Yemen Arap Cumhuriyeti: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
112. satır:
[[I. Dünya Savaşı]]'nın sonunda [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun çökmesiyle, 1911'de Osmanlılardan tam bir özerklik elde etmiş olan İmam Yahya, [[San'a]]'yı başkent edinerek bugünkü Yemen'in kuzeyinde bağımsız bir devlet kurdu.
Zeydi yönetimine karşı muhalefeti baskıcı yöntemlerle sindiren [[İmam Ahmed]] (hükümdarlığı 1948-62) ölünce, bir veraset bunalımı başladı. 19 Eylül 1962'de yasal varis [[Muhammed el-Bedr]] tahta çıktı. Ancak kısa süre sonra [[Abdullah Sallal]] öncülüğündeki bir ordu darbesiyle imamlık yıkılarak cumhuriyet ilan edildi. Yeni sultanı deviren bu darbeyle tüm yetkiler, sosyalist tipte, tarafsız ve Panarapçı, [[Cemal Abdül Nasır]] yanlısı bir siyasal programın uygulanması için Sallal'a verildi. Geçici Anayasa'yla (31 Ekim) tüm yetkiler, ilk Anayasa'nın kabul edilmesine kadar Albay Sallal başkanlığındaki bir ulusal konseye verildi. Yeni devrimci rejim [[ABD]] tarafından tanınırken (Aralık 1962), Suudi Arabistan'a sığınan İmam Muhammed el-Bedr bir sürgün hükümeti kurdu (Ekim 1962) ve Suudi Arabistan'ın desteğiyle ülkenin kuzeyinde bir direniş örgütlendi.
Yeni adıyla Yemen Arap Cumhuriyeti (Kuzey Yemen) çok geçmeden [[Mısır]]'ın desteklediği cumhuriyetçilerle [[Suudi Arabistan]]'dan yardım alan el-Bedr yanlıları arasında kanlı bir iç savaşa sürüklendi.<ref>[http://www.veyselayhan.com/yemensavasi.pdf Yemen'de İç Savaş: Aktörler, Amaçlar ve Bölgesel Etkiler Bağlamında Bir Analiz]</ref> Tarafların belli bölgeleri denetim altında tuttuğu bu iç savaş boyunca, cumhuriyetçi yönetimin reformları kent ve kasabalarla sınırlı kaldı. [[1967 Arap-İsrail Savaşı]]'nın ardından Mısır ve Suudi Arabistan'ın Yemen'deki birliklerini çekme konusunda vardıkları antlaşmaya karşın, çatışmalar siyasal bir uzlaşmanın sağlandığı 1970'e değin sürdü.
Abdullah Sallal'ın Kasım 1967'de devrilmesinden sonra [[Kadı Abdurrahman İryani]] başkanlığında kurulan yeni yönetim siyasal bir yumuşama sağlayarak iç savaşı sona erdirirken Suudi Arabistan'la ilişkileri güçlendirme yönünde de adımlar attı. Öte yandan bir dizi hükümet değişikliğinin yarattığı istikrarsızlığa karşın, amayasanın öngördüğü kurumsal çerçeve de oturmaya başladı. Haziran 1974'te bir darbeyle yönetime el koyan Suudi Arabistan yanlısı Albay [[İbrahim Hamdi]], anayasayı askıya almanın yanı sıra Güney Yemen'e karşı Suudi Arabistan'dan daha geniş çapta yardım alma yoluna gitti. Ekim 1975'te Hamdi , Haşitler Kabile Konfederasyonu başkanı Abdullah el-Ahmer'e yakın subayları hedef alan geniş bir temizliğe girişti ve Abdullah el-Ahmer'in başkanlık ettiği danışma konseyini dağıttı. Bu önlemin yeniden canlandırdığı kabile kaynaşması, 1977'de iç savaşa dönüştü.
130. satır:
Özellikle [[Irak]] ve [[Ürdün]]'ün girişimleriyle 1989'da daha da hızlanan yumuşama süreci, birleşmeyi öngören bir anayasa tasarısıyla sonuçlandı. İki ülkenin yasama meclislerinin tasarıyı onaylamasının ardından, 22 Mayıs 1990'da birleşik devletin kuruluşu ilan edildi.
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
[[Kategori:Orta Doğu tarihindeki devletler]]
| |||