Vikipedi

San Francisco: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
AliIsingor (mesaj | katkılar)
Devriyeler
6.107 değişiklik
k →‎Konaklama: imla müdahalesi
Peykbot (mesaj | katkılar)
Botlar
463.024 değişiklik
k düzen
22. satır:
| '''Yönetim'''<br />[[San Francisco Belediye Başkanları|- Belediye Başkanı]]<br /><br />[[Kaliforniya Eyalet Alt Senatosu|- Eyalet Alt Senatosu]]<br /><br />[[Kaliforniya Eyalet Senatosu|- Eyalet Senatosu]]<br /><br />[[ABD Temsilciler Meclisi|- Temsilciler Meclisi]] ||<br />[[Gavin Newsom]] ([[Demokratik Parti (ABD)|D]])<br /><br /><br />[[Fiona Ma]] ([[Demokratik Parti (ABD)|D]])<br />[[Tom Ammiano]] ([[Demokratik Parti (ABD)|D]])<br /><br />[[Mark Leno]]([[Demokratik Parti (ABD)|D]])<br />[[Leland Yee]] ([[Demokratik Parti (ABD)|D]])<br /><br />[[Nancy Pelosi]] ([[Demokratik Parti (ABD)|D]])<br />[[Jackie Speier]] ([[Demokratik Parti (ABD)|D]])
|-
| '''[[Yüzölçüm]]'''<br />'''- Şehir'''<br /><br />'''- Toprak'''<br /><br />'''- Su'''<br /><br />'''- Metropol''' || <br />600.7 &nbsp;km²<br /><br />46.7 &nbsp;km²<br /><br />479.7 &nbsp;km² (%79.8)<br /><br />9,128.2 &nbsp;km²
|-
| '''[[Rakım]]'''<br /><br />'''- En yüksek'''<br /><br />'''- En alçak'''|| 52 &nbsp;ft (16 m)<br /><br />925 &nbsp;ft (282 m)<br /><br />0 &nbsp;ft (0 m)
|-
| '''[[Nüfus]]'''<ref>[http://www.census.gov/popest/metro/tables/2007/CBSA-EST2007-01.xls 1.Yıllık Metro ve mikro nüfus bölgeleri tahmini nüfusları çalışması] Birleşik Devletler Nüfus Bürosu, 2008
37. satır:
 
'''San Francisco''' ({{UFA|sˈan.frˈansˌisko}}), 2008 sonu tahmini 808,976<ref>[http://www.census.gov/popest/metro/tables/2007/CBSA-EST2007-01.xls 1. Yıllık Metro ve mikro nüfus bölgeleri tahmini nüfusları çalışması] Birleşik Devletler Nüfus Bürosu, 2008
</ref> nüfusu ile [[Kaliforniya]] eyaletinin dördüncü; [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nin ise [[Nüfuslarına göre ABD şehirleri listesi|on ikinci büyük şehridir]]. Eyalet içinde en fazla; ülke çapında ise on ikinci<ref>Nüfusu 200,000'den fazla şehirler arasında; [[New York]] birincidir.</ref> [[nüfus yoğunluğu]]na sahip şehirdir.<ref>[http://www.census.gov/popest/metro/tables/2007/CBSA-EST2007-01.csv 2000 yılı tahminlerine göre 2000-2007 yılları arası nüfusu 50.000 üzeri olan belediyeler arası nüfus yoğunluğu tahmini sıralaması] Yayıncı: Birleşik Devletler Sayım Bürosu, 2000; Erişim tarihi: 16 Ağustos 2006</ref> Şehir, yedi milyonun üzerinde nüfusu olan [[San Francisco Körfez Bölgesi]]'nin ana şehridir.<ref>[http://www.census.gov/popest/metro/tables/2007/CBSA-EST2007-02.csv 2000-2007 yılları arasındaki metropolitan ve mikropolitan bölgelerin tahmini nüfusları] Yayımcı: Birleşik Devletler Sayımı Bürosu; Erişim tarihi: 30 Haziran 2008</ref><ref>[http://www.census.gov/popest/metro/tables/2007/CBSA-EST2007-02.csv 2000-2007 yılları arasındaki Birleştirilmiş nüfus bölgelerinin tahmini nüfusları] Yayımcı: Birleşik Devletler Sayım Bürosu; Erişim: 30 Haziran 2008</ref>
 
Şehir, [[San Francisco Yarımadası]]'nın kuzeyine kurulmuştur. Şehrin batısında [[Büyük Okyanus]], kuzey ve doğusunda ise San Francisco Körfezi bulunur.
 
