'''Ayraç''' ya da '''parantez''', bir [[noktalama işareti]]. Yay, [[köşeli ayraç|köşeli]] ve [[çengelli parantez]] olmak üzere başlıca 3 çeşidi vardır. Bunun haricinde yatık V şeklinde parantezlere de rastlanır. Türkçede parantez sözcüğüyle daha çok en yaygın kullanılan parantez çeşidi olan yay parantez kastedilir.
oküpoülplpl
== Kullanım ==
* Cümle içinde, cümlenin yapısı ile doğrudan ilgili olmayan açıklamalar yapılması amacı ile kullanılır. Cümle içinde bir sözcük ya da cümleden sonra yapılması uygun görülen açıklamalar ayraç içine alınır.
Örnek: Frank Cepra (1897-1991) Amerikalı bir film yönetmenidir. / Dolmabahçe Sarayı yapılana dek (1853) bütün Osmanlı Padişahları Topkapı Sarayı'nda oturmuştur.
* Eş anlamdaki sözcükler, eş değerdeki tarihler ve rakamlar ayraç içinde gösterilir.
Örnek: İnsan ikrarından (sözünden), hayvan yularından tutulur. / Ormana ulaşmak için 45 mil (75 kilometre) daha gitmelisiniz.
* [[Tiyatro]] yapıtları ve [[senaryo]]larda sahnede yapılacak hareketler ve ek açıklamalar ayraç içinde kullanılır.
Örnek: Ali - (silahını arkasında gizleyerek.) Buyrun, nasıl yardımcı olabilirim? / Anahtar nerede? (Kilitte tıkırtılar)
* Alıntı yapılan eser ve yazarları belirtmek amacı ile kullanılır.
Örnek: "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir." (M. Kemal Atatürk)
* Alıntılarda, olmayan sözcük veya bölümlerin yerine kullanılır.
Örnek: "...O (Ahmet) bizimle birlikteydi."
* Bir söze alay veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır.
Örnek: Elbette sen korkusuz (!) birisin.
* Bir bilginin şüphe ile karşılanan veya kesin olmadığını göstermek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır.
Örnek:Senin namuslu (?) bir kişi olduğunu hepimiz biliriz elbette.
* Bir konunun anlatımı sırasında maddeler sıralanırken rakam ve harflerden sonra yarım ayraç kullanılır.
Örnek:<br />
1) Basit Önermeler <br />
2) Bileşik Önermeler<br />
* Ayraç, [[Matematik]]te işlem sırasını veya büyüklükleri belirtmek için kullanılır.
Örnek: (2x2)+3=7
* Fonksiyonlarda kullanılır.
Örnek: f(x) - Fonksiyon f'in değişken x'e uygulanmasını ifade eder.
=== Yay Ayracı ===
* Ünlem, soru, nokta, virgül gibi noktalama işaretleri [[tırnak işareti]]nin içine, ayraçta ise ayraçtan sonra konulur.
Örnek: Köpeksiz sürüye kurt girer (iner)'''.'''
Örnek: Kurda "Neden boynun kalın'''?'''" demişler: "İşimi kendim görürüm de ondan'''.'''" demiş.
* Ayraç ile tırnak işaretinin kullanılacağı yerlerin birbirine karıştırılması halinde anlama bakılır. Tırnak işareti içindeki sözcük ve cümleler çıkartıldığında anlam bozulurken ayraç içindeki sözcük ve cümleler çıkartıldığında anlam bozulmaz.
Örnek: Hatasız (kusursuz) kul olmaz. - Kusursuz kelimesi çıkartıldığında cümle anlam kaybına uğramıyor.<br />
Örnek: Cahit Sıtkı'nın "Otuzbeş Yaş" adlı şiirini ilk kez ortaokulda okumuştum. -Otuzbeş Yaş kelime öbeği çıkartıldığında cümle anlamsızlaşıyor.
== Diğer dillerde ==
|