Yunanistan'a ikinci Pers saldırısı: Revizyonlar arasındaki fark

Yunan kent devletlerinden Atina ve [[Eretria]], [[İyon]] kent devletlerinin Pers hakimiyetine karşı MÖ 499 – 494 yılları arasıda gerçekleşen ve başarısızlıkla sonuçlanan ayaklanmasını askeri olarak desteklemişlerdi. Bu tarihlerde Pers İmparatorluğu hakimiyet alanını çok hızlı genişleten bir imparatorluktu. Medler'i yıktıkları MÖ 550'nin ardından [[Lidya#Lidya Krallığı|Lidya Krallığı]]'nın topraklarını ele geçirdikten sonra topraklarını kuzeyde [[Hazar Denizi]]'ne, doğuda Hindistan'a kadar genişletmişti. Kısa süre sonra MÖ 538'de [[Yeni Babil İmparatorluğu|Babil İmparatorluğu]]'nu yıkarak [[Mezopotamya]]'yı ve tüm [[Levant]]'ı, MÖ 525 yılında da Mısır'ı istila etmişdir.<ref>Suna Doğaner, [http://www.istanbul.edu.tr/turkiyecografyasi/pdfs/sdoganer/2004_3.pdf ''anadolu'nun 200 Yılılık İşgali Dönemi] Sh.: 19</ref> Bu noktaya gelindiğinde hakimiyeti altına aldığı topraklardaki halklar, halen ayaklanma eğilimi içindeydiler.<ref name = h47>Holland, Sh.: 47 - 55</ref><ref name="h203"/> Öte yandan İmparator I. Darius tahtı pek de meşru olmayan yoldan ele geçirmişti, dahası hükümdarlığının büyük bir bölümünde ayaklanan tebasını bastırmakla geçirdi.<ref name = h47/> İyon Ayaklanması da imparatorluğun bütünlüğü için bir tehdit olmuştu ve dışarıdan da desteklenmesi, gelecekte yenilenebileceği yönünde endişeler uyandırıyordu. Bu çerçevede Atina ve Eretria'nın caydırıcı bir şekilde cezalandırılması gerekiyordu.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D5%3Achapter%3D105%3Asection%3D2 Herodot, 5.105.2]</ref><ref name = h171/> Öte yandan Serhas, İmparatorluk'un sınırlarını Avrupa'ya doğru genişletmek istemektedir. Antik Yunan dünyasının siyasi bir birliğe sahip olmaması da I. Darius'un işini kolaylaştıracak gibi görünüyordu.<ref name = h171>Holland, Sh.: 171 - 178</ref> Yunanistan'ın kara yaklaşımları üzerine bir hazırlık seferi düzenlemeye karar veren I. Darius, MÖ 492 yılında damadı [[Mardonius]] komutasında bir ordu ve donanmayı [[Trakya]] ve [[Makedonya]]'ya göndermiştir. Bu seferle, Trakya yeniden Pers İmparatorluğu topraklarına dahil edildi ve [[I. Aleksandros]]'un [[Makedonya (antik krallık)|Makedonya Krallığı]]'ı Pers Sarayı'na bağlı bir krallık haline getirdi.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D6%3Achapter%3D44%3Asection%3D1 Herodot, 6.44.1]</ref> Ancak daha sonra uğranılan bir deniz felaketi seferin, ana hedefi olan Yunanistan'a ulaşamadan sona erdirilmesini zorunlu kılmıştır.

