İştar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Türkçe yazım yanlışlığı düzeltildi. |
Düzenlemeler |
||
1. satır:
{{Mezopotamya mit 7}}
[[Dosya:Babylonska astartefigurer, naken, Nordisk familjebok.png|thumb|150px|left]]
'''İştar''', [[Akad mitolojisi]]nde bir tanrıçadır. Asur ve babil’in en gözde tanrıçasıdır. [[Sümer mitolojisi]]ndeki [[İnanna]]'dan türemiştir; İştar'a [[İnanna]]'nın [[Akad mitolojisi]]ndeki hali denilebilir. Kökeni kuzeybatı Semitik tanrıça [[Astarte]]'ye dayanır. İştar'ın Astarte, Anunit ve Atarsamain olarak da anıldığı olmuştur. Tanrıça İştar [[Venüs (gezegen)|Venüs]] gezegenini temsil eder. Bereket, aşk, savaş ve seks tanrıçasıdır.
[[İnanna]] [[Utu]]/[[Shamash]]'ın ikiz kız kardeşi, [[Sin|Nanna/Sin]]'in kızıdır. [[Enlil]]'in dünyasında ilk doğan odur. Verilen ilk isimler [[Sümerce]] iken ikinciler [[Akad]]lar tarafından bu tanrılara verilen isimlerdir.
== Baal-Astarti (İştar) tapınması ==▼
İştar'ın batı dillerinde kullanılan karşılığı, 'yıldız' anlamında 'star' (İngilizce), 'Stern' (Almanca)'dır. Batıda, haftanın her günü Güneş, Ay ve beş yıldız(bazıları aslında gezegen) ‘dan birine tapınılırdı.▼
[[Baal]] [[Babil]]'in baş tanrısı haline gelen [[Marduk]]'un bir diğer adıdır. Baal sözcüğü efendi, sahip, koca anlamlarını taşır. Baal için aynı zamanda [[Tammuz]]'da denir. Fırtına tanrısı olan Baal bitkilere yaşam veren yağmuru yağdırdığı için aynı zamanda bir bereket tanrısıdır. Baal aynı zamanda Tammuz adıyla güneş tanrısıdır. Baal, Tammuz ve Astarti bir üçlü olarak, üçü birden Marduk'un farklı görünümlerini oluştururlar. Bol yapraklı bir ağaçla ve odun bir kazıkla (Kutsal odun: Holy wood -> Hollywood) simgelenen İştar ise, bitkileri simgeler. Yaz geldiğinde
▲İştar'ın simgeleri arasında bugün çok yaygın olarak kullanılan beş köşeli yıldız, gül (özellikle kırmızı gül), kalp sembolü, dikili tahta kazık, meşe ağacı ve meşe yaprağı (bol yapraklı ağaçlar) ve kırmızı rengi, 5 ve 50 sayıları bulunur. İştar yıldızı [[pentagram]] ayrıca, güneş çemberinin içinde ters çevrilmiş şekliyle [[satanizm]]’in bir simgesidir. İştar'ın başkaca adları arasında [[Astarte]], [[Aştoret]], [[Artemis]], [[İsis]], [[Venüs]], [[Kibele]] gibi çeşitli adlar bulunur. İştar ilk başta Semiramis adıyla Nimrod'un (Marduk-Baal) eşidir. Daha sonra Semiramis dünyaya getirdiği oğlu Tammuz'un reenkarnasyon yoluyla ölen kocasının ruhunu aldığını iddia eder. Bu şekilde oğlu Tammuz'da en azından sembolik olarak kocası olmaktadır.
