Anayasa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sezgin İbiş (mesaj | katkılar) Gerekçe: Üzgünüm ancak çoğu kısmı telifli ve başkalaştırılmaya çalışılmış. Maddenin zaten sistemik yanlılıktan kurtulması gerekirken, daha da içine batmış. |
İncelemeelemani tarafından yapılan 13664539 sayılı değişiklik geri alınıyor. içerik telifli falan değil. gerekçeniz tamamen kişisel yorumunuzdur. |
||
1. satır:
{{sö-devlet}}
'''Anayasa''', ülke üzerindeki egemenlik haklarının kullanım yetkisinin, içeriğinde belirtildiği şekliyle devlete verildiğini belirleyen toplumsal sözleşmelerdir.<ref name="Yargıtay">http://sozcu.com.tr/2013/gundem/yargitaydan-akpye-cevap.html[[Yargıtay (Türkiye)]] basın açıklaması, 13.03.2013</ref> [[Hans Kelsen]]'in [[Normlar Hiyerarşisi]]'ne göre diğer bütün hukuki kurallardan ve yapılardan üstündür ve hiç bir kanun ve yapı anayasaya aykırı olamaz.
Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirtir. Toplumların ülke üzerindeki egemenlik haklarının, bireylerin temel haklarının hangi koşullar altında devlet tarafından kullanılabileceğini belirleyen temel [[kanun]]lardır. [[Devlet]]in temel [[kurum]]larının nasıl işleyeceğini belirler. Genel olarak [[genel hükümler]], [[temel hak ve özgürlükler]] [[bireylerin topluma karşı görev ve sorumlulukları]] ile [[yasama]], [[yürütme]], [[yargı]] gibi [[anayasal devlet organları]]nı tanımlayan bölümlere sahiptir.
== Kurucu İktidar - Kurulan İktidar Ayrımı ==
Anayasayı ''kuran'' bir iktidar (aslî kurucu iktidar) vardır. Anayasa hukukunda ''kurucu iktidar'', anayasa yapma ve değiştirme iktidarıdır. Aslî kurucu iktidarın yaptığı anayasa ile oluşumu ve çalışma usûlü aslî kurucu iktidar tarafından belirlenerek ''kurulan'' iktidar (talî kurucu iktidar) ise mevcut bir anayasada değişiklik yapma iktidarıdır. Tali kurucu iktidar, anayasa tarafından kurulmuş bir iktidar olarak ''halk'' değil ''seçmenler'' tarafından ortaya çıkartıldıkları için anayasayı ilga edip, yerine yeni bir anayasa yapamaz. Aslî kurucu iktidarın sürekli oluşturulduğu yerlerde, anayasayı anayasanın öngördüğü usûller dışında istediği gibi değiştirilmesi, kronik devrim durumuna, anayasal düzende anarşiye yol açar. <ref>http://www.anayasa.gen.tr/tbmm-yeni-anayasa.htm</ref>
=== Kurucu İktidar ===
{{Ayrıca bakınız |Kurucu meclis}}
Kurucu iktidar, hukuk-dışı bir iktidar, başka bir deyişle, “hukuk boşluğu” ortamından doğan bir iktidardır. Hukuk boşluğu ise ya baştan itibaren vardır; ya da sonradan yaratılmıştır.
Baştan itibaren mevcut hukuk boşluğu olan ortamda aslî kurucu iktidarın yeni yaptığı anayasadan önce gelen bir anayasa yoktur. Bu durumda yeni bir anayasa yapmak için eski bir anayasayı yıkılmamış, mevcut olan hukuk boşluğundan yararlanılmıştır. Bu şekilde aslî kurucu iktidarın yaptığı anayasa devletin ilk anayasası olur. Bu tür hukuk boşlukları, sömürgelerin bağımsızlığa kavuşması, bağımsız devletlerin birleşmesi, bir devletin birden çok bağımsız devlete ayrılması gibi yeni bir devletin kurulması durumlarında ortaya çıkmaktadır.
Sonradan yaratılmış hukuk boşluğu, mevcut anayasanın ortadan kaldırılması ile oluşturulur. bu hukuk boşluğunda ortaya çıkan kurucu iktidar ise yeni bir anayasa yapar, yeni bir hukuk düzeni oluşturur. Bu durumlarda yapılan anayasa devletin ilk anayasası değildir, yeni bir devlet kurulmaz, mevcut devletin kuruluşu yenilenir. Bu tür hukuk boşlukları ise, devrim, hükûmet darbesi, iç savaş gibi durumlardan sonra ortaya çıkar. Bu gibi durumlardan sonra ortaya çıkan asli kurucu iktidar, mevcut siyasal rejimi yıkıp “anayasayı ilga” ederek oluşturduğu hukuk boşluğunda iktidarı bağlayacak bir hukuk kuralı olmadan yeni bir anayasa yaparak doldurur. Bu hallerde genelde siyasal rejim değişir.
=== Kurulan İktidar ===
Tali kurucu iktidar hukukî nitelikte bir iktidardır. Tali kurucu iktidarın kim tarafından hangi usûller dâhilinde kullanılacağını tespit eden hukuk kuralları yani aslî kurucu iktidarın yaptığı anayasa tarafından konulmuştur. Tali kurucu iktidar sınırlı bir iktidardır. Tali kurucu iktidarın anayasayı değiştirme usûlleri, anayasaların kendisi tarafından belirlenmektedir.
== Türkiye'de Anayasa ==
| |||