Birlikler çoğunlukla yay-ok, kısa mızrak, kılıç ya da balta ile silahlanmış olup hasır bir kalkan taşıyorlardı. Askerler deri bir göğüs zırhı kuşanmışlardır.<ref name = L23/><ref name="Holland, Sh.: 196">Holland, Sh.: 196</ref> Fakat yüksek sınıftan kişiler daha iyi korumalı olarak metal göğüs zırhı kullanmaktaydılar. Pers ordusu başta kitlesel ok atışıyla düşmanlarını yıpratmak, ardından sonuç alıcı darbeyi indirmek için mızrak ve kılıçlarla göğüs göğüse çatışmaya girmek şeklinde bir savaş tarzı izliyorlardı.<ref name = L23/> Pers piyade oluşumlarının sparabara olarak adlandırılan ilk hattı ok ve yay taşımaz, daha büyük hasır kalkan ve daha uzun (2 metreye yakın) bir mızrak taşırlardı. Pers ordusunun bel kemiğini oluşturan bu oluşum ön hatta bir "kalkan duvarı" oluşturarak diğer birlikleri karşı tarafın ok atışlarından korumaktaydı. Fakat asıl işlevleri, "düşman"la ilk göğüs göğüse çatışmaya girecek olan birlikler olmalarıdır.<ref>Farrokh, Sh.: 76</ref>

Pers süvarisi ise çoğunlukla okçu süvariden oluşan hafif süvariydi.<ref name = L23/><ref name="Lazenby, Sh.: 232">Lazenby, Sh.: 232</ref> Yaya birlikler gibi atlı birlikler de İmparatorluğun değişik bölgelerinden gelen farklı donatılmış unsurlardan oluşmaktadır. Hintli atlı birliklerin bir kısmı at ya da yaban eşeği koşulmuş savaş arabalarıdır. Libyalı süvarinin tümü de savaş arabaları üzerinde savaşır. Arap birliklerinde at yerine deve kullanılır. [[Sagartianlar|Sagartian]] süvarisi ise hançe taşımakla birlikte esas silahları kementtir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D86%3Asection%3D1 Herodot, 7.86.1 - 2]</ref>

[[Dosya:Greek soldiers of Greco–Persian Wars.png |thumb|right|250px|Grek askerleri]]

Grek kent devletleri arasındaki savaş tarzı, esas olarak okçularla ve sapancılarla desteklenen [[hoplit]]lerin [[falanks]] düzenine dayanmaktadır. En azından MÖ 650'ye kadar uzanan bir dönem için böyledir. Söz konusu tarih bir Grek seramiğinin tarihlendirilmesine dayanmaktadır.<ref name = L256/><ref name = h69>Holland, Sh.: 69 - 72</ref> Hoplitler, ağır piyade olarak uygulamada, bu şekilde savaşabilmek için gereken teçhizatı sağlayabilecek olanakları olan orta sınıf halktan oluşurdu. Atinalılar bu sınıfa "zeugites" adını vermiştir.<ref name="Holland, Sh.: 217">Holland, Sh.: 217</ref> Zeugites, kentin çiftçi, tüccar ve esnaf gibi özgür vatandaşlarıdır. Bu insanlar, çoğu kez tepeler arasındaki tek bir vadiden daha fazlası olmayan kent arazisindeki kendi paylarını korumak uğruna güçlü bir birlik duygusu içindedirler. Bu sınıftan (esasen mülk sahibi) her yetişkin erkek vatandaş, kendi techizatını kendi sağlayarak kentin ordusunda hizmet vermekle yükümlüdür. Bu adamlar orduda piyade olarak hizmet vermek zorundadırlar. Çünkü zaten sınırlı olan kent topraklarında at besleyecek kadar otlak ayırmak olanaksızdır. Dolayısıyla Grek kent devletlerinin ordularında süvari teşkili yoktur.<ref name="hwh">[http://www.historyworld.net/wrldhis/PlainTextHistories.asp?gtrack=pthc&ParagraphID=bhu#bhu Hoplit] Historyworld</ref>

