*#YÖNLENDİR [[ KaraAk Oğlanlar]] ▼{{Türk mitolojisi}}
'''Ak Oğlanlar''' - Türk ve Altay mitolojisinde İyilik Tanrıları. '''Ak Erler''' de denir. [[Ülgen]] Han’ın oğullarıdırlar. '''Kıyatlar''' adı da verilir. Yedi kardeştirler. Yedi [[Altaylar|Altay]] boyunun koruyucusudurlar. Yedi Kat yeraltını sembolize ederler. Kıyat sözcüğü aynı adlı bir Moğol boyunu çağrıştırmaktadır. Moğollarda Kıyat ve Kıyan adlı iki akraba boy vardır. Ak Oğlanların adları şu şekildedir:
#'''Karşıt Han''': Temizlik Tanrısı.
#'''Pura Han''' : At Tanrısı.
#'''Burça Han''': Zenginlik Tanrısı.
#'''Yaşıl Han''': Doğa Tanrısı.
#'''[[Karakuş Han|Karağus Han]]''': Kuşlar Tanrısı
#'''Kanım Han''': Güven Tanrısı.
#'''Baktı Han''': Lütuf Tanrısı.
==Özellikler==
===Karşıt===
'''Karşıt Han''' - Türk ve Altay mitolojisinde Temizlik Tanrısı. '''Karzıt''' olarak da tanınır. İnsanlara temizliği öğretmiştir. [[Ülgen]] Han’ın oğludur. Ülgenin oğulları içinde en duygulu olanıdır. Temizlik Türk kültüründe çok önemli bir yere sahiptir. Su, ateş, toprak temizleyici unsurlar olarak görülmüştür. Su zaten en önemli temizleyicidir. Ateşin de gözle görülmeyen mikroskobik canlıları öldürdüğü günümüzde bilimsel bir gerçektir. Toprak ise ölen canlıların gömülerek hastalıklara neden olmalarını engeller. Geçmişte köylerde kadınlar, kimyasal temizleyicilerin bulunmadığı dönemlerde tabak, çanak gibi mutfak gereçlerini ırmak ve dere kıyılarında mil ile (balçıklı kum) veya külle ovalayarak temizlemekteydiler. Karşıt Han, temiz insanlara yardımcı olur. Kelime (Kar) kökünden türemiştir. Beyazlık anlamı vardır. Kar sözcüğü ile bağlantılıdır.
===Karağus===
'''[[Karakuş Han|Karağus Han]]''' - Türk ve Altay mitolojisinde Kuşlar Tanrısı. '''Karakuş/Karaguş''' veya '''Harahus''' olarak da anılır. '''Karağuş''' şeklinde de söylenir. Kuşlara hükmeder. Tanrı [[Ülgen]]’in oğludur.<ref>Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa-296)</ref> Ayrıca, kam'ın ayin sırasında yaptığı hareketlerin, bazı yörelerde rastlanan kartal oyunu ile temsil edildiği görülmektedir. Sözcük Kara (Hara) ve Kuş (Guş) sözcüklerinin bileşik halidir. Kartal anlamına gelir.
===Pura===
'''Pura Han''', Türk ve Altay mitolojisinde At Tanrısı. '''Bura Han''' olarak da bilinir. Şamanların göğe çıkmak için kullandıkları atlara Pura (Bura) adı verilir. Sonraları İslamdaki [[Burak]] adlı binek ile özdeşleşmiştir. Bu hayvanlar kurt başlı olarak betimlenirler. Bu atları kendilerine Pura Han getirir. Pura Han ve Puralar şamanı kötü ruhlardan korurlar. [[Ülgen]] Han’ın oğludur. Şamanların gökyüzüne çıkmak için kullandıkları, kurt başlı atların adı. Bu atlar şamanları kötü ruhlardan korurdu. Sözcük (Bur/Pur) kökünden türemiştir. Bu kök, at, geyik, deve gibi anlamlar içerir. Bura / burçın (geyik), burcu (parfüm) sözleriyle kökteştir. Buğra sözcüğüyle aynı kökten gelir. Buğra, erkek deve demektir. Porhan (şaman) sözcüğü ile de bağlantılıdır.
