İşbara Kağan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bağlantı eklendi. |
Değişiklik özeti yok |
||
3. satır:
Babası [[Kara Kağan]] olan Işbara, amcası [[Taspar Kağan]] döneminde Er-fu Kağan adıyla ülkenin doğusuna kağan tayin edildi. Taspar Kağan ölmeden önce [[Mukan Kağan]] ‘ın oğlu Ta-lo-pien’in tahta geçmesini vasiyet etti. Taspar’ ın ölümü üzerine devlet adamları Ta-lo-pien’i tahta geçirmek istemiş ancak millet annesinin Türk olmayıp Çin’ li olması sebebiyle kağanlığını kabul etmedi. Devlet meclisinde Taspar’ ın oğlu An-lo ile Ta-lo-pien’in kağan olması yönündeki tartışmalardan sonuç çıkmayınca Işbara meclise gelerek desteklediği An-lo’ nun kağan seçilmesini sağladı. Tahta geçemeyen Ta-lo-pien’ in itirazları sonrasında An-lo’ nun ülkede kontrolü sağlayamaması neticesinde yeniden toplanan devlet meclisi tarafından Işbara kağan olarak tahta geçirildi. Kağan olamadığı için çok öfkelenen Ta-lo-pien ülkenin kuzey taraflarına çekilerek kendine A-po Kağan unvanını verdi. <ref name= "Işbara">Göktürkler I-II-III, 3 cilt birarada 1. Baskı, sf: 35-48, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2012, Prof. Dr. Ahmet Taşağıl</ref>
Göktürk devletinde iktidar mücadelesi sırasında Çin’ in kuzeyindeki Chou ([[Kuzey Zhou]]) devleti 581 yılında yerini Sui hanedanlığına bıraktı. Göktürk devleti taht mücadelesi ve iç sıkıntılarla uğraşırkan Çin’ de tam olarak birlik sağlanıyordu. [[Mukan Kağan]] devrinde prenses A-shih-na, Chou hükümdarıyla evlenmiş ve imparatoriçe olmuştu. Prensesin Çin’ e gidişinden sonra binlerce Göktürk Çin’in başkentinde yaşamaya başlamıştı. Chou’lar ile iyi ilişki içindeyken Sui hanedanın yönetime geçmesi ve başkentte (Chang'an) oturan Göktürkleri geri göndermesi Işbara Kağan’ ın Sui hanedanlığına kızmasına sebep oldu. Işbara, eskiden Ch’i (
Işbara Kağan idaresindeki orduya [[Tardu Kağan]], T’an-han, Ch’u-lo-hou (sonradan [[Baga Kağan]]) ve A-po’ nun da katılmasıyla Sui topraklarına akınlara devam edildi. Çin seddini hiçbir kuvvetle karşılaşmadan aşan Göktürk kuvvetleri, Çin kuvvetlerini yenerek Lan eyaletine girdi. Wu-wei, T’ien-shui(Tianshui), An-ting, Chin-ch’eng, Shang-chün (Shen-hsi), Hun-hua ve Yen-an(Yan'an) şehirleri ele geçirildi. Göktürk ordusu güney Çin’ i işgal edecekken Tardu Kağan' ın askerlerini geri çekerek ülkesine geri dönmesi ve Töles boylarının isyan ettiği haberleri üzerine Işbara ilerleyişini durdurarak 583 yılı başlarında kendi topraklarına çekildi. Sui imparatorunun Çin ordusunu toplamasıyla Wei bölgesi prensi Shuang komutasında 583 yılı ilkbaharında Göktürkler’ e karşı sefer düzenlendi. 583 yılı Haziran ayında Pai-tao mıntıkasında Işbara, A-po ve T’an-han komutasındaki Göktürk ordusu Çin kuvvetleriyle karşılaştı. Hazırlıksız yakalanan Göktürk ordusu büyük bir yenilgi aldı ve Işbara bozkırlara doğru çekilmek zorunda kaldı.<ref name= "Işbara" />
| |||