Hoplitlerin silahları, omuzdan kalçaya kadar inen bir göğüs zırhı, ki genellikle göğüs kısmı deri üzeri bronzdur, karnın alt kısmını koruyan geniş bir kemer, dizlikler, alından burun ucuna kadar uzanan dar bir köprüsü olan bronz tolga, [[aspis]] ya da hoplon adı verilen büyük, yuvarlak ve dışbükey, demirle güçlendirilmiş ahşap bir kalkandan oluşurdu.<ref name="hwh"/><ref name = L256>Lazenby, Sh.: 256</ref><ref name="hwh"/> Hoplitlerin esas silahları ise dori adını verdikleri uzun kargıdır. Bu mızrak, Pers askerlerindeki mızraklardan önemli ölçüde uzundur. Ayrıca "xiphos" adı verilen iki yanı keskin demir bir kılıç taşırlardı.<ref name ="hwh" L256/><ref name = L256"hwh"/> Ağır zırh ve uzun bir mızrak, göğüs göğüse mücadelede Greklere önemli bir üstünlük ve uzun menzilli silahlara karşı ciddi bir koruma sağlamaktadır.<ref name = L256/> Bu tarz silahların (silah ve diğer donanım anlamında) benzerleri dönemin başka ordularında da rahatlıkla görülebilmektedir.<ref name="hwh"/> Esasen hoplit, geniş bir coğrafyada bilinen bir ağır piyadeden fazlası değildir. Grek ordusunun asıl gücünü oluşturan hoplit değil, hoplitlerin bir arada ve belirli bir düzende muharebe etmesi olan falanks tertiplenmesidir.<ref name="hwh"/> Aslında bu tarz muharebe geleneği [[Mezopotamya]] kaynaklıdır.<ref name="hwh"/> Falanksın en başarılı yönü, muharebe alanında, kent devletinin savaşçıları arasında çok güçlü bir dayanışma sağlamasıydı. Bir ölçüde bu dayanışmanın sonucu olarak savaşta atılganlık ve cesaret kollektif bir ruh haline geliyordu. <ref>[http://gsf.baskent.edu.tr/duyuru/eskiyunan.doc ''Eski Yunan Uygarlığı, Yunan Ordusu'']</ref> Falanks, silahlarının dönük olduğu "keskin" kenarı yönünde ağır ilerleyen ama karşı konulması oldukça zor bir askeri güçtür.<ref name="hwh"/> Genellikle ve standart olarak 8 hat derinlikle oluşturulan ve her hat diğerlerine olabildiğince yakın duran falanks, bu haliyle insanlardan oluşsa da adeta katı bir kütledir.<ref name="hwh"/> Falanksın ilk üç hattı uzun kargıları ileri doğru yatay uzatırlar. Böylece bu üç hattın kargıları, en öndeki hattın da ilerisine uzatılmış olur.<ref name="hwh"/> Gerideki hatlardaki askerler ise kargılarını yukarı doğru dik, fakat hazırda tutarlar.<ref name="hwh"/> Falanksın özellikle ön hattında yer alan hoplitlerin kalkanları vücudlarını kısmen örter, kısmen açık kalan sağ taraf ise, sağ yanlarındaki hoplitin kalkanı ardına çökilerek örtülür.<ref name="hwh"/> Bu zorunluluk falanksı daha da "sıkı" hale getirir, çünkü hiç bir asker, sağındakinden fazla uzaklaşmak istemez.<ref name="hwh"/>