==Kurban sunumu==
Kırmızı gül İştarı simgelerken, lale Baal ile ilgili bir simgeyi oluşturur. [[Leyla ile Mecnun]], [[Ferhat ile Şirin]] gibi bazı efsanevi aşklar, batıda başka adlar da alarak, gerçekte Baal ve Astarti (İştar) aşkını simgelerler. İştar'ın rengi olan kırmızı ile, bir savaş tanrıçası olan İştar'ın kan dökülmesini sağlaması ve insanları çatışmalarda kurban etmesi simgelenir. İştar kuzey [[Zazaca]]'da Astare, güney Zazaca'da ise İştar olarak adlandırılır Türkçe karşılığı ise yıldız demektir.▼
▲== Baal-Astarti (İştar) tapınması ==
▲[[Baal]] [[Babil]]'in baş tanrısı haline gelen [[Marduk]]'un bir diğer adıdır. Baal sözcüğü efendi, sahip, koca anlamlarını taşır. Baal için aynı zamanda [[Tammuz]]'da denir. Fırtına tanrısı olan Baal bitkilere yaşam veren yağmuru yağdırdığı için aynı zamanda bir bereket tanrısıdır. Baal aynı zamanda Tammuz adıyla güneş tanrısıdır. Baal, Tammuz ve Astarti bir üçlü olarak, üçü birden Marduk'un farklı görünümlerini oluştururlar. Bol yapraklı bir ağaçla ve odun bir kazıkla (Kutsal odun: Holy wood -> Hollywood) simgelenen İştar ise, bitkileri simgeler. Yaz geldiğinde ortadoğu bölgesinde yağmurlar kesildiğinden Baal'in öldüğü (öldürüldüğü) kabul edilirdi. (Tammuz yazın bir yaban domuzu tarafından öldürülür.) Ancak putperest inançlarda gerçek bir ölüm olmadığından, Baal'in bu dönemde bir yeraltı dünyasına gittiği inancı vardı. Tarımla geçinen insanlar için tarlalarından ürün almak, Baal'in İştar'la çiftleşmesine bağlıydı. Bu inanca göre ilkbaharda yeraltı dünyasından yeniden doğan Baal, İştar'la cinsel ilişkiye girerdi. Bunun tapıcıları için anlamı Baal'ın yağmur yağdırarak İştar'ı (bitkileri) sulaması ve bitkilerin böylece ürün vermesini sağlamasıydı. Bu olay her yıl gece ve gündüzün eşitlendiği Mart ayında kutlanırdı. Bu kutlamalarda yemek yenip şarap içilir, sonra da Baal ve İştar tapınaklarındaki kutsal kadın ve erkek fahişelerle seks yapılırdı. Bundan amaç Baal ve İştar'ı cinsel birleşmeye teşvik etmekti.
Baal ve İştar tapınmasının bir bölümü bunlara kurban sunulmasıyla ilgiliydi. Bu tapınmanın uygulayıcıları Baal için kurbanlar sunmak adına kendi küçük çocuklarını Baal putuna ateşte yakıyorlardı. Baal'in rahiplerine "[[Cahna]]" (Cahna -> Kahna -> Kahin) denirdi. Aslı "[[Cahna Baal]]" (Baal Kahini) olan "Cannibal" (Kanibal-[[yamyam]]) adı buradan doğmuştur.(?) Bu nedenle İştar'ın bir simgesi olan gül, Baal ve İştar tapınmasının kan dökücülüğünü vurgulamak için kırmızıdır. Baal ve İştar'ın aşkıyla ilgili başka simgeler arasında sarı, yeşil ve kırmızı renkler de vardır. Sarı renk güneş olarak Tammuz'u, yeşil renk bitkilerin sulayarak yeşermesini sağlayan Baal'ı, kırmızı renk ise savaş tanrıçası İştar adına dökülen insan kanlarını simgelemektedir.
==Günümüze kadar gelen kültürel etkiler==
▲İştar'ın batı dillerinde kullanılan karşılığı, 'yıldız' anlamında 'star' (İngilizce), 'Stern' (Almanca)'dır. Batıda, haftanın her günü Güneş, Ay ve
▲Kırmızı gül İştarı simgelerken, lale Baal ile ilgili bir simgeyi oluşturur. [[Leyla ile Mecnun]], [[Ferhat ile Şirin]] gibi bazı efsanevi aşklar, batıda başka adlar da alarak, gerçekte Baal ve Astarti (İştar) aşkını simgelerler. İştar'ın rengi olan kırmızı ile, bir savaş tanrıçası olan İştar'ın kan dökülmesini sağlaması ve insanları çatışmalarda kurban etmesi simgelenir. İştar kuzey [[Zazaca]]'da Astare, güney Zazaca'da ise İştar olarak adlandırılır Türkçe karşılığı ise yıldız demektir.
İştar'ın simgeleri arasında bugün çok yaygın olarak kullanılan beş köşeli yıldız, gül (özellikle kırmızı gül), kalp sembolü, dikili tahta kazık, meşe ağacı ve meşe yaprağı (bol yapraklı ağaçlar) ve kırmızı rengi, 5 ve 50 sayıları bulunur. İştar yıldızı [[pentagram]] ayrıca, güneş çemberinin içinde ters çevrilmiş şekliyle [[satanizm]]’in bir simgesidir.
Günümüzde Baal ve İştar'la ilgili tapınmalar [[Paskalya]] (Ostern), [[Nevruz]] bayramları şeklinde devam etmektedir. Kutlamalarda yer alan çörek, yumurta ve tavşan İştar'la ilgili olarak İştar'ın doğurganlığını (bitkilerin ürün vermesini) simgeler. Boğa Baal'i simgelerken, inek (kutsal inek) ise İştar'ı simgeleyerek tapınmalarda yer almıştır. [[Gül-Haç]], [[Gülün Adı]] (film) sözcükleri de Baal ve İştar'la bağlantılıdır ve Gül İştar'ı kastederken, Haç ise Baal'in bir diğer adı olan [[Tammuz]]'un "T"'sinden gelen "[[haç]]" işareti olmaktadır. Pentagram (Beş köşeli yıldız) ise, güneş çemberinin (Tammuz) içinde İştar yıldızı olarak yer alır. İştar yıldızı Baal ile birlikte de kullanılır ve bu durumda beş köşeli İştar yıldızı, Baal'ın simgesi olan hilalin hemen yanında yer alır.
