Hristiyanlık: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Théoden (mesaj | katkılar)
Gerekçe: daha dikkatli arama yapınız var.
Ben Türk Dil Kurumu'nun Büyük Türkçe Sözlüğü'nde Hıristiyan diye bir kelimeye rastlamadım. Bu sözcüğü nerenizden uyduruyorsunuz?
1. satır:
{{Hristiyanlık}}
[[Dosya:Thebible33.jpg|thumb|upright|İncil]]
'''Hıristiyanlık'''<ref>[http://tdkterim.gov.tr/bts/ Hıristiyanlık] TDKterim.gov.tr. Erişim: 12 Ağustos 2011.</ref><ref>[http://www.dildernegi.org.tr/TR/Sozluk.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EFEC9E8A7FA3AA308F&Sozcuk=H%C4%B1ristiyanl%C4%B1k&Secim=0 Hıristiyanlık] DilDernegi.org.tr. Erişim: 12 Ağustos 2011.</ref> ya da '''Hristiyanlık''',<ref>[http://tdkterim.gov.tr/bts/ Hristiyanlık] TDKterim.gov.tr. Erişim: 12 Ağustos 2011.</ref> [[Ortadoğu]] kökenli, [[monoteizm|tektanrılı]],<ref name="Catholic Encyclopedia">[http://www.newadvent.org/cathen/03712a.htm Christianity] Catholic Encyclopedia. Erişim: 12 Ağustos 2011.</ref> [[İbrahimi din]]. [[İsa]]'nın adına atfen '''İsevilik''', memleketine<ref>[[İsa]]'nın [[Beytüllahim]]'de doğduğuna inanılır. Ancak [[Nasıra]]'da büyümüştür.</ref> atfen '''[[Nasıra|Nasranilik]]''' de denir. Hıristiyanlık inancına sahip kişilere '''HıristiyanHristiyan''' denir.<ref name="ref289">[http://www.hristiyan.net/anadoludahristiyanlik.htm Anadolu'da Hrıstiyanlık Tarihi]</ref><ref name="ref317">[http://www.incil.biz/incil-2-elcilerinisleri/ İncil, Elçilerin İşleri, 11:25-26]</ref> 2 milyardan fazla inananı ile Hristiyanlık dünyanın en yaygın dinidir.<ref name="wins">Robert Winston, "Human, the Definitive Visual Guide", ''Christianity''</ref> Hristiyanlar, [[dünya]]nın her yerine yayılmış olmakla birlikte en yoğun olarak [[Avrupa]], [[Amerika]] ve [[Avustralya]]'da bulunurlar. Diğer kıtalardan farklı olarak [[Asya]] ve [[Güney Afrika]]'da farklı dinlerle iç içe yaşarlar.
 
Hristiyanlığın inanç sistemi ve ibadetleri [[İsa]] tarafından; 1. yy.da, [[Tiberius|Roma İmparatoru Tiberius]]'un iktidarında,<ref name="Catholic Encyclopedia"/> [[Filistin]]'de<ref name="Catholic Encyclopedia"/> ortaya konmuş, [[havari]]leri ve diğer takipçileri tarafından öğretilerek yayılmıştır. Hristiyanlığın kutsal kitabı [[Kitab-ı Mukaddes]]'tir.
 
== Etimoloji ==
''HıristiyanHristiyan'' sözcüğünün kökeni, ''mesih'' kelimesinin [[Yunanca]] karşılığı olan ''Kristos'' (Χριστός) kelimesine dayanır. [[Mesih]] sözcüğü [[İbranice]]deki ''maşiah'' kelimesine dayanır ve 'kutsal yağ ile ovulmuş, kutsanmış' anlamına gelir.<ref>Oxford İngilizce Sözlük, ''messiah''</ref>
 
Kristos olarak adlandırılan İsa'ya inananlara ilk olarak [[Antakya]]/[[Tarsus]] bölgesinde HıristiyanHristiyan denmeye başlanmıştır. <ref name="ref289" /><ref name="ref317" /> HıristiyanHristiyan sözcüğü, "[[Mesih]]'in yandaşı" ve "[[Mesih]]'e bağlı" anlamlarına gelir.
 
