Muhammed bin Abdullah el-Mehdî: Revizyonlar arasındaki fark

Geleceğin siyâsî lideri olarak yetiştirilmiş ve kendisine babası tarafından [[Mehdî]] lakâbı verilmişti. Zühd, takvâ ve mürüvvet sahibi olmasından ötürü de sonradan ''"en-Nefs’ûz-Zekiyye"'' lakâbı ile anıldı. [[Emevîler]]’in son günlerinde [[II. Velid]]'in ölümünden hemen sonra ([[Hicrî]] 126 / M. 744) devletin yıkılmağa başladığını gören [[Medine]] toplantısında hazır bulunan [[Muhammed el-Bakır]] ve [[İmâm Câʿfer es-Sâdık]] dışında kalan bütün [[Ehl-i Beyt]]’in ve hattâ [[Abbâsîler]]’den İbrahim "el-İmâm", [[Seffah (Abbasi)|Ebû'l-`Abbâs es-Seffah]] ve [[Mansur (Abbasi)|Ebû Câʿfer "el-Mansûr]]’un dahi [[biy'ât]]leriyle [[hilâfet]] makâmına seçilmiş olan bir şahsiyettir.<ref>[[Tahir Harimî Balcıoğlu|Balcıoğlu, Tahir Harimî]], ''Mezhep Cereyanları.'' [[Hilmi Ziya Ülken|Hilmi Ziyâ Neşriyâtı]], Ahmet Sait Tab’ı, 1940.</ref><ref>Mekâtil'ût-Tâlibîyyûn, sahife 256..</ref>

[[Hicrî]] 14 Ramazan 145 / M. 762 tarihinde ''Hasan el-Mu’tennâ’nın torunu Muhammed bin ʿAbd Allâh “[[Nefs’üz-Zekiyye]]”'' İsâ bin Mûsâ'nın komutanlarından eski Mısır valisi ''"Humeyd bin Kahtabe"'' tarafından öldürüldü.<ref>ʿİsâ ibn Mûsâ ibn Muhammed "el-İmâm" ibn ʿAli ibn [[ʿAbd Allâh ibn’ûl-‘Abbâs]] (Ölümü: M. 783/4)</ref><ref>[[İbn Esir|İbn-i Esir]], Cilt 5, Sayfa 251.</ref> Böylece iki ay on yedi gün süren isyân bastırılmış oldu.<ref>İbn Sa'd, ''et-Tâbakât: el-Mütemmim, Sahife 372-378.</ref> Kesik başı İsâ bin Musâ'nın önüne getirildiğinde, İsâ bu başın sahibinin mü'minlerin emîrine baş kaldırdığı için öldürüldüğünü, aslında Muhammed bin ʿAbd Allâh'ın âbid ve zâhid bir kimse olduğunu ifade etmişti.<ref>TDV, ''İslâm Ansiklopedisi.''</ref>

İkinci hicrî yüzyılın ortalarında [[Deylem]]’de yeni bir önderin yıldızının parladığı görüldü. Bu, Alevîler’in en mümtaz şahsiyetlerinden [[Nefs’üz-Zekiyye]]’nin diğer kardeşi olan “Yahyâ bin ʿAbd Allâh” idi. H. 176 / M. 793 yılında hilâfetini ilân etti. Dehşetli bir telâşa kapılan [[Abbâsî]] [[Hâlife]]si [[Hârûn er-Reşîd]] Bermekîler’den Fazl’ı Yahyâ’nın başlattığı ihtilâli bastırmakla görevlendirdi. Bermekîler ise, Alevîler’e son derece sevgi ve hürmet beslemekte ve [[Hârûn Reşîd]]’in Alevîler’e karşı yürütmekte olduğu zulüm ve baskı politikalarına şiddetle muhalefet etmekteydiler.<ref>[[İbn Esir|İbn-îi Esîr]], Cilt 6, Sahife 47.</ref> Sonunda Fazl, [[Hârûn Reşîd]] ile Yahyâ’yı barıştırmayı başardı. Bütün [[Haşimoğulları|Haşimî]] hanedanının imzalarını taşıyan bir imân-nâme ile “Yahyâ bin ʿAbd Allâh” serbes bırakıldı. Fakat, daha sonra [[Hârûn Reşîd]] sözünde durmayarak Yahyâ’yı öldürttü.<ref>[[İbn Esir|İbn-î Esîr]], Cilt 6, Sahife 50 ve 70.</ref><ref name=''Hanife''>[[Yaşar Nuri Öztürk|Öztürk, Yaşar Nuri]], ''[[Ebu Hanife|İmâm-ı Â’zam]] Savunması, <small>Şehid bir önder için Apolocya,</small> – Sahabe ve tâbiûn nesline yapılan muameleyi zûlüm olarak gösterdi,'' Sahife 167, İnkılâp, İstanbul, 2010.</ref>