1776 yılında [[İspanyol]]lar, bugün Golden Gate köprüsünün bulunduğu yere bir kale ve adı [[Assisili Francesco]] ile anılan bir [[Assisili Francesco Misyonerlik Binası|Hıristiyan Misyoner binası]]. 1848'de başlayan Kaliforniya Altına Hücum döneminde şehir çok hızlı bir şekilde büyüdü ve kısa sürede [[Birleşik Devletler'in Batı Kıyıları|Batı Kıyısı]]'nın en büyük şehri konumuna ulaştı. San Francisco 1906 yılında meydana gelen yıkıcı deprem ve yangınlarla adeta yok oldu, fakat kısa sürede tekrar inşa edildi. [[II. Dünya Savaşı]] boyunca San Francisco [[Pasifik Cephesi (II. Dünya Savaşı)|Pasifik Cephesi]]'ne çok sayıda asker göndermiştir. Savaştan sonra; görevdeki askerlerin dönüşü, büyük göç dalgası, bölgedeki liberalcilik akımı ve diğer faktörlerle şehir hızla büyümüştür. Gelişen [[hippi]] akımı, [[gay]] hakları hareketi ile San Francisco, Birleşik Devletler içerisinde [[liberalizm]]in adeta kalesi durumuna gelmiştir.
 
Günümüzde San Francisco bir uluslararası finans, ulaşım ve kültür merkezidir. Şehir ayrıca yaz sisleri, dik kayaları, ilginç tramvay sistemi, Çin mahalleleri ve içlerinde [[Golden Gate Köprüsü]]'nü de bulunduran modern ve [[Viktorya Mimarisi]] ile popüler bir turizm merkezidir.
 
== Tarih ==
[[Dosya:Mission San Francisco de Asis old.jpg|thumb|left|200 px|<center>[[Assisili Francesco Misyonerlik Binası]] (Mission Dolores)</center>]]
[[Dosya:SanFrancisco1851a.jpg|thumb|left|200px|Günümüzde San Francisco'nun Çin mahallesinde yer alan bir [[park]] olan '''[[Portsmouth Square]]''''nın 1851 yılındaki görünümü. [[Meksika-Amerika Savaşı]] sırasında [[San Francisco|Yerba Buena]]'ya ilk [[ABD bayrağı]]nı diken [[USS Portsmouth (1843)|USS ''Portsmouth'']] [[Şalopa|şalopasşalopa]]ınınsının müretebatının onuruna geminin adı konuldu. Fotoğraf 22 Haziran 1851 tarihinden önce çekildi.]]
 
San Francisco şehrine ait en eski yerleşim ile ilgili arkeolojik kanıtlar, ilk yerleşimin M.Ö. 3000 yılında yapıldığını gösterir.<ref>[http://www.sonoma.edu/asc/projects/pointreyes/overview2.pdf Archaeological Research Issues For The Point Reyes National Seashore - Golden Gate National Recreation Area] Erişim Tarihi: 12 Temmuz 2008, Yazar: Suzanne B. Stewart, Basım: Kasım 2003, Yayıncı: Sonoma Eyalet Üniversitesi Antropoloji Araştırmaları Merkezi</ref> [[Ohlone]] yerlileri bölgeyi Kuzey Kaliforniya'yı [[6. yüzyıl]] civarı ele geçirmişlerdir.<ref>Yazar: Richard Levy, Editör: William C. Sturtevant ve Robert F. Heizer, Ansiklopedi: Kuzey Amerika yerlileri el kitabı, Başlık: Costanoan, Yıl: 1978, Yayımcı: Smithsonian Institution, Yer:Washington D.C. ISBN 0-16-004578-9, Sayfa: 486</ref> Bu kabilelerin bulunduğu [[Las Californias|bölgelere]], 16. yüzyıl'ın başından itibaren İspanya tarafından göz dikildi. Böylece bölge halkı 1769'a kadar Avrupalılarla göreceli olarak ilişkilerde bulundular. 1769'dan itibaren [[Gaspar de Portola]]'nın liderliğini üstlendiği bir grup [[Yukarı Kaliforniya]]'yı [[Koloni (politik)|sömürgeleştirmek]] için bir takım [[Portola seferleri|keşiflerde]] bulundular ve [[San Francisco Körfez Bölgesi]]'nin varlığını öğrendiler.<ref name="Portola">[http://www.sfgov.org/site/visitor_index.asp?id=8091 Ziyaretçiler: San Francisco Tarihi] Erişim tarihi: 10 Haziran 2008, Yayıncı: City and County of San Francisco</ref> Yedi yıl sonra, 1776'da, [[Juan Bautista de Anza]] tarafından yönetilen bir grup keşifçi, daha sonraları [[José Joaquin Moraga]] tarafından kurulacak olan [[San Francisco Garnizonu]] için arazi belirlediler. Aynı yıl, [[Fransisken tarikatı|Fransisken]] misyoneri [[Francisco Palóu]], [[Assisili Francesco Misyonerlik Binası]]'nı (Mission Dolores) kurdu.<ref name="DeAnza-Moraga-Palou">[http://www.sfmuseum.org/hist6/founding.html The Founding of San Francisco-San Francisco'nun kuruluşu] Yazar: Edward F. O'Day, Tarih: Ekim 1926, Erişim Tarihi: 14 Şubat 2009, Yayıncı:Spring Valley Water Authority
</ref> Ohlone yerlilerinden bir kabile olan ve bölgede çok sayıda yerleşim yeri bulunan [[Yelamu]]lar bölgedeki [[misyonerlik]] faaliyetleri ile [[Katolik]] mezhebine geçmiştir.
 