=== Yağ ile kutsama geleneği ===
18. satır:
[[Dosya:Hagiasophia-christ.jpg|thumb|190px|[[Ayasofya]]'da bulunan İsa motifi]]
[[Dosya:Famous Christians.jpg|thumb|190px|Ünlü Hıristiyanlar]]
[[İsa]] (d. MÖ 15-MÖ 11-12 - ö. 29-36), Hıristiyanlıktaki temel figürdür. Doğum ve ölüm tarihleri ile ilgili olarak kimi tarihçiler ve araştırmacılar farklı görüşler belirtirler. [[HıristiyanHristiyan teolojisi]]'nde İsa'nın kimliğini inceleyen dal [[Kristoloji]] olarak bilinir. Tanrı olarak adlandırır. Hıristiyanlıkta ''[[Nasıra|Nasıra'lı İsa]]'' olarak da bilinir. HıristiyanHristiyan kaynaklarında ve yer yer [[Kur'an]]'da '''İsa Mesih''' olarak anılır.<ref>[http://diyanet7.diyanet.gov.tr/kuran/meal.asp?page_id=54 Al-i İmran Suresi, 45. Ayet (Diyanet Meali)]</ref><ref>[http://diyanet7.diyanet.gov.tr/kuran/meal.asp?page_id=102 Nisa Suresi, 156-157. Ayetler (Diyanet Meali)]</ref><ref>[http://diyanet7.diyanet.gov.tr/kuran/meal.asp?page_id=104 Nisa Suresi, 171. Ayet (Diyanet Meali)]</ref><ref>[http://diyanet7.diyanet.gov.tr/kuran/meal.asp?page_id=190 Tevbe Suresi, 30. Ayet (Diyanet Meali)]</ref> Hayatı ile ilgili başlıca kaynaklar [[Kanonik İnciller]]dir.
 
İsa, Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye eyaletinde, kendisi de bir Yahudi olan Meryem'den dünyaya gelmiştir. Hıristiyanlık'ta ve İslam'da, mucizevi bir şekilde babasız dünyaya geldiği kabul edilir. Marangoz, öğretmen ve şifa dağıtıcıdır. Hıristiyanlıkta, "Halkı isyana teşvik etmek" suçlamasıyla Yahudi din adamlarının baskısı ve Roma İmparatorluğu'nun Yahudiye valisi Pontius Pilatus'un emriyle [[çarmıh]]a gerildiği kabul edilir.
 
HıristiyanlarHristiyanlar için İsa, [[Mesih]]'tir, tanrının oğlu ve bizzat kendisidir. Baba (Tanrı) ile insanlar arasında aracı, Beklenen [[mesih]], kurtarıcı, rab, tanrı ile aynı "öz" den olan, güçlü tanrı, tek insan, dünyanın tek kralı, [[Üçleme|Kutsal Üçlü Birlik]]'teki kişilerden "oğul"dur. HıristiyanHristiyan kaynakları onu "İsa Mesih" olarak anarlar.
 
İsa'nın tanrısal ve insani özellikleri farklı mezheplerce farklı yorumlanır. Hıristiyanlığın [[Monofizit]] görüşüne göre insani tabiatı ile tanrısal tabiatı, Tanrısal özü altında erimiş ve ayrılmaz bölünmez tek bir tabiat meydana gelmiştir. Çarmıhta, İsa'nın insani tabiatı gibi ilahi tabiatı da acı çekmiştir. Meryem [[Theotokos]]dur, yani ''Tanrı anasıdır''.
39. satır:
 
=== Yeni Ahit ===
Kitabı Mukaddes'in ikinci bölümünü oluşturan [[Yeni Anlaşma]] ise İsa'nın sağlığında ve/veya ölümünden sonra [[Havari]]ler, ve elçiler tarafından yazılmıştır. HıristiyanlarcaHristiyanlarca [[kanonik]] kabul edilen [[Matta]], [[Markos]], [[Luka]] ve [[Yuhanna]] [[İncil]]'leri Yeni Anlaşma'nın ilk dört bölümünü oluşturur.
 
Yahudi kutsal metinlerinden oluşmuş [[Tanah]]'ın Hıristiyanlıkta Eski Anlaşma'nın olarak adandırılmasının nedeni Tanrı'nın İsa'dan asırlar önce [[Musa]] ile [[Sina Dağı]]'nda yaptığına inanılan anlaşmadır. HıristiyanlarHristiyanlar Tanrı'nın İsa aracılığı ile yeni bir antlaşma yaptığına inandıklarından ötürü Kitabı Mukaddes'in İsa'dan bahseden ikinci bölümünü [[Yeni Anlaşma]] olarak adlandırırlar.
 
=== İncil ===
İncil, [[Kitabı Mukaddes]]'in, [[Yeni Ahit]] kısmının ilk dört bölümünün her birine verilen isimdir. [[Matta]], [[Markos]], [[Luka]] ve [[Yuhanna]] tarafından kaleme alınmış olan dört İncil yazarlarının adıyla anılır. HıristiyanHristiyan dinine göre İnciller İsa'nın hayatını ve öğretilerini anlatır.
 
