Vikipedi

Ogur öbeği: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Bödöŋtıl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
6.647 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
Hunca eklendi
1. satır:
{{kaynaksız}}
'''Lir Türkçesi''' veya '''Batı Türkçesi''', '''Eski Batı Türkçesi''' Macar Türkologları, lehçeler tasnifi için z > r (=''rhotacisme'') ve ş > l (=''lambdaisme'') değişimlerini daha esaslı saydıklarından, Türk lehçelerini bu esasa göre ikiye ayırmışlar ve z-ş esaslı lehçeler grubuna “Doğu Türkçesi” (A. Zeki Velidi Togan’a göre: Şaz Türkçesi), r-l esaslı lehçelere de “Batı Türkçesi” (aynı müellife göre: Lir Türkçesi) demişlerdir.<ref name=Dilacar>[http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/1953_7_Dilacar.pdf Agop Dilâçar, Batı Türkçesi, TDAY Belleten (1953), Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 75, 78.]</ref> L-r paralelliğini çok basitçe anlatmak gerekirse Şaz Türkçesindeki ''kız'' kelimesi Lir Türkçesinde ''kır'' şeklindedir.
[[Dosya:Birbirlerini anlayabilen Türk gruplar.png|thumb|240px|Tüm Türk dilleri konuşanların sayısı birbirini anliyabilen dillerden oluşan grublara ayrıldığında böyle bir paylaşım ortaya çıkmaktadır]]
 
'''Ogur grubu''', '''Oğur grubu''' ya da '''Bulgar grubu''', [[Türk dilleri]]nin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu [[Çuvaşça]]dır. Gruba ait tarihi diller [[Hazarca]], [[Hunca]] ve [[Ön Bulgarca]] (Tuna Bulgarcası ile İtil bulgarcasına ayrılır) bugün ölü dillerdir.
== Yayılış ==
Bu kavrama göre adlandırılan Batı Türkleri, merkezleri Orta Asya olan Doğu Türklerinden eski bir devirde ayrılarak batıya doğru göç etmişlerdir. Batı Türklerini umumiyetle Ogur (Çin. Ho-kut) adı altında toplanabilir; birçok Batı Türk boyları -ogur ile biten adlar taşımıştır. Bu ad r: z mutabakatına göre, Doğu Türklerini vasıflandıran Oguz adının karşılığıdır.<ref name=Dilacar/>
 
{| class="prettytable"
== Lehçeleri ve vasıfları ==
|'''''Dil'''''||'''''Konuşanların sayısı'''''||'''''Konuşulan ülkeler''''' (ve sayıları)
Batı Türklerinin tarih boyunca toplanma ve dağılma merkezlerine göre, Batı Türkçesi şu altı gruba ayrılır:<ref name=Dilacar/>
|-
# Batı Sibirya'dan (Tarbagatay dağları, bugünkü Kobdo ile Semipalatinsk arasında) başlayarak Tuna havzasındaki yeni yurtlarına yerleşinceye kadar süren müddet zarfında Macarların diline girmiş olan Batı Türkçesi unsurları.
|[[Çuvaşça]]||2 Milyon||[[Rusya]] ([[Çuvaşistan]] yklş. 1,8 Milyon), [[Kazakistan]] 22.000.
# Kafkasya'daki Batı Türkçesi ve buna bağlı olarak Hazar Türkçesindeki Batı Türkçesi unsurları, yani Hazarca I.
|-
# Tuna Batı Türkçesi, yani [[Tuna Bulgarcası|Bulgar Türkçesi]] I.
|}
# Eski Volga Türkçesi veya [[Volga Bulgarcası]], bunun devamı olan [[Çuvaşça]] ve Çuvaşçadan Fin-Ugor dillerine girmiş olan Batı Türkçesi unsurları.
# Samoyed dillerinde mahfuz olan Batı Türkçesi yadigârları. Hunlarda Batı Türkçesi yadigârlarına rastlanmamıştır. [[Hunca]] esas itibarıyla Doğu Türkçesindendir; meselâ krş. Hun. “''Dengizik''” adı (< ''dengiz-tengiz'' = deniz, Batı Türk. ''tenger'').
 
== AyrıcaAlt bakınızgrupları ==
Oğur dillerinin başlıca alt kolları şunlardır:
* [[Şaz Türkçesi]]▼
* [[Hazarca]]{{fact}}
* [[Ön Bulgarca]]
* [[Çuvaşça]]
* [[Hunca]]
 
Bu diller arasında varlığını koruyan tek dil [[Çuvaşça]]dır.
== Kaynakça ==
 
{{kaynakça}}
== Sınıflandırma ==
'''Türkçe'''
* '''Ogurca''' ('''Ön Bulgarca''')
** Ön Bulgarca †, Hazarca †, Çuvaşça, Hunca †
 
== Ayrıca bakınız ==
▲* [[ŞazLir Türkçesi]]
 
{{Türk dili tarihidilleri/Grublar}}
 
[[Kategori:Türk dili tarihidilleri]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ogur_öbeği" sayfasından alınmıştır