Immanuel Wallerstein: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Peykbot (mesaj | katkılar)
k düzen
29. satır:
 
'''Immanuel Maurice Wallerstein''' (d. [[28 Eylül]] [[1930]], [[New York]])
ABD’li sosyolog, tarihsel sosyoloji alanında bilim adamı ve dünya sistemler analisti.
 
== Eğitimi ve akademik kariyeri ==
37. satır:
== Teorileri ==
 
Wallerstein akademik kariyerine post-kolonyal Afrika uzmanı olarak başladı. Bu alanı, 1951'de gerçekleştirilen bir uluslararası gençlik konferansı sonrasında seçti ve 1970’lere kadar çalışmalarını sadece bu alanda gerçekleştirdi. Bu tarihten itibaren kendini bir tarihçi ve makro düzeyde küresel kapitalist ekonomi teorisyeni olarak tanımlamaya başladı. [[Küresel]] kapitalizme erken dönem eleştirileri ve "sistem karşıtı” hareketlere desteği son dönemde onun, [[küreselleşme]] karşıtı hareket içinde bulunan akademik ve diğer muhalif çevrelerde- Naom Chomsky ve Pierre Bourdieu ile birlikte- önemli bir yer edinmesini sağladı.
 
=== Dünya Sistemler Teorisi ===
44. satır:
Wallerstein, "Dünya sistem teorisi"ni 1974 yılında yayınladığı ''Modern Dünya Sistem'' kitabında dile getirdi. Kitabında dünyanın, 16. yüzyıldan beri uluslararası işbölümü ile karakterize edilen bir ''dünya sistem''ini yaşadığını savundu. “Modern dünya sistem”in kökeni olarak Wallerstein, 16. yüzyıl Batı Avrupası ve '''Amerikalar''''ını gösterir. Sermaye birikiminde başlangıçta Fransa ve İngiltere’de görülen belirli politik olaylar, aşama aşama bir genişleme sürecini başlattı ve sonucunda bugün, sadece bir küresel değişim ağı kaldı. [[19. yüzyıl]]la birlikte yeryüzünün her köşesi kapitalist dünya ekonomiye entegre oldu.
 
Dünyanın her köşesine uzanan kapitalist dünya-sistem kültürel, siyasal ve ekonomik açıdan [[homojen]] olmaktan çok uzak bulunmaktadır- Aksine dünya-sistem [[medeniyet]]ler arasında gelişme farklılıları ve politik gücün ve sermayenin artışındaki temel farklılıklarla karakterize edilir. Modernleşme ve kapitalizm teorilerinin iddiasının aksine , Wallerstein bu farklılıkları sistemin bir bütün olarak gelişmesi ile bertaraf edilebilecek sırf tortular veya düzensizlikler olarak görmez. Bunlar dünyanın merkez, yarı çevre ve çevre olarak bölünmesinde olduğu gibi dünya-sistem’in kalıtsal bir özelliğidir.
 
==== Merkez Çevre ====
Dünya sistem teorisi, dünyanın merkez ve çevre olarak bölündüğünü savunur ayrıca bunlar arasında yarı çevre olarak adlandırılan ve tanımını diğerleri ile ilişkisine göre kazanan bölgelerde bulunmaktadır. Bu ayrışmada, merkez ve çevre arasında yapısal ve kurumsallaşmış bir “işbölümü” bulunmaktadır: Merkez, yüksek düzeyde teknolojik ilerlemeye sahip ve ileri düzeyde ürünler üretirken; çevrenin rolü, merkezin temsilcilerine ham madde, tarımsal ürün, ve ucuz işgücü sağlamaktır. Merkez ve çevre arasındaki değişim eşit olmayan şartlarda gerçekleşir: Çevre ürünlerini ucuz fiyatlardan satmak zorundadır fakat buna karşılık merkezin ürünlerini daha pahalı almak zorundadır. Ayrıca, yarı çevre adı ile adlandırılan merkeze göre çevre, çevreye göre merkez eğilimi gösteren bir bölge vardır. 20. yüzyılın sonlarında bu bölge Doğu Avrupa, Çin, Brezilya gibi alanları kapsayacaktır. Bazı durumlarda, çevre ve merkez bölgeler aynı coğrafi alanda çok yakın işbirliği içinde olabilir.
 
Dünya-sistemin başlangıcından itibaren sürekli genişlemesinin bir etkisi '''''şey'''''lerin sürekli metalaşmasıdır, buna insan emeği de dahildir. Doğal kaynaklar, toprak, emek ve insan ilişkileri aşama aşama kendi özgün değerinden soyutlanır ve ona bir değişim değeri belirleyen pazarda metaya dönüşür.
 
Dünya-sistemin başlangıcından itibaren sürekli genişlemesinin bir etkisi '''''şey'''''lerin sürekli metalaşmasıdır, buna insan emeği de dahildir. Doğal kaynaklar, toprak, emek ve insan ilişkileri aşama aşama kendi özgün değerinden soyutlanır ve ona bir değişim değeri belirleyen pazarda metaya dönüşür.
 
Wallerstein'a göre tarif ettiği dünya sistemin 1945'ten beri egemen gücü [[Amerika Birleşik Devletleri]] bu özelliğini kaybetmektedir. [[11 Eylül]] ve ardından ortaya çıkan gelişmeler bunun en son ve en belirgin kanıtıdır.
Satır 126 ⟶ 125:
* [http://jwsr.ucr.edu/archive/vol6/number3 Festschrift for Immanuel Wallerstein - Part II] ''Journal of World-Systems Research'', Vol. VI, Number 3, Fall/Winter 2000
* [http://www.zmk.uni-freiburg.de/Wallerstein/ Kültürel globalizm üzerine söyleşi (1999) videolar, metin ve resimler]
* Introduction to Social Macrodynamics: Compact Macromodels of the World System Growth by [[Andrey Korotayev]], Artemy Malkov, and Daria Khaltourina [http://edurss.ru/cgi-bin/db.pl?lang=en&blang=en&page=Book&list=14&id=34250]
* [http://www.faculty.rsu.edu/%7Efelwell/Theorists/Wallerstein/index.htm] Wallersteins World-Systems Theory