[[Türkçe]]ye [[Arapça]]dan geçen kelimenin aslı [[Yunanca]] "Ευαγγελιον" (''Evangelion'') şeklindedir ve 'iyi haber, müjde' anlamına gelir.
71. satır:
Kısacası, Üniteryenizm'de Hz. İsa, bir Yahudi peygamberi olarak kabul edilmekte, Yeni Ahit'te onun için kullanılan "oğul" kavramı mecazi anlamda anlaşılmaktadır. Allah'ın bir ve tek olduğu gerçeği doğrulanmaktadır. Bir sitede Üniteryenlerin inanç esasları şu şekilde tarif edilir:
 
Üniteryenlerin inanç esasları; Tanrı'nın birliği, Tanrı'yı ve insanları sevmekten, ebedi bir hayata inanmaktan ibarettir... Hz. İsa (as)'ın hatırasına saygı gösterirler, ancak "Tanrı'lığı"nı reddeder ve "yanılmaz" olduğunu kabul etmezler. HıristiyanHristiyan Kutsal Kitap'larını insan tecrübesinin bir belgesi olarak görür, fakat yazarlarının, insan oldukları için, hata yapabileceklerini ileri sürerler... Tanrı'nın her dönemde insanlara doğru yolu göstermek için peygamberler gönderdiğini kabul ederler. İsa Mesihi de bunların en üstünü olarak görürler...
 
Üniteryenlerin Hz. İsa hakkındaki düşünceleri kendi sitelerinde şu şekilde ifade edilir:
77. satır:
''O (Hz. İsa) pek çok Üniteryen için bir yol göstericiydi ve halen de öyledir... Bizler, Hz. İsa (as)'ın insani yaşantısını ve öğretilerini büyük Yahudi peygamberler ve alimler geleneğinin bir devamı olarak anlıyoruz. O bu geleneği ne yıktı ne de terk etti.''
 
Üniteryenler geleneksel HıristiyanHristiyan inanışlarının bir bölümünü reddetmekte, inançlarını güzel ahlak, akıl, sağduyu ve Allah'ın birliği üzerine kurmaktadırlar. Sitelerinde inanışlarını şöyle ifade ederler:
 
''Biz öncelikle Allah'ın birliğine, tek ve ancak bir tek Allah olduğuna inanıyoruz. Herhangi bir insan faydasız felsefeyle bizim kafamızı karıştırmasın diye bu gerçeğe sonsuz önem veriyoruz ve kendimizi dikkatli olmak zorunda hissediyoruz. Tek bir Allah'ın olduğu konusu bize oldukça açık görünmektedir. Bizim anladığımız şey tek bir varlık, tek bir akıl, tek bir fiziksel varlık, tek bir akıllı vekil olduğudur, ki O hiçbir şeyden ortaya çıkmamıştır, sınırsız mükemmelliğe sahiptir ve hakimiyet O'na aittir. Biz üçleme doktrinine karşı çıkıyoruz..''
83. satır:
== Diğer Semavi Dinlere Göre Hristiyanlık ==
=== Museviliğe göre Hıristiyanlık ===
İsa, [[Roma İmparatorluğu]]'nun [[Yahudiye]] eyaletinde [[Yahudi]] bir anneden dünyaya gelmiştir. HıristiyanHristiyan ve İslami kaynaklara göre tanrı tarafından bir mucize eseri olarak babasız dünyaya gelmiştir. [[Yeni Ahit]]'te üvey babası Yusuf'un Davut peygambere kadar çıkan soyağacı verilir.
 
İsa, annesi [[Meryem]], babası [[Yusuf]], kendisine ilk inanan arkadaşları ve ilk takipçilerinden Yahudi olanlar terminolojide "[[Yahudi Hıristiyanlar]]" olarak adlandırılır. Yahudi HıristiyanHristiyan tabiri günümüzde Yahudi soyundan gelmekle beraber HıristiyanHristiyan olmuş kimseleri tanımlamakta da kullanılır.
 
Yahudiler İsa'nın mucize eseri olarak babasız doğduğuna, binlerce yıldır bekledikleri ve halen de beklemekte oldukları kurtarıcı [[mesih]] ya da peygamber olduğuna inanmazlar. İsa, içinde yaşadığı Yahudi toplumunda "bekledikleri mesih olduğunu" ileri sürdüğünde, halkın bir kısmı buna inanmıştır. Ancak buna inanmayan Yahudi din adamlarının teşvikiyle, Yahudiye eyaletinin Romalı valisi [[Pontius Pilatus]] tarafından "halkı isyana teşvik etmek" suçlamasıyla çarmıha gerilmiştir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hristiyanlık" sayfasından alınmıştır