==Simgeler==
Baal ve İştar'la ilgili simgeler yaygın olarak siyasal, askeri, ticari, dinsel alanlarda ve cinselliğin söz konusu olduğu alanlarda sıklıkla kullanılan sembollerdir. Bu konudaki örneklerden biri, bir cadde üzerinde Holywood yıldızlarının adlarının içine yazıldığı beş köşeli yıldız simgeleridirler. Bazen beş köşeli yıldız baş aşağı ters çevrilerek resmedilir. Bu şeklin adı Bafomet'tir. Beş köşeli yıldız sembolünün ters çevrilerek Bafomet olarak kullanılmasıyla, normal şekilde pentagram olarak kullanılması arasında en önemli fark, pentagramda anlamların açık, diğerinde ise saklı olmasıdır. Bafomet'te savaş ve kötülük sözcükleri aynı şekilde açıkça savaş ve kötülük anlamlarını taşırken, düz sembol pentagramda bunun tersi olan sözcükler aynı anlama gelir. Buna göre, güneş çemberinin içinde üstte bulunan tek köşesiyle duran İştar yıldızı (pentagram) sözkonusu olduğunda, barış ve iyilik sözcükleri saklı anlamlarıyla tam tersi savaş ve kötülük anlamlarını taşırlar. Bu şekilde İştar yıldızının düz ya da ters duran şekilleri bir fark olmaksızın aynı anlama gelerek, bütün anlamlar (açık ya da gizli olsun) acıya, kötülüğe ve kan dökmeye yönelik amacı simgelerler.
=== Kalp sembolü ve İştar ===
Kırmızı Gül'ün dışında, aşkın sembolü olarak kullanılan bir simge kalp sembolüdür. Kalp sembolü aslında bir aşk ve seks tanrıçası olan İştar'ın kalçalarını simgeler. Kalp sembolünün alt kısmı Marduk'un küreği Marru'nun biçimindedir. Bu şekilde kalp sembolünde İştar'ın kalçaları ile Bel (Baal) küreği birleşmiş olmaktadır.
=== İştar, Baal ve Tammuz ile ilgili simgeler, kutlamalar ===
* İştar: Beş köşeli yıldız, Meşe ağacı (Bol yapraklı ağaçlar), Odun kazık (Kutsal odun -> Holywood - [[Hollywood]] sözcüğünün saklı anlamıyla), Kırmızı renk, [[Kırmızı gül]], [[Gök kraliçesi]], [[Madonna]], [[Kutsal Bakire Anne]].
Satır 46 ⟶ 52:
* [[Helleborus Niger]]: Beş köşeli yıldıza benzeyen beş yapraklı bir çiçek. Nimrod'un beşiğinin şekli.
=== Güneş çemberi içinde beş köşeli yıldızı simgeleyen tapınma ===
Beş köşeli yıldız güneş tanrısı Tammuz'la kullanıldığında genellikle Tammuz'un bir simgesi olan güneş çemberinin içinde yer alır. Marduk'a ait olan güneş, ay ve yıldız simgeleri çeşitli şekillerde bir arada kullanılarak, tapınmalarda bunlara ait simgelerden oluşturulmuş dinsel törenler ve tapınma uygulamaları oluşturulmuştur. Bu türden bir tapınmada [[24 saatlik zaman|24 saatlik]] bir gün, bir saatin kadranına yerleştirilerek bir güneş çemberinin simgesi haline getirilmiştir. 24 saatlik bir gün 60'arlık dakikalardan oluşur ve bu 6'yla ilgili sayılar Marduk, Tammuz ve Baal'a ait sayılardan oluşmuştur. Bu şekilde oluşturulmuş bir güneş çemberinin içinde ise İştar'ın (Astarti) beş köşeli yıldızının yer alması gerekir. Bu ikili simgenin tapınmadaki uygulamasında, 24 saatten oluşan bir gün beş parçaya bölünerek, her bir parçasına beş köşeli İştar yıldızının birer ucu yerleştirilir. Tıpkı bir saatin yelkovanının belli saatleri gösterdiği gibi, bu tapınma uygulamasında bir günden oluşan gün çemberinin içinde İştar yıldızının beş kolu, beş ayrı vakti gösteren birer yelkovan gibi yer almış olur. Bu şekilde Tammuz ve Astarti tapınması zaman kavramıyla birlikte uygulanır.
== Ayrıca bakınız ==
* [[Mezopotamya mitolojisi]]
| |||