Töton Şövalyeleri: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yzkoc (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Noyder (mesaj | katkılar)
59. satır:
 
== Kuruluş ==
Kronikçi Jean d’Ypres’in aktardığına göre, [[1143]] yılında, [[Papa II. CelestineCeolestin]], Hospitallere (St. Jean Şövalyeleri), eski Fransızca ve Latince konuşan Alman hacı topluluklarına tahsis edilmek üzere [[Kudüs]]’te bir hastahane kurulması emrini verdi. Her ne kadar kuruluşa Hospitaller imza atmış olsa da bu "Domus Theutonicorum" her zaman [[Papa]]’nın denetiminde ve Almanlara ait oldu. Almanlara ait böyle bir kurum sayesinde bu Alman kökenli dini tarikat, Papa’nın da [[hami]]liğinde 12. yüzyıl boyunca büyüme ve güçlenme fırsatı yakaladı.
 
[[1187]]’de Kudüs’ün yitirilmesinin ardından, tarikata üye Lübeck be Bremenli bazı paralı askerler, [[Akka]] savunması sırasında buraya bir hastahane inşa ettiler. Burası, tarikatın [[Ortadoğu]]’daki çekirdek merkezi haline geldi. Müteakip, [[Papa III. CelestineCeolestin]], tarikatı tanıdığını açıklamıştır ve bu rahiplere ''Augustinian Rule'' vermiştir. [[1198]] yılına gelindiğinde, tarikat kendisine [[Tapınak Şövalyeleri]]’ni örnek alarak silahlı bir kuvvet halini alarak kabuk değiştirdi. Tarikatın genel yöneticisi ve komutanı statüsündeki önderine de "Büyük Üstad (Grand Master)" büyük yönetici denir. TeutonlarınTotonların en büyük ideali, Papa’nın işaret ettiği gibi Kudüs’ü tekrar geri kazanmak ve Müslüman Sarazenlerden korumaktı. GrandBüyük MasterÜstad Hermann von Salza’nın yöneticiliğinde, bu kardeşlik tarikatı, hacılara yardım etme ve kollama görevini ikinci plana atarak, daha çok savaşçı bir kimlik kazandılar.
 
[[Akka]]’ya yerleşen şövalyeler, [[1220]] yılında Akka’nın kuzeybatısında bulunan Monfort’u (Starkenberg) ele geçirdiler. Bu kale Kudüs ve [[Akdeniz]] arasında kalan bölgeyi kontrol ediyordu. Stratejik açıdan çok önemli olan bu kale [[1229]]’da GrandBüyük Master’inÜstad (yani büyük yöneticininyönetici)'nin ikamet ettiği merkez olarak kabul edildi. Tarikat merkezi olan bu kale [[1271]]’de tekrar müslümanların denetimine geçti ve Tötonlar Akka’ya çekildiler. Tarikatın, [[Tarsus]]’ta da (o günkü Ermenistan topraklarına sınır olan) bir kalesi bulunuyordu. Ayrıca önemli Avrupa devletleri ([[Kutsal Roma- Cerman İmp.İmparatorlugu]], Yunanistan ve Filistin) ve soylular tartafındantarafından bağışlanmış toprakları mevcuttu. (Harita 1)
 
İmparator [[II. FrederickFriedrich (Kutsal Roma İmparatoru)|II. Friedrich]], yakın arkadaşı olan Hermann von Salza’yı Reichfürst yani "İmparatorluk Prensi (Reichfürst)" olarak atadı. Ve Salza’nın etkinliği artırmak ve diğer Alman prensleriyle denk sayılmasını sağlamak üzere Alman prensleriyle pazarlık etti. II. Frederick’inFriedrich’in yönetimi sırasında (ki aynı zamanda Kudüs Kralı idi), [[1225]] yılında düzenlenen Haçlı Seferi’nde krala refakat ettiler. Hermann von Salza Kutal[[Kutsal Kabir Kilisesi’ndeKilisesi]]’nde kralın bildirisini hem Almanca hem de Fransızca olarak topluluğa okudu. FrederickII. Friedrich açısından bakıldığında Tötonların onun gözündeki değeri anlaşılabiliyor. Ancak Tötonlar, Ortadoğu’da hiçbir zaman [[siyasi]], [[askeri]] ve [[lojistik]] açılardan Tapınakçılar ve Hospitaller kadar etkin olamadılar.
 