Yunanistan'ın istilası hazırlıkları uzun soluklu bir planlama ve geniş çaplı hazırlıklar gerektirmektedir.<ref name = h208/> İstila güzergahı üzerindeki muazzam istihkam çalışmaları da önceden planlanmıştır. Serhas, ordusunu [[Çanakkale Boğazı]]'ndan, toplam 600 tekne kullanılarak yapılan iki yüzer köprüden<ref>Jack Cassin-Scott, ''The Greek and Persian Wars 500-323 BC'' Sh.: 10</ref> karşıya geçirmeyi, donanmayı da [[Aynoroz|Aynoroz Yarımadası]]'ı dolaştırmadan, kazdıracağı bir kanaldan geçirmeyi hesaplamıştır. Herodot'un yaklaşık olarak 2,2 &nbsp;km. uzunluğunda olduğunu belirttiği kıstak kesiminde kazı çalışmaları da başlatılmıştı.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D22%3Asection%3D1 Herodot, 7.22 - 23]</ref> Yarımadayı dolaşmaktan kaçınılmak isteniyordu çünkü bir Pers donanması General Marsinous'un seferi sırasında MÖ 492'de burada bir fırtınaya yakalanmış hemen hemen tümüyle elden çıkmıştı.<ref name = h213/> Her iki istihkam projesi de günümüz devletlerini bile zorlayacak projelerdir.<ref name = h213>Holland, Sh.: 213 - 214</ref> Ancak Mısır'dan başka Babil'de de bir ayaklanma çıkması seferi bir yıl kadar geciktirmiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D7%3Asection%3D1 Herodot, 7.7]</ref><ref group=not>Herodot sadece Mısır'daki ayaklanmadan söz etmektedir.</ref> Bu iki ayaklanma da Grek dünyası için büyük bir şans olarak görülebilir. Bu sayede Pers seferi gecikmiştir ve Atina, MÖ 486 yılında [[Laureion]] bölgesinde bulunan yeni, geniş bir gümüş yatağından<ref>Plutarch, Themistocles, 4</ref>, güçlü bir donanma inşa edebilmek için yararlanacak zamanı bulmuştur.<ref name="lse"/> Themistokles bu madenin Atina'nın tüm Grek kent devletleri içinde en güçlü donanmaya sahip olması yönünde kullanılması için Atinalıları ikna etmiştir. Önceki karar, gümüş madeninin gelirinin tüm Atinalı özgür vatandaşlara eşit olarak dağıtılmasıydı.<ref name="jt">John Thorley, ''Athenian Democracy'' Sh.: 62</ref> Themistokles'in çabalarıyla oluşturulan bu Donanmanın [[Aegina Adası|Aegina]] Donanması'na karşı kullanılması düşünülüyordu.<ref name = h219>Holland, Sh.: 219 - 222.</ref> Aegina Donanması o tarihlerde Atina Donanması'ndan daha güçlü bir donanmaydı.<ref name="jt"/> Ancak sonuçta Pers Donanması'na Artemision'da karşı koymak ve Salamis'te yenilgiye uğratmak için kullanıldı. Bu gümüş madeninden yararlanılarak Atina Donanması 200 triremeden oluşan bir deniz gücü haline getirilmiştir.<ref name="hwgpw">[http://www.historyworld.net/wrldhis/plaintexthistories.asp?historyid=ab69 The Greco-Persian Wars] Historyworld</ref>

Sonunda, kabaca dört yılı alan hazırlıklar tamamlandı, ayaklanmaalar bastırıldı ve Serhas'ın birlikleri toplama noktalarına intikal etmeye başladı. Herodot Serhas'ın ordusunun 46 etnik gruptan oluştuğunu yazmaktadır.<ref name="h761-80">[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D61%3Asection%3D1 Herodot, 7.61 - 80]</ref> Pers Ordusu MÖ 481 yılının yaz ve sonbahar aylarında Anadolu'da toplanmıştır. Doğu satraplıklarından gelen ordular [[Kapadokya]]'da Kritala'da toplanmış ve Serhas komutasında MÖ 481-482 kışını geçireceği satraplık başkenti [[Sard]]'a götürülmüştür. Tüm ordunun toplanma yeri olarak burası seçilmişti.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D26%3Asection%3D1 Herodot, 7.26.1]</ref> Kritala, muhtemelen Niğde Ovası'ndaki [[Kemerhisar, Bor#Tyana Ören Yeri|Tyana]] antik kenti yakınlarındadır.<ref>W. M. Ramsay ''The Historical Geography of Asia Minor'' Sh.: 41</ref> Serhas, Sard'dan Atina ve Sparta hariç tüm Yunan kent devletlerine "toprak ve su" isteğiyle elçiler göndermiştir. Zaten ordu Sard'da toplanmıştı ve bu, Yunanistan'ı istila niyetini açıkça ortaya koyuyordu.<ref name="h732"/> İlkbahar başlarında yürüyüşe geçen ordu, batı satraplıklarından gelen ordularla birleşerek [[Abidos]] üzerine ilerledi.<ref name="Herodot, 7.37.1">[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D37%3Asection%3D1 Herodot, 7.37.1]</ref>