Bölge, 1821'de [[İspanya]]'dan [[Meksika Bağımsızlık Savaşı|bağımsızlığını]] kazanarak [[Meksika]]'nın bir parçası haline geldi. Meksika yönetimi altındaki bölgede misyonerlik faaliyetleri kademeli olarak azaltıldı ve bölge özelleştirildi. 1835'te [[İngiliz]] [[William A. Richardson|William Richardson]] bölgenin ilk bağımsız çiftliğini [[Portsmouth Meydanı]] civarına kurdu.<ref name="Richardson">[http://www.sfmuseum.org/hist1/early.html From the 1820s to the Gold Rush] Tarih: 16 Temmuz 2004, Erişim tarihi: 13 Haziran 2008, Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco</ref> . Richardson, bölgenin belediye başkanı [[Francisco de Haro]] ile bölgenin planlamasını yaptı ve bölgeyi [[Yerba Buena (kasaba)|Yerba Buena]] adıyla Amerikan yerleşimcilerine açtı. Komodor [[John D. Sloat]], [[Meksika-Amerika Savaşı]] savaşı sırasında, 7 Temmuz 1846'da Kaliforniya'yı Birleşik Devletler'e katmak istedi ve Yüzbaşı [[John B. Montgomery]] bu amaca iki gün sonra ulaştı. Yerba Buena adı ertesi yıl San Francisco olarak değiştirildi<ref>[http://www.yerbabuenagardens.com/history.html Yerba Buena Tarihi] Erişim tarihi: 13 Haziran 2008, Yıl: 2004, Yayımcı: MJM Management Group</ref> ve Meksika bölgeyi [[Guadalupe Hidalgo Antlaşması|savaş sonunda]] resmi olarak Birleşik Devletler'e [[Meksika çekilişi|terk etti]]. San Francisco tersane ve liman açısından bir cazibe merkezi olmasına rağmen zorlu coğrafyası ile hala küçük bir yerleşim merkeziydi.<ref>Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Yıl: 2000, Sayfa 4-5, ISBN: 9780471191209</ref>
 