[[1221]] yılında, Macaristan Kralı [[II. AndrewAndras]], Tötonları maiyetine kabul etti ve tarikat üyelerini [[Transilvanya]]’daki Burzerland yakınlarına yerleştirdi. II. AndrewAndras, kızını Hermann von Salza’nın oğlu ile evlendirmek üzere müzakerelerde bulundu. Oğlu, Salza’nın yerine Thuringia prensiliğini yürütüyordu. Tarikattan önemli bir isim olan Theoderich önderliğinde, şövalyeler Macaristan’ı, Kumanlara[[Kumanlar]]a karşı savundular. Bu süre zarfında, bulundukları bölgeye daha önce de Macar Krallığı topraklarında yaşamış olan Transilvanya Saksonlarını yerleştirdiler. [[1224]] yılına gelindiğinde, Macar Kralı’nın himayesi yerine o anda Papa olan, [[III. Honorius]]’la müzakere ederek, Papa’nın önderliğini kabul ettiler. Bu duruma kızan ve önlem alması gerektiğini düşünen II. AndrewAndras, giderek güçlenen Töton Şövalyelerini topraklarından çıkardı. ancakAncak Almanya’dan gelen göçmenlerin topraklarında yaşamalarına izin verdi.
[[Dosya:Hermann von Salza Painting.jpg|thumb|Töton Şövalyeleri'nin dördüncü lideri [[Hermann von Salza]]([[1209]]-[[1239]])]]
1226 yılında, orta-batı Polonya’da hüküm süren Masovia Dükü I. Konrad, şövalyelere, pananist Baltık Prusyalıları’na karşı sınırlarını korumaları karşılığında, Culmerland’da kendilerine ait bir bölge teklif etti. Hermann von Salza bu yaygın Haçlı Seferi’nin, Teuton Şövalyeleri için Ortadoğu’daki asıl savaş için iyi bir sınama olacağına kanaat getirdi. Golden Bull of Rimini’nin yönetimi sırasında, Alman imparatoru II. Frederick, tarikatın [[Prusya]]’yı işgal edebilmesi ve sömürgleştirebilmesi için Alman Krallığı ve Papa adına özel bir imtiyaz verdi.
 
1226 yılında, orta-batı Polonya’da hüküm süren Masovia Dükü I. Konrad, şövalyelere, pananist Baltık Prusyalıları’na karşı sınırlarını korumaları karşılığında, Culmerland’da kendilerine ait bir bölge teklif etti. Hermann von Salza bu yaygın Haçlı Seferi’nin, TeutonToton Şövalyeleri için Ortadoğu’daki asıl savaş için iyi bir sınama olacağına kanaat getirdi. Golden Bull of Rimini’nin yönetimi sırasında, Alman imparatoru II. FrederickFredreich, tarikatın [[Prusya]]’yı işgal edebilmesi ve sömürgleştirebilmesisömürgeleştirebilmesi için Alman Krallığı ve Papa adına özel bir imtiyaz verdi.
Prusya’nın şövalyeler tarafından ele geçirilmesi sırasında çok kan döküldü. Ve bu süreç yaklaşık 50 yıl aldı. Bu süre zarfında hıristiyanlığı kabul etmeyen Prusyalılar işkenceyle boyun eğdirildiler, öldürüldüler ya da sürüldüler. Prusyalılar ve tarikat arasındaki savaş çok gaddarca geçmişti. Öyle ki, Tarikata ait kroniklerde Prusyalılar, kestaneye benzer zırhlarıyla, lokal bir tanrının mücevher sandığına girmeyi bekleyen yaratıklara benzetiliyor.
 
Bu [[Kuzey Haçlı Seferleri]]'nin bir kismi olan Prusya’nın şövalyeler tarafından ele geçirilmesi sırasında çok kan döküldü. Ve bu süreç yaklaşık 50 yıl aldı. Bu süre zarfında hıristiyanlığı kabul etmeyen eski Prusyalılar işkenceyle boyun eğdirildiler, öldürüldüler ya da sürüldüler. Eski Prusyalılar ve tarikat arasındaki savaş çok gaddarca geçmişti. Öyle ki, Tarikata ait kroniklerde Eski Prusyalılar, kestaneye benzer zırhlarıyla, lokal bir tanrının mücevher sandığına girmeyi bekleyen yaratıklara benzetiliyor.
Prusyalı yerel soylular, Haçlı Seferi sonrasında, şövalyelerin onlardan birçok haklarını aldıklarını deklare ettiler (Treaty of Christburg). [[1260]]-[[1283]] arasındaki Prusyalı Ayaklanması sonrasında birçok Prusyalı soylu göç etmek zorunda kaldı ya da farklı bölgelere dağıtıldı-yerleştirildi. Yerinde kalan Prusyalılar ise Cermen toprak sahipleriyle iyi ilişkiler kurmaya başladılar ve zaman içinde asimile oldular. Samland gibi sınır bölgelerinde bulunan köylüler ise Pomesania gibi nüfusu yoğun yerlerdekilere göre çok daha rahat ve geniş haklara sahip olarak yaşamaktaydılar. Hıristiyanlık, batıdan doğuya doğru, yavaş yavaş Prusya kültürünün bir parçası oldu. [[Piskopos]]lar, gönülsüz de olsa Prusyalı inancını Hıristiyanlığın içirisine katıştırdılar. Çünkü şövalyeler, kanunsuz ve yarı [[paganist]] yerlileri kontrol etmenin, bu şekilde çok daha kolay olacağını düşündüler.
 