===Burça===
'''Burça Han''' - Türk ve Altay mitolojisinde gönenç tanrısı. Yeryüzündeki huzur ve refah meydana getirir. Tanrı [[Ülgen]]’in oğludur. Sözcük (Bur/Pur) kökünden türemiştir. Huzur, refah anlamları vardır. Bura/Burçın (geyik) ve burcu (parfüm) sözleriyle aynı kökten gelir. Burçukmak, izzet ikramda bulunmak demektir.
===Yaşıl===
'''Yaşıl Han''' - Türk ve Altay mitolojisinde Doğa Tanrısı'''. Yeşil Han''' veya '''Çeçil (Çecil, Cecil) Han''' olarak da söylenir. Doğayı korur, bitkilere can verir. Yedi [[Altaylar|Altay]] boyundan birisinin koruyucusudur. Doğanın yeşillenmesini ve doğumunu (baharı) yönetir. Tanrı Ülgen’in oğludur. Türk kültürü doğayla bütünleşik ve onu kendi parçası gibi gören bir yaklaşıma sahiptir. Doğayı tüketmeyi ve onu cansız bir nesne görmeyi hiçbir zaman kabul etmemiştir. Bunun en somut örneği Yaşıl Han’dır. Bahar aylarında derelere ve göllere dökülen sütler, çökelekleri peynirler, ekmekler hem bir Saçı (Kansız Kurban) hem de buralardaki canlılar için bir besin niteliğindedir. Sözcük (Yaş/Yeş/Caş/Çaş) kökünden türemiştir. Yeşil renk demektir. Yaşam, yaşamak sözcükleri ile aynı köktendir. Canlılık bildirir. Aynı kök ışık anlamına gelen Yaşuk / Yaşık / Yaşı / Yaşu sözcükleriyle de bağlantılıdır.
===Er-Kanım===
'''Kanım Han''' - Türk ve Altay mitolojisinde Güven Tanrısı. Yeryüzündeki dürüst ve güvenilir insanları korur. [[Ülgen]] Han’ın oğludur. '''Er Kanım''' olarak anılır. Güvenilirlik Türk inanç sistemindeki önemli kavramlardan birisidir. “Eline, beline, diline sahip ol!” (Hacı Bektaş-ı Veli) sözü bu anlayışın en özlü ve en muhteşem anlatımıdır. Sözcük (Kan/Han) kökünden türemiştir. Soyluluk, inanç, güven gibi anlamları vardır.
===Baktı===
'''Baktı Han''' - Türk ve Altay mitolojisinde Lütuf Tanrısı. '''Paktı Han''' olarak da söylenir. Yeryüzündeki iyiliklere vesile olur. İnsanlara lütufta bulunur. Tanrı [[Ülgen]]’in oğludur. Şor Türklerinde güz mevsiminde kendisine “[[Paktıgan]]” adı verilen bir tören yapılır. Adı Koça Han ile birlikte anılır. Kök (bahar) mevsiminde ise “Koçagan” töreni gerçekleştirilir. Sözcük (Bak/Pak) kökünden türemiştir. Gözeten, kollayan demektir. Bakmak fiili ile aynı kökene sahiptir. Baksı (şaman) sözcüğü ile de bağlantılı görünmektedir.
[[Kategori:Türk mitolojisi]]
[[Kategori:Türk tanrıları]]
== Kaynakça ==
* Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, [https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_S%C3%B6ylence_S%C3%B6zl%C3%BC%C4%9F%C3%BC e-Kitap] (OTRS: CC BY-SA 3.0)
==Dipnotlar==
{{reflist}}
== Dış bağlantılar ==
* [http://www.kayipdunya.com/wp-content/uploads/kalins-pdf/singles/turk-mitolojisi-sozlugu-o-p.pdf Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca] (Pura - Pura Kan)
== Ayrıca bakınız ==
* [[Ak Kızlar]]
* [[Kara Kızlar]]
{{Türk-mitoloji-taslak}}
[[Kategori:Türk tanrıları]]
[[Kategori:Ülgen|Oğlu]]
[[Kategori:Ülgen'in yedi oğlu]]
| 