[[Kaliforniya Altına Hücumu]] bir sel gibi altın arayıcılarını bölgeye çekti. Altın arayıcıları San Francisco'dan, şehrin hısım şehri [[Benicia]]'ya kadar biriktiler.<ref>[http://www.sfmuseum.org/hist1/brick.html San Francisco's First Brick Building] Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco, Tarih: 16 Temmuz 2004, Erişim tarihi: 13 Haziran 2008</ref> Bölgenin çok sayıda insan çekmesiyle 1848'de 1.000 civarı olan nüfus 1849'da 25.000'e ulaşmıştı.<ref>Yazar: Rand Richards, Başlık: Historic San Francisco: A Concise History and Guide, Yıl: 1992, Yayımcı: Heritage House, ISBN 1-879367-00-9</ref> Zenginlik vaadi o kadar büyüktü ki San Francisco limanına ulaşan gemi tayfaları, limana gelir gelmez gemilerini yüzüstü bırakarak hızla limandan uzaklaşıyor; altın aramaya koyuluyorlardı.<ref name="buriedships">[http://www.constructionequipmentguide.com/story.asp?story=6287&headline=Crews Crews Unearth Shipwreck on San Francisco Condo Project] Yazar: Ron Harris, Yayımcı: Associated Press, Tarih: 14 Kasım 2005, Erişim tarihi: 4 Eylül 2006</ref> [[Kaliforniya]] kısa sürede [[1850 uzlaşması|imtiyazlı eyalet]] oldu ve Birleşik Devletler Ordusu San Francisco Körfezi'nin güvenliğini sağlamak amacıyla [[Golden Gate]] bölgesinde [[Fort Point, San Francisco|Fort Point Kalesini]] ve [[Alcatraz Adası]]'na bir hisar kurdu. Bölgede gümüşün bulunması ile nüfus inanılmaz derecede arttı.<ref>Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yıl: 2000, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Sayfa: 31–33, ISBN 978-0-471-19120-9</ref> Sürekli şehre gelen madenciler ile şehir geniş bir alana yayıldı. Kanunsuzluk yaygın hale geldi ve şehrin [[Barbary Coast, San Francisco, Kaliforniya|Barbary Coast]] kısmı cinayet, fuhuş ve kumarıyla kötü bir nam saldı.<ref>“Madenciler kırk dokuz ile geldiler / Fahişeler elli bir ile / Birlikte olduktan sonra / Yerli ahaliyi meydana getirdiler.” Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yıl: 2000, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Sayfa: 237–238, ISBN 978-0-471-19120-9</ref>
60. satır:
[[Dosya:San francisco fire 1906.jpg|right|thumb|500px| <center>"Tarihte hiçbir şehir bu kadar yıkılmamıştı. San Francisco tamamen yok olmuştu." – [[Jack London]], [[1906 San Francisco depremi|1906 depremi]] sonrası ve yangın<ref>[http://www.sfmuseum.org/hist5/jlondon.html The Story of an Eyewitness by Jack London] Yazar: Jack London, Dergi: Collier's, the National Weekly, Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco, Tarih: 5 Mayıs 1906, Erişim: 29 Ağustos 1906</ref></center>]]
 
18 Nisan 1906'da saat 5:12 sularında, büyük bir [[1906 San Francisco depremi|deprem San Francisco'yu]] ve Kuzey Kaliforniya'yı vurdu. Birçok binanın sarsıntıdan yıkılmasıyla birlikte, gaz hatlarındaki kopmalar yangına sebep oldu. Yangın şehre yayıldı ve birkaç gün kontrol altına alınamadı. Su şebekesinin servis dışı kalmasıyla beraber; askeri birimler yangını frenlemek adına bir yangın önleme şeridi oluşturmaya karar verdiler ve dinamitle bazı binaları patlattılar.<ref name="Funston">[http://www.nps.gov/archive/prsf/history/1906eq/firedyn.htm Presidio of San Francisco: Firefighting and Dynamiting] Çalışma: Golden Gate National Recreation Area, Yayımcı:US Department of the Interior, Tarih: 24 Kasım 2003, Erişim: 13 Haziran 2008</ref> San Francisco'nun özünü de oluşturan şehir merkezi de dahil olmak üzere kentin dörtte üçü küle döndü.<ref>[http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5334411 Remembering the 1906 San Francisco Earthquake] Yazar: Renée Montagne, Çalışma: People & Places, Yayımcı: National Public Radio, Tarih: 11 Nisan 2006, Erişim: 13 Haziran 2008</ref> Yayımlanan raporda 498 kişinin yaşamını yitirdiğini açıklansa da, günümüz tahminleri bu sayının 3,000'den fazla olduğunu gösteriyor.<ref>[http://earthquake.usgs.gov/regional/nca/1906/18april/casualties.php Casualties and Damage after the 1906 earthquake] Çalışma: Earthquake Hazards Program - Northern California, Yayımcı: US Geological Survey], Tarih: 25 Ocak 2008, Erişim: 13 Haziran 2008</ref> Şehrin o günkü nüfusu olan 400,000 kişinin yarısından fazlası da evsiz kalmıştır.<ref>[http://www.nps.gov/archive/prsf/history/1906eq/index.htm Presidio of San Francisco:1906 Earthquake and Fire] Çalışma: Golden Gate National Recreation Area, Yayımcı: US Department of the Interior, Tarih: 25 Ağustos 2004, Erişim: 13 Haziran 2008</ref> Evsizler geçici olarak Golden Gate Parkı'na, sahile ve birçok yere geçici çadırlar kurmuşlardır. Birçok insan bölgeyi terk ederek [[Doğu Körfezi (San Francisco Körfez Bölgesi)|Doğu Körfezi]]'ne göç etmiştir.
 