Eski Prusyalı yerel soylular, Haçlı Seferi sonrasında, "Christburg Antlasmasi" ile şövalyelerin onlardan birçok haklarını aldıklarını deklare ettiler (Treaty of Christburg). [[1260]]-[[1283]] arasındaki "Prusyalı Ayaklanması" sonrasında birçok eski Prusyalı soylu göç etmek zorunda kaldı ya da farklı bölgelere dağıtıldı-yerleştirildi. Yerinde kalan Prusyalılar ise Cermen toprak sahipleriyle iyi ilişkiler kurmaya başladılar ve zaman içinde asimile oldular. Samland gibi sınır bölgelerinde bulunan köylüler ise "Pomesania" gibi nüfusu yoğun yerlerdekilere göre çok daha rahat ve geniş haklara sahip olarak yaşamaktaydılar. Hıristiyanlık, batıdan doğuya doğru, yavaş yavaş Prusya kültürünün bir parçası oldu. [[Piskopos]]lar, gönülsüz de olsa Prusyalı inancını Hıristiyanlığın içirisine katıştırdılar. Çünkü şövalyeler, kanunsuz ve yarı [[paganistpaganlık|pagan]] yerlileri kontrol etmenin, bu şekilde çok daha kolay olacağını düşündüler.
 
Tarikat, Prusya’yı, tıpkı Hospitaller’in önce [[Rodos]] ardından da [[Malta]]’yı ele geçirmeleriyle kıyaslanabilecek şekilde, Papalığın ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun tanıdığı imtiyazla işgal etti.
 
Tarikat, kayıpları telafi etmek üzere, yeni kazanılan topraklara -kısmen yok edilmiş- yerli halkın arasına, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’ndan göç almak üzere politikalar belirledi. Alman ırkından oluşan bu kolonistler, Cermen, Flemen ve Hollanda’dan geldiler. Bir kısım Mosavialı (daha sonra Masurialılar) da bunlara katıldı. Kolonistler arasında soylular da vardı, kentliler ve köylüler de… Bu yeni göçle beraber zaman içinde Prusya halkı Almanlaştırıldı. Göçmenler, eskideneski Prusyalıların yaşadığı şehir veya kasablarakasabalara kalabalık gruplar halinde yerleştiler. Tarikat, kendi imkânlarıyla birçok kale (Ordensburg) inşa etmişti. Bu kalelerin bazıları "Prusyalı Ayaklanması’ndaAyaklanması"’nda, bir kısmı da Büyük [[Litvanya Büyük Dükalığı]] ve [[Polonya Krallığı’nınKrallığı]]’nın saldırıları sırasında (tarikatın genel olarak savaş halinde olduğu 14. ve 15. yüzyıllarda) yıkılmıştır. Tarikat tarafından kurulan başlıca şehirler, [[Königsberg]] ([[1255]]’te [[Bohemya]] Kralı II. Otokar adına – yokedilmiş bir Prusya şehri üzeine kurulmuştur), [[Allenstein]], [[Elbing]] ve [[Memel]]’dir.
 
{{Letonya tarihi}}
 
[[1236]]’da, bir İngiliz tarikatı olan [[St. Thomas Şövalyeleri]], Töton Şövalyeleri Tarikatı’nın yönetimini ve kanunlarını kabul etti.[[1237]]’de, Başka bir Alman kökenli keşiş şövalye tarikatı olan [[LivoniaLivoniya Tarikatı]] da Töton Şövalyeleri'ne katıldı. Tarikatın nüfuzu, [[Prusya]], [[LivoniaLivonya]], [[SemigeliaSemigalya]] ve [[Estonya]]’ya değin genişlemişti. Sıradaki görev ve amaç, Ortodoks Rusları, Roman Katolik inancına çevirmekti. Ancak tarikat, Novgorod Prensi [[Alexander Nevsky]] karşısında Peipus Gölü Savaşı’nda ağır bir yenilgi alınca, bu tasarı ortadan kalkmış oldu. Geleneksel olarak, belirsiz sayıdaki bir Töton kuvvetinin, [[1241]]’de [[Moğollar]]a karşı bir Haçlı Birliği oluşturulan [[Legnica Savaşı’ndaSavaşı]]’nda yeraldığına inanılır. Ancak günümüzde “Labuda” tarafından, ilgili iddiayı ortaya atan, Thekronikçi) AnnalsJan ofDlugoz Jantarafindan Dlugoszhazirlanan ("Jan Dlugoz;Dlugosz eskiKronigi tarihte(Annals yaşamışof kronikçiJan Dlugosz)" üzerinde yapılan analizler ışığında varılan sonuç; Tötonların bu savaşta yer aldıklarına dair bilginin, ilgili esere sonradan başkaları tarafından eklendiği yönündedir. Legnica ayrıca Moğolların batıya doğru ulaştığı en uç noktadır.
 
== Novgorod ==