yaydığı enerji 20 km uzaklıktan bile duyulabiliyordu. İnsanlar yolda yürürken ayaklarının altından ve yerden sıçrayan kıvılcımlar görüyorlardı. Kıvılcımlar su çizgisine hafifçe değdiklerinde oluşuyorlardı. Ampuller laboratuvarın 30 metre uzağında ve kapalı dahi olsalar parlıyolardı. Ahırda yatmakta olan atlar metal nallarına şoku aldıktan sonra ani bir hareketlenme içerisine giriyorlardı. Elektriklenmiş kelebeklerse türbülanslı çemberler oluşturarak mavi ışık halkaları yaratırlardı.
Deney sırasında Tesla bir dikkatsizlik sonucu elektrik santrali jenaratörüne bir hasar vermiştir ve elektrik kesintisine sebep olmuştur. Ağustos 1917’de Tesla o sırada ne olduğunu Elektrik Deneyleri dergisinde şöyle açıklar : “ Yüksek frekanstaki binlerce kilowattlık enerjinin serbest kalmasıyla neler olacağı şöyle örneklendirilebilir. Bu enerji 9 km ötedeki elektrik santralindeki dinamoların içinde aralıksız olarak yanar ve bu denli yüksek frekanslı akım dinamoların içinde yanarak yükselmeye başlar. Buysa güçlü sarmal kıvılcımlara sebep olur ve dinamo içindeki yalıtımı yok eder.”
Tesla bu laboratuvarındaki alıcısında alışılmadık sinyaller gözlemledi. ( bunları 1—2—3—4 olarak yorumladı. ) Sonları bunların Mars’tan gelen iletişim amaçlı radyo dalgaları olduğuna inandı. Bu sinyaller özünde, kaydettiği fırtınaların gürültüsünden ve dünyadan gelen sinyallerden farklıydı. Sonları sinyallerin birli, ikili, üçlü ve dörtlü gruplar halinde göründüğünü hatırladı. Tesla bulduğu şeyleri yüksek bir ciddiyetle tenkit etti. Tesla’nın ne tarz sinyaller aldığı ya da bu sinyalleri yoktan mı topladığı tartışmalı bir konudur. Araştırmalar Tesla’nın yeni teknolojiyle çalışırken bir yanlış anlamaya düştüğünü ya da bu sinyallerin Jupiter’deki yanardağlar gibi dünya dışı doğal radyo sinyalleri olabileceği öne sürdü. Başka kaynaklar ise Tesla’nın yolunun Marconi’nin Avrupa’daki S harfini başarıyla ilettiği deneyle kesiştiğini hipotez olarak ileri sürmüştür..
1899’da 4. John Jacob Astor Tesla’ya yeni bir yıldırım üretme sistemi geliştirmesi için 100,000 $ bağışladı. Ancak Tesla bu parayı Colorado Springs deneylerine sermaye olması için kullandı.
7 Ocak 1900’de Tesla Colorado Springs’i terk etti. Laboratuvarı 1905’te yerle bir edildi ve kalanlar ise şüphe içinde satıldı.
Colorado Springs deneyleri Tesla için Atlantik ötesi kablosuz denemeler yapacağı Wardenclyffe için ön hazırlık olmuştur.
== Wardencylffe Yılları ( 1900-1917) ==
1900 yılında 150,000 $’lık bir bütçeyle ( bugün 3 milyon $ ‘dan fazla ) Tesla Wardenclyffe kulesi için bir tesis planlamaya başladı.
Sonraları Tesla Morgan’dan daha güçlü vericiler yapmak için extra sermaye ister. Morgan tüm paranın nereye gittiğini sorunca, Tesla sebep olarak onun da başrolünde olduğu 1901 Paniği’nden etkilendiğini söyler. Morgan Tesla’nın bu olayın bir parçası olduğunu hatırlatması ve anlaşmayı çiğneyerek daha fazla sermaye istemesi karşısında şok olmuştur. Tesla Morgan’a durumu açıklayan bir özür mektubu yazar ama bu da nafiledir. Morgan Tesla’ya anlaşmadaki parayı hala borçluydu ve Tesla daha kulenin inşaatı başlamadan anlaşmanın düşmesi ihtimaliyle yüzleşmişti.