Ordunun Çanakkale Boğazı üzerinden karşıya geçmesinde kullanılacak yüzer köprüler toplam 670 teknenin birbirine bağlanmasıyla oluşturulmuştur.<ref name="h7361">[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D36%3Asection%3D1 Herodot, 7.36.1]</ref> Gemiler, akıntıya dik olarak birbirine bağlanmış, yine de akıntıya karşı çok büyük demirler denize atılmıştır.<ref name="h7361"/> Gemilerden oluşan bu köprü üzerlerine kalaslar uzatılıp kenetlenmiş, daha sonra tahta bir taban döşenmiştir. Bu tahta taban üzerine toprak atılmıştır. Son olarak da iki yana, hayvanların denizden ürkmesini önlemek için korkuluklar yapılmıştır. Köprülerin üç yerinde, gemilerin geçebilmesi için açıklık vardır.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D36%3Asection%3D5 Herodot, 7.36.4 - 5]</ref> Yüzer köprüler üzerinden asker ve malzeme sevkiyatı yapılırken bu açıklıklar muhtemelen çekilen halatlar yardımıyla kapatılıyordu. <ref name="sd24"/>

[[Korint]]'te MÖ 481 yılında kent devletleri delegeleri arasında bir kongre toplandı ve bu konferansla Grek kent devletleri arasında bir ittifak oluşturulmaya başlandı.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D145%3Asection%3D1 Herodot, 7.145.1 - 2]</ref> Bu Grek kent devletlerinin sayısının 31 olduğunu [[Yılanlı Sütun]]'a kazınmış olmasından anlamaktayız.<ref name="f332">Fine, Sh.: 332</ref> Bu ittifaktın yardım istemek için kent devletlerine elçiler göndermek ve fikir birliği oluşması halinde üye kent devletlerinden savunma noktalarına kuvvet gönderme yetkisi vardır. Herodot bu ittifak için belirli bir adlandırma vermemiştir. Kongrede Atina ve Sparta lider konumdaydılar ama savunma stratejisinin belirlenmesinde, katılan tüm kent devletlerinin çıkarları göz önünde tutuldu. Kongrenin iç işleyişi ve görüşmeler konusunda bugüne ulaşan bilgiler oldukça kısıtlıdır. Ancak 700 Grek kent devletinden sadece 70 devletin kongreye delege gönderdiği bilinmektedir. Yine de bu sayı dikkate değerdir, çünkü bir çokbirçok kent devleti esasen birbirleriyle savaş halindeydi.<ref name = h226>Holland, Sh.: 226</ref>

Aynoroz'daki kanalın ve Çanakkale Boğazı'ndaki köprülerin tamamlandığı haberi gelince ordu ilkbaharda Sard'dan [[Abidos]]'a yürüyüşe geçirilmiştir.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc name=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D37%3Asection%3D1 "Herodot, 7.37.1]<"/ref> Pers ordusu Çanakkale Boğazı kıyılarında toplanınca [[Abidos]]'dan (günümüzde [[Nara Burnu]]) [[Sestos]]'a (günümüzde [[Akbaş Limanı]]) uzanan yüzer köprülerden Avrupa topraklarına geçirilmiştir.<ref name="sd24">Suna Doğaner, Sh.: 24</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D55%3Asection%3D1 Herodot, 7.55.1]</ref><ref name="sd24">Suna Doğaner, Sh.: 24</ref>