[[Dosya:PalaceofFineArts1915.jpg|thumb|left|175 px|<center>[[Güzel Sanatlar Sarayı]], 1915'te [[Panama Kanalı]]'nın açılımı sırasında</center>]]
79. satır:
 
== Mahalleler ==
[[San Francisco]] [[Golden Gate Köprüsü]]'nü haritanızın tepesine aldığınızda karşınıza aslında son derece düzgün yapılanmış bir şehir çıkacaktır. Doğusunda Golden Gate’e gidene dek birçok Pier (rıhtım), köprü girişinin batısında ise Pasifik’in en güzel manzaralarını sunan sahil yolları mevcuttur. Toplu taşımanın kolaylıkla sağlandığı bu şehirde, (yine [[Kaliforniya]] eyaletinde bulunan [[Los Angeles]]’a nazaran çok küçük olduğu için) bir bölgeden diğerine geçiş kolay ve çabuktur. [[Coit Tower]] ve Twin Peaks’den şehrin hemen tümünü kuşbakışı görebilir, Fisherman’s Wharf’tan Alcatraz’a bakarken mahkumların bu kadar kısa mesafeyi yüzerek neden kaçmadığına hayret edebilirsiniz. [[Russian Hill]], [[Nobb Hill]], [[China Town]] ve [[Golden Gate Park]] şehri ilk ziyaret edenlerin gözbebeği olmayı hak eder. Siz siz olun, bu şehire kadar gelmişken merak edip Golden Gate Köprüsü’nü aşarak kuzeyindeki şehirleri de gezin. Kaliforniya şarabının tadına bakmak için doğru bölgedesiniz. Öte yandan komşuluk, aile ve ghetto yaşamın kaynaştığı [[Mission Street]] ise Hispanik, Yakındoğu ve Siyah kültürün izlerini taşır.
 
== Konaklama ==
[[San Francisco]] [[Amerika]]’nın önde gelen şehirlerinden olduğu için hemen hemen tüm büyük otel zincirlerinin bir şubesini şehrin merkezinde bulmak mümkündür. Fakat şehri biraz daha San Francisco usulü yaşamayı tercih ederseniz, Bed & Breakfast (yatak ve kahvaltı) tarzı hizmet veren Viktorya tarzı evlerden birinde kalmanız tavsiye edilir. Şehrin içinde ulaşım kolay olduğundan hangi bölgede kalırsanız kalın farketmeyecektir.
 
Unutmayın: Fisherman’s Wharf ziyaretçilerin hem gözbebeği, hem de son derece konforlu otelleri barındıran bir bölgedir.
<br /><br /><br /><br />
 
== Kültür ==
Satır 94 ⟶ 93:
 
== Yemek ==
Dünyada tek bir şehirde yemek yeme imkanınız olacaksa San Francisco şehri restoranlarını tavsiye ederiz. Bütün ülke mutfaklarını bir arada bulmanın yanısıra, parmaklarınızı yedirtecek derecede leziz hazırlanan deniz mahsulünün envai çeşidi buradadır. Fisherman’s Wharf’ta ayaküstü yiyeceğiniz pavurya sadece bir göz şenliği değil, seyahatinizin de en hoş anlarından biri de olabilir.
 
== Galeri ==
Satır 100 ⟶ 99:
Resim:San Francisco with approaching fog.jpg|San Francisco'nun şehir merkezine yaklaşan [[sis]], sol tarafında Buena Vista Park ve Dolores Park görünmektedir. Sağ tarafındaki ana cadde ise Market Street. Resim Twin Peaks istikametinden çekilmiştir.
Resim:San Francisco Downtown, and Golden Gate Bridge early morning panorama.jpg|Sis içinde San Francisco'ın şehir merkezi
Resim:San Francisco with two bridges and the low fog .jpg|[[San Francisco]], San Francisco Körfezi kıyısında yer almaktadır. [[San Francisco Körfezi]] ise [[Akdeniz]] iklimi özellikleri gösteren bir coğrafyada yer almaktadır. Bu nedenle [[San Francisco]] kenti ve körfez, özellikle yazın [[sis|adveksiyon sisinin]] etkisi altında kalmaktadır (Kentin ve [[Golden Gate Köprüsü]]nün görünümü)
</gallery>
 
Satır 141 ⟶ 140:
 
<!--Kategoriler-->
<!--İntervikiler-->
 
[[Kategori:San Francisco]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/San_Francisco" sayfasından alınmıştır