1901 yılında Marconi Tesla ve Morgan’ın ilişkisini sonlandırarak S harfini İngiltereden Kanada’ya bağlı Newfoundland adasına başarıyla iletmeyi başardı. Tesla 5 yıl boyunca Morgan’a bahanelerini sunan ve Wardenclyffe’in inşaatını bitirmek için extra sermaye talep eden 50’den fazla mektup yazdı. Tesla projesine 9 ay boyunca devam etti ve kulenin boyu 187 feete ulaştı. Haziran 1903’te Tesla tekrar Morgan’a Wardenclyffe’in kablosuz iletişim ve iletimi sağlayabilecek yeterliliği olduğunu söyleyen bir mektup yazdı.14 Ekim 1904’te, finansör Canterbury’nin başpiskoposuyla (onun) Hristiyan ruhuna hitap etmek amacıyla buluştuğu sırada Morgan, Tesla’nın mektubunu nihayet sekreteri aracılığıyla “bu konuda birşey yapabilmem benim için imkansız olacak” diyerek yanıtladı.
1902’de Tesla’nın laboratuvar faaliyetleri Wardenclyffe’den Houston caddesine taşındı.
1906 yılındaki 50. doğum gününde Tesla 150 kW gücünde 15,000 rpm’e sahip bıçaksız türbini tanıttı. 1910-1911 yılları arasında New York’taki Waterside Power Station’da onun bir çok bıçaksız türbini 100-5,000 horsepower aralığında test edildi.
Tesla buhar güçlü bir mekanik osilatör icat etti. İddiaya göre Tesla Houston caddesindeki laboratuvarında bu osilatör ile deney yaparken çevredeki binalarda titreşime sebep oldu. Hız arttıkça makinenin salınım ve titreşim frekansı onun binasında da hissedildi. Sonradan işlerin sarpa sardığını farkedip polis olay yerine varmadan hemen önce çekiç ile deneyi sonlandırmıştır. Şubat 1912’de Allan L. Benson tarafından yazılan ve dünyada yayınlanan “Nicola Tesla, Dreamer” isimli makalede tüm dünyanın çatlayacağı başlığını atarak durumu şöyle örnekler : “ Tesla’ya göre dünyanın kabuğuna böyle bir titreşimin bir kaç hafta boyunca yollanması sonucunda dünya, çeşitli yerlerden yüzlerce metre yükselip alçalacak ve bu pratikte medeniyeti yok edecektir. Bu sürecin devam etmesinin sonucunda ise dünyanın ortadan ikiye bölünecektir..”
Wardenclyffe’den sonra Tesla, Sayville-Long Island’da Telefunken Wireless Station’u inşa etmiştir. Bir şekilde Wardenclyffe ile kazandığı başarıları bununla sonlandırmak istiyordu. 1917 yılında hurdaya çıkan kule ele geçirildi ve deniz piyadelerine karşı dinamitle dolduruldu. Ayrıca Alman ajanlarından korkulması nedeniyle Alman denizaltılarına karşı sınır taşı olarak kullanıldı.
Tesla 1. Dünya Savaşı’ndan önce araştırmaları için yeni sermayedarlar aramaya başladı. Ancak savaş başladığında, patentleri karşılığında Avrupa ülkelerinden aldığı fonları da kaybetti.
Bu sıralarda Tesla Waldorf-Astoria otelinde kalıyordu ve harcamalarını ağırdan alarak otel kirasını ödemeye çalışıyordu. Sonunda Wardenclyffe’in tapusunu 20,000 $ ( 400,000$ bugün ) karşılığında Waldorf-Astoria şirkenini sahibi George Boldt’a devretti. 1917 yılında Wardenclyffe’in Boldt tarafından daha yaşanılabilir, daha değerli bir arsa yapmak için yıkıldığı sıralarda Tesla, AIEE’nin en yüksek ödülü olan Edison Nişanı’yla onurlandırıldı.
1. Dünya Savaşı sırasında, Elektrik Deneyleri dergisinin Ağustos 1917 sayısında Tesla elektrik sinyalleri kullanarak denizaltılarının yerlerinin nasıl tespit edilebileceğiyle ilgili görüşlerini yayımladı. Bu yöntem elektrik ışınlarının çok yüksek frekanslarda gönderilip deniz altılardan yansıtılmasıydı. Bu yansımayla gelen sinyaller bir ekranda görülüp denizaltının yeri tespit ediliyordu. 1934 ile 1939 yılları arasında Fransa’nın ilk radar sistemini geliştiren ekibin başı olan Émile Girardeau 1953 yılında Tesla’nın spekülasyonunun doğru yeri belirtmesi için çok güçlü ve yüksek frekansta bir sinyale ihtiyaç olduğunu söylemiştir.
== Kişiler ==
| |||