|
[[Dosya:Yardang Lea-Yoakum Dunes.jpg|thumb|right|250px|[[Teksas]], [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de bir yardang oluşumu.]]
* ''' [[YARDANG]] * '''
'''Yardang''' ([[Türk dilleri ailesi|Türkçe]] kökenli bir sözcük anlamı ''dik yığın''), [[jeomorfoloji]] biliminde, kil ya da kumtaşı gibi gevrek malzemelerde rüzgar ve suyun aşındırmasıyla oluşan biçimlenmeye verilen ad. [[İsveçli]] kaşif ve coğrafyacı [[Sven Hedin]]'in [[1903]] yılında [[Türkistan]]'a yaptığı keşif gezisinden sonra ortaya attığı bir terimdir. [[Hakaniye]] Türkçesinde "''yar''" ''Yar, suların açtığı yer'' anlamındadır.
== Kaynakça ==
Rüzgarlar tarafından yamaçlarda bulunan gevşek materyallerin aşındırılması ve taşınması ile dirençli kayaların oluşturduğu pürüzlü, girintili,çıkıntılı,oluklu yüzeylere denir.(Sert tabakanın zemin üstünde meydana getirdiği sivri köşeli çıkıntılardır.) Kayaçların yumuşak kısımları kolay aşınırken,sert kısımları zor aşınır.Böylece yüzeyde küçük çukur ve tümseklerden oluşan bir görüntü ortaya çıkar böyle arazilere [[yardang]] denir.
* Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, 1986. ''Yardang maddesi''.
{{coğ-terim-taslak}}
{{jeoloji-taslak}}
[[Kategori:Jeomorfoloji]]
== [[ETİMOLOJİ]] ==
Hakaniye Türkçesinde yar suların açtığı yer anlamındadır.Terim Türkistan Türkçesinden alınmıştır ve ‘’Yarlı bank’’ anlamına gelir.
== AÇIKLAMA ==
Yardanglar genellikle çöllerde,kurak ve yarı kurak bölgelerde oluşurlar.Yardanglara genellikle Orta Asya da rastlanır.Sadece rüzgarla değil kum fırtınasıyla da oluşma ihtimalleri vardır.Genelde silttaşı,kumtaşı,kiltaşı ve kireçtaşından oluşurlar.Yardangların şekillerinin hepsi birbirine benzemez.Bu şekiller rüzgarın şekline ve kumun tarzına göre farklılık gösterebilir.Büyüklüklerine göre üç farklı katagoriye ayrılırlar.Bunlar:Mega yardanglar,meso yardanglar ve mikro yardanglardır.
* ''' Mega yardanglar * ''' :Kilometrelerce uzunlukta,metrelerce yükseklikte oluşabilirler.Kurak ve sert rüzgarların olduğu yerlerde bulunurlar.(Peru’nun Ica vadisinde 100 m yükseklğinde ve birkaç km uzunluğunda yardanglara rastlanmaktadır.İran çölü’ndeki bazı yardangların ise yükseklikleri 150m ulaşır.)
* ''' Meso yardanglar * ''':Genel olarak 10-15 metre uzunluğundadırlar ve yuvarlak bir yapıları vardır.
* ''' Mikro yardanglar * ''':Birkaç cm boyundadır.
== OLUŞUMU ==
Yumuşak tortul tabakalar,eski göl diplerinde çökelmiş killer,miller ve bunlara benzer diğer depolar,sertleşmemiş kumlar üzerinde korrazyon çok daha kolay etki gösterir.Yardang bu şekilde oluşmuş şekillerin en tanınmış örneğidir.Yardanglar,genellikle düzgün olmayan U profili gösteren oluklar halindedir.Bu oluklar bir diğerinden kesin sırtlarla ayrılmıştır.Yönleri egemen rüzgar yönüne paraleldir.Az dirençli oluşuklar üzerinde gelişirler.
== REFERANSLAR ==
* ''' [[Helvacı,C.,2013,Genel Jeoloji Temel Kavramlar,Nobel Akademik Yayıncılık,Ankara]] * '''
* ''' [[Erinç,S.,2011,Jeomorfoloji II,DerYayıncılık,İstanbul]] * '''
* ''[http://en.wikipedia.org/wiki/Yardang]''
* ''[http://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Yardang_Lea-Yoakum_Dunes.jpg]''
* ''[http://geology.about.com/od/structureslandforms/ig/erosional/yardang.htm]''
| 