Tan Olayı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k düzen
1. satır:
'''''Tan'' Olayı''', [[Solculuk|sol]] eğilimli günlük ''[[Tan (gazete, 1935)|Tan gazetesinin]]'' gazetesinin bir grup tarafından [[4 Aralık]] [[1945]] günü yağmalanması.
 
[[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]], [[Mart]] [[1945]]'te, [[Türk-Sovyet Dostluk ve Saldırmazlık Paktı]]'nı tek taraflı olarak feshedeceğini açıkladı. [[Moskova]] antlaşmasının [[II. Dünya Savaşı]]'ndan sonra oluşacak yeni koşullara göre yeniden düzenlenmesini istiyordu. Savaş yıllarında SSCB [[Boğazlar]]ın yeterince güvenli olmadığını düşünüyor ve Boğazların güvenliğinin Türk - Sovyet ortak denetiminde olmasını istiyordu. Bu arada Sovyet basınında SSCB'nin [[Türkiye]]'nin doğusundan toprak istediği haberleri yayınlanıyordu. Bu durum savaşın son yıllarında canlanmaya başlayan Türk-[[Amerikan]] ilişkilerinin gelişmesine de yol açtı.
 
Dış politikada yaşanan bu olaylar karşısında iç basından ''Tan'' gazetesi, Türkiye - Sovyet ilişkilerinin iyileşmesini ve geliştirilmesini savunan tek yayın organıydı. Bu politikasıyla ''Tan'' öteki basın organları tarafından eleştirilmeye, özellikle de gazetenin yazarları [[Zekeriya Sertel]] ve [[Sabiha Sertel]] ağır biçimde suçlanmaya başladı. Bu eleştiriler iktidardaki [[Cumhuriyet Halk Partisi]] (CHP) hükümetinihükûmetini de etkiliyordu.
 
Diğer yandan CHP'den istifa eden [[Celâl Bayar]], [[Adnan Menderes]], [[Tevfik Rüştü Aras]] ve [[Mehmet Fuad Köprülü|Fuad Köprülü]] gibi üst düzey politikacıların Cumhuriyet Halk Partisi'nden ayrılıp yeni bir parti kurmaya yönelmeleri, ''Tan'' gazetesi ile onun yazarları Zekeriya Sertel, Sabiha Sertel'le aralarındaki sıkı ilişkiler,<ref name='sertelvakfı'>http://sertelvakfi.org/tanolaylari.htm</ref> gazetenin yazarı [[Tevfik Rüştü Aras]]'ın Türk-Sovyet ilişkilerinin yeniden canlandırılmasına ilişkin yazıları, gazeteyi iktidarın ve milliyetçilerin boy hedefi haline getirmişti.
 
[[4 Aralık]] [[1945]] günü çok sayıda [[üniversite]] öğrencisi, [[turan]]cılar<ref name="ref1" /> ve [[islam]]cılardan<ref name="ref1" /> oluşan grup önce [[İstanbul Üniversitesi]] sonra da ''Tan'' gazetesinin önünde gazetenin yayın politikasını protesto eden bir gösteri yaptı.<ref name="ref1" /> Göstericiler daha sonra gazete binasına saldırdılar. Saldırıda gazetenin yönetim bölümüyle matbaası tahrip edildi ve yağmalandı. Bu arada genellikle sol yayınlar satan ''ABC'' ve ''Berrak'' kitabevleri de yağmalandı. "[[Allah]] [[Allah]]"<ref name="ref1" />, "[[Komünist]]lere Ölüm"<ref name="ref1" /> nidalarıyla [[Beyoğlu]]'na çıkan göstericiler burada da, sol eğilimli olarak bilinen ''Görüşler'' dergisiyle ''Yeni Dünya'' ve ''[[La Turquie Kemaliste]]'' gazetelerini tahrip ettiler.<ref name="ref1">[http://www.ozgurluk.org/kitaplik/webarsiv/kurtulus/www/kurtulus200004/029.html]Tan olayı</ref> Çok sayıda insan yaralandı.
 
Olayların ardından saldırıya uğrayan sol görüşlü gazete ve dergilerle birlikte ''Tan'' da yayın hayatına son vermek zorunda kaldı. [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]], bu olayı hükümetinhükûmetin düzenlediğini, bunun gerçekte [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler]]'e yönelik bir saldırı olduğunu ileri sürdü ve [[Türkiye]]'ye bu konuda bir nota verdi. Sol muhalefet de gösteri ve olayların, [[İsmet İnönü|milli şef]] yönetimi ve [[Cumhuriyet Halk Partisi|tek parti]] hükümetihükûmeti tarafından düzenlendiğini savundu.
 
''Tan'' Olayı sırasında [[İstanbul]]'da sıkıyönetim olmasına karşın göstericilerden yargılanıp mahkûm olan olmadı. Baskından katılanlar arasında [[Süleyman Demirel]], [[İlhan Selçuk]], [[Celadet Moralıgil]], [[Ali İhsan Göğüş]] gibi ilginç isimlerin yer aldığı bilinmektedir. Baskının sorumlularından hiç kimsenin ortaya çıkarılmamasına karşılık bu toplu linç ve yağma hareketine maruz kalan gazetenin sahibi [[Zekeriya Sertel]] ve eşi [[Sabiha Sertel]] ve yazarlardan [[Nail Çakırhan]] hakkında daha önce yayımlanmış bazı yazılarından dolayı davalar açıldı. Serteller mahkemede "Meclisin ve hükümetinhükûmetin manevi şahsiyetlerine hakaret" ile ilgili 159. ve 173. maddelerinden yargılandılar.<ref name='sertelvakfı'>http://sertelvakfi.org/tanolaylari.htm</ref>
 
== ReferanslarKaynakça ==
{{kaynakça}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Tan'' Olayı}}
== Kaynakça ==
* ''Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi''
 
[[Kategori:1945'te Türkiye]]
[[Kategori:Organize olaylar]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tan_Olayı" sayfasından alınmıştır