Pers Ordusu Gelibolu Yarımadası'ndan MÖ 480 yılı Nisan ayında Yunanistan üzerine ilerlemeye başlamıştır. Yürüyüş hattı üzerinde beş ana ikmal merkezi kurulmuştu. Bunlar [[Çanakkale Boğazı]]'nın Trakya tarafında Lefki Akti, Bistonis Gölü'nde Tyrozis, Doriskos, [[Eretria]]'ya yakın Eion ve günümüz [[Selanik]] yakınlarındaki Therme'dir. Bu ikmal merkezlerine seferin hazırlık yıllarında erzak yığılmıştı. İmparatorluğun hakimiyeti altındaki her ulus için, doldurmakla yükümlü tutuldukları depolar belirlenmiştir. İleri yürüyüş, Doriskos'da Donanma'nın gelmesi için durdurulmuştur. Burada Serhas birliklerini yeniden tertiplemiş, etnik gruplar halindeki tertiplenmenin yerine taktik bir tertipleniş oluşturmuştur.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D7%3Achapter%3D100%3Asection%3D1 Herodot, 7.100.1]</ref> Pers Ordusu'nun Çanakkale Boğazı kıyılarından Therme'ye olan yaklaşık 600 &nbsp;km.yi yürüyüşü kabaca üç ayı almıştı.

Bu çatışmalar sırasında Spartalılar General Mardonius'un muhafız savunmasını kırarak General'e ulaştılar ve öldürdüler. Mardonius'un ölümü Pers direncini büyük ölçüde çözmüş oldu.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D63%3Asection%3D2 Herodot, 9.63.2]</ref> General Mardonius'a ulaşan spartalı askeri adı Herodot tarafıdan Aeimnestus olarak verilmektedir. <ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D64%3Asection%3D2 Herodot, 9.64.2]</ref> Plutarkhos'a göre bu asker, başına bir taş fırlatarak Mardonius'u öldürmüştür. <ref>[http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Aristides*.html Plutarkhos, ''The Parellel Lives – Aristides''] 19.1</ref> Mardonius'un bendeni savaştan bir gün sonra gömüldü.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D84%3Asection%3D1 Herodot 9.84.1]</ref> Komutasız da kalınınca Pers birlikleri çözüldü. Kırkbin kişi Teselya'ya çekilmeyi başarabilmiştir. Bu grup General Artabazos emrindeki kuvvetlerdi ve zaten muharebe sırasında emirle çekilmeye başlamıştı.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D66%3Asection%3D3 Herodot, 9.66.3]</ref> Diğerleri kampa sığındılarsa da burada kuşatıldılar ve kılıçtan geçirildiler.<ref name = h350/><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D65%3Asection%3D1 Herodot, 9.65]</ref>

Herodot'a göre Plataea Muharebesi'nin zafer haberi, aynı gün öğleden sonra [[İyonya]] kıyılarındaki [[Dilek Dağı]] sahilinde bulunan Grek İttifakı Donanması'na ulaştırılmıştır.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D100%3Asection%3D1 Herodot, 9.100.1]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084%3Abook%3D11%3Achapter%3D35%3Asection%3D2 Diodorus, 11.35.2]</ref> Moral yönünden büyük güç kazanan Grek kuvvetleri, daha bir güçle savaştılar. Saldıran Grek kuvvetlerinin sayı azlığından cesaretlenen Persler kamp dışına çıktılar. Ancak hoplitler karşısında çözüldüler. Çatışmada çoğu kılıçtan geçirildi.<ref name = h357/> Pers gemileri de Greklere terk edildi, bir kısmı yakıldı. Böylece Grek kuvvetleri [[Mykale Muharebesi]]'nde kesin bir zafer kazandılar.<ref name = h357>Holland, Sh.: 357 - 358</ref> Yenilgi, Serhas'ın deniz gücüne ağır bir darbeydi ve Ege Denizi'nde artık Grek deniz üstünlüğü kurulmuştu.<ref name = h357/>

Mykale Muharebe'sinden kısa bir süre sonra Grek İttifakı Donanması, duba köprüleri imha etmek için [[Çanakkale Boğazı]]'na yelken açmıştır. Ancak bölgeye ulaştıklarında bunun daha önce yapılmış olduğunu gördüler.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D106%3Asection%3D4 Herodot, 9.106.4]</ref><ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D114%3Asection%3D1 Herodot, 9.114.1]</ref> Bunun üzerine Mora kent devletlerinin filoları Yunanistan'a dönmüştür. Spartalılar duba köprüsünün artık var olmamasını yeterli buluyorlardı.<ref>Murat Arslan, [http://tarih.edebiyat.akdeniz.edu.tr/_dinamik/18/637.pdf ''Pausanias'ın Byzantion Hakimiyeti ve Komplo Teorisi] Sh.: 52</ref> Atina Filosu ise halen Pers kontrolünde olan [[Gelibolu Yarımadası]]'na yönelmiştir.<ref name="Herodot, 9.114.2">[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D114%3Asection%3D2 Herodot, 9.114.2]</ref> Bölgede kalan Pers kuvvetleri ve müttefikleri, bölgenin en iyi tahkim edilmiş kenti olan [[Sestos]] surları gerisine çekildiler. Yunanistan Seferine katılmış generallerden biri, aynı zamanda Pers satrabı olan [[Artayşles]], Grek müttefiklerin saldıracağına inanmıyordu ve bu yüzden bir kuşatma için hazırlık yapmaya gerek duymamıştı.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D116%3Asection%3D3 Herodot, 9.116.3]</ref> Atinalılar bu sayede Sestos'u hem karadan hem denizden kuşatma olanağı buldular.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc name=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D114%3Asection%3D2 "Herodot, 9.114.2]<"/ref> Atina birlikleri içindeki hoşnutsuzlukların da etkisiyle kuşatma kış boyunca aylarca sonuç alamadı.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D117%3Asection%3D1 Herodot, 9.117]</ref> Fakat kentte erzak tükenince Pers askerleri gece karanlığından yararlanarak, kuşatmanın en zayıf olduğu kesimden kenti terk ettiler. Bu sayede ertesi gün Atinalılar kente girebildiler.<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0126%3Abook%3D9%3Achapter%3D118%3Asection%3D1 Herodot, 9.118.1 - 2]</ref>

Byzantion'da neler olup bittiği bugün için tam olarak bilinmiyor. Tukididis, az sayıda detay vermiştir. Ondan sonraki tarihçiler ise pek çok korkunç imalarda bulunmaktadır.<ref name="f331"/> Tüm kibirli ve keyfi uygulamalarıyla (Tukididis "zorbalık" olarak tanımlamaktadır) General Pausanias birçok müttefik birliğinin tepkisini çekmiştir. Özellikle Pers tahakkümünden henüz kurtulmuş olanlar kentlerden birliklerin.<ref name="Sea242f331"/><ref name="f331Sea242"/><ref name = "TI95">Thucydides [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Thuc.+1.95 I, 95]</ref> Pausanias etrafında dönen bu olaylar, esasen Byzantion kenti üzerinde Atina – Sparta çekişmesidir. Atinalı tarihçinin anlatımını izleyen diğer Grek yazarların vermiş oldukları bilgilerin<ref>Muzaffer Demir Sh.: 6</ref><ref group=not>Cornelius Nepos'un anlatımı için bkz. [http://www.egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XVIII-1_2003/TIDXVIII-1_2003-06.pdf ''Aristides ve Pausanias''] Türkçe çeviri</ref>, Byzantion üzerinde kontrolü ele geçirmek için Atina'nın kullandığı bahaneler olarak görülebileceği öne sürülmektedir. Atina ve müttefiklerinin, Byzantion'da kontrolü, Pausanias'a karşı güç kullarak ele geçirmeye çalışmış olmaları dahi olasıdır. Bu durumda Pausanias'ın kentin kontrