Sun Yat-sen: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kaynak hatası düzeltilmeye çalışılmıştır |
k Kaynaklar |
||
3. satır:
'''Sun Yat-sen''' (孫逸仙, hao: 中山/中山, Chung-shan/Zhongshan; d. [[12 Kasım]] [[1866]] - ö. [[12 Mart]] [[1925]]), modern [[Çin]]'in babası kabul edilen düşünür ve siyaset adamı. İmparatorluk yönetiminin yıkılmasında (1911/1912) önemli rol oynayarak geçici cumhurbaşkanlığı görevini üstlenmiş ve [[1923]]- [[1925]] arasında ülkeyi fiilen yönetmiştir.
Aykırı tavırları ve düşüncelerini savunması nedeniyle doğduğu bölgedeki okulundan disiplin gerekçesiyle uzaklaştırılmıştır. Bunun üzerine ailesi tarafından Havai'de bulunan kardeşinin yanına gönderilmiş olup ve eğitimine orada, bir Hristiyan ve Amerikan okulunda devam etmiştir. Sonra Çin'e dönmüş ve medikal eğitim almıştır, yine Çin'de Tıp Eğitimine başlamış ve eğitimini başarıyla tamamlayıp, hekimlik ve eczacılık yapmıştır. Portekizli yönetim mesleğini icra etmesine izin vermemiştir Bu eğitim ve meslek sürecinde sürekli devam ettiği bir devrim çalışması sürmüştür. Bu alanda kendini sürekli geliştirmiştir.<ref>Kaynak Yayınları, Sadık Usta, Sun Yat-Sen Halkçılık Üzerine</ref>
Modern Çin Cumhuriyeti'nin kurucusudur. Bu süreçte cephede de görev almış ve generallik yapmıştır. Çin'in farklı milliyetlerini birleştiren "Çin Milleti" görüşünün kurucusu ve mucididir. Soyadı "Sun", adı "Yat-Sen"dir.
"Yat-Sen" bilgili, akıllı ve olgun anlamına gelmektedir. İmzalarında ise yüksek kültürlü anlamına gelen ve göbek adı olan "Wen"i kullanmıştır.
Çinliler tarafından "Çin'in ve Çin Cumhuriyeti'nin Babası" kabûl edilir.
13. satır:
Lenin'e olan sevgisini sık sık belirtmiştir ve Lenin'le hiç karşılaşmamış olmasına rağmen, ikisi birbirlerinden bahsetmişlerdir ve Sun Yat-Sen, Lenin öldüğünde yasını bir şiirle de dile getirmiştir.
Ayrıca Nobelli düşünür ve edebiyatçı Bertnard Russell, Çin'in başarısına dikkat çekmiş ve Mao Dezung'dan ziyâde Sun Yat-Sen'e vurgu yapmış ve onu övmüştür.<ref>Cem Yayınevi, Bertnard Russell, Aylaklığa Övgü</ref>
Sun Yat-Sen demokrasiyi veya cumhuriyeti başlı başına bir sistem olarak görmeyen ve başka bir sisteme entegre eden düşünceyi paylaşmış ve daha da önemlisi uygulamıştır. Bunu uygulama şekli kendine ait "Üç Halk" düşüncesidir. Bu düşünce; milliyetçilik, cumhuriyet (demokrasi), halkçılık (sosyalizm) şeklindedir.
21. satır:
58 yaşında sirozdan hayatını kaybetmiş olup, vasiyetinde; birlik, beraberlik, ittifak ve Çin'in devamı için gerektiğini düşündüğü ve vurguladığı değerlere yer vermiştir.
Trajik bir not: Bahsi geçen Çin Cumhuriyeti, bildiğimiz 1,5 milyar nüfuslu Çin "Halk" Cumhuriyeti değildir, Tayvan'dır. Tayvan'ın diğer adı Çin Cumhuriyeti'dir. Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmî kurucusu Mao Zedung'dur; ancak Sun Yat-Sen Çin Halk Cumhuriyeti için emek harcamış ve büyük adımlar atmış, kurulmasına önayak olmuştur. Trajik durumsa, Sun Yat-Sen'in liderlik ettiği ve Mao Zedung'un da üyesi olduğu partinin başına Sun Yat-Sen öldükten sonra, onun düşüncesine ters, Amerikan sömürgesi olmak isteyen biri gelmiştir. Sun Yat-Sen sosyalist-cumhuriyeti kurduktan kısa süre sonra hayata vedâ etmiştir. Mao Zedung partiden ayrılıp kırsal kesimlerden başlayarak devrime devam etmiştir; ancak Sun Yat-Sen'in kurduğu partinin başına gelen Çan Kay-Şek, devrime ters ve sömürge olmak isteyen tavrı nedeniyle, partinin ülke üzerinde hak iddia etmesi üzerine kısmen Tayvan adasına sürülmüştür. Bu durum üzerine Çin Cumhuriyeti orada hayat bulmuş olup, Sun Yat-Sen'in felsefesine ters ve onunla alakâsızdır. Hiçbir emeği boşa gitmemesine karşın, gereken hak ona teslim edilmediği için sayfalarda daha az yer bulmuş ve dillerde Mao Zedung'un çok gerisinde kalmıştır.
Sun Yat-Sen ve [[Mao Zedung]] farklı zamanlarda aynı öğretmenden eğitim almış ve destek görmüştür.
Son olarak [[Sun Yat-Sen Üniversitesi]], Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkentinde, Pekin'de 1924'ten beri eğitim vermektedir.<ref>Erkaya.org/sunyatsen</ref>
== Ayrıca bakınız ==
* [[Sun Yat-sen Mozolesi]]
| |||