Rodyum: Revizyonlar arasındaki fark

'''Rodyum''', [[Periyodikperiyodik tablo|periyodik tabloda]]da '''Rh''' sembolüyle gösterilen [[atom numarası]] 45 olan [[element]]tir. Az bulunan [[beyaz]]-gümüş [[Renk|renkterenk]]te ve [[platin]] grubuna aittir. Alaşımlarda platinle birlikte [[katalizör]] olarak kullanılır. [[Kıymetli metal]]ler arasında dünyada en pahalı olanıdır.

[[Dosya:Rhodium_powder_pressed_meltedRhodium powder pressed melted.jpg|thumb|left|Rodyum]]

Bu elementin başlıca kullanımı otomobil sektöründe katalizör dönüştürücüdür: motordan çıkan zehirli gazları daha az zehirli gazlara dönüştürür. Diğer kullanım alanları ise: [[Platin|platin]] ve [[Palladyum|paladyum]]un katılaşması ve korozyona karşı dirençli olmaları içindir.

* Bu metalin mücevher yapımında dekor amacıyla kullanımı da mevcuttur. Beyaz altına ve [[Platin|platin]]e yansıtıcı bir yüzey kazandırır. Bu da kuyumculukta "rodyum yansıması" olarak bilinir. Saf rodyum takılar, bu metalin yüksek fiyatı, yüksek erime noktası ve şekil verilebilmesi çok zor olması sebebiyle çok nadirdir.

* Endüstriyel oluşumlarda sıkça kullanılan bir [[Katalizör|katalizördürkatalizör]]dür. Çoğunlukla arabaların katalitik sistemlerinde ve asetik asit üretmek üzere [[Metilmetil alkol|metil alkolün]]ün katalitik karbonlaşması için [[Monsanto]] süreci için kullanılır.

[[Palladyum]], [[gümüş]], [[platin]] ve [[altın]] gibi metallarle karıştığı için endüstriyel özü çok komplekstir. Platinin içinde erimesi çok zor olan beyaz atil bir metal olarak elde edilir. Bu elementin en önemli kaynağı [[Güney Afrika]],[[Ural Dağları]] yakınları ve [[Kuzey Amerika]]'dır. Rodyumun en önemli ihracatçısı Güney Afrika olup (>%80) bunu [[Rusya]] takip eder. Dünyada yıllık rodyum üretimi 20 ton civarındadır ve rodyum mineralleri çok az bulunmaktadır. Bir kaya örneğinde platin grubu elementlerin bulunup bulunmadığını anlamak çok zordur. Bu sebeple rodyum [[Altın|altındanaltın]]dan 6 kat daha değerlidir. Rodyumun nükleer faaliyetlerde de kullanımı mümkündür. Ortalama olarak 1 tonda 400 gr kullanılır. Yüksek oranda [[radyoaktif]] [[İzotop|izotoplarizotop]]lar içerdiğinden en az 20 yıl (yarısı 2.9 yıl boyunca var olur) güvenli bir alanda tutulup durağan olması sağlanır. Her 2.9 yılda bir izolasyonu %50 oranında azalır. [[Fizyon]]a uğramış rodyum 5 yıllık izolasyondan sonra 8.1 küri radyasyon içerir. Hangi [[izotop]] 1 ci radyasyon yayarsa o sağlık için zararlıdır. 8 yıldan sonra aktifliği 4 ci'ye, 11 yıldan sonra 2,2, 14 yıldan sonra 1,1, 17 yıldan sonra 0,55, 20 yıldan sonra 0,27 ci'ye düşer. 30 yıldan sonra ise 2,702E-4 ci'ye düşer ki bu da sağlık için önemli bir tehdit oluşturmaz. Rodyumdaki radyoaktivitenin bu kadar hızlı düşmesinin sebebi içindeki Rh-102 oranı iyileşmiş rodyumda çok küçük bir miktar olması ve metalin geri kalanı açığa çıkan enerjiyi emmesidir. "Rodyumun onsu [[Ocak]] [[2007]] itibariyle 5.350 $, kilosu ise 172.025,7 $'dır." <ref>[http://www.kitco.com]</ref>

Rodyum yüksek derecede zehirli ve kansorejen bir yapıya sahiptir. [[İnsan|İnsanın]]ın karşısına sıkça çıkan bir madde değildir fakat insan hayatı için çok tehlikeli olduğu dikkate alınmalıdır. 12.6 &nbsp;mg/kg rodyum klorür (RhCl₁₃) bir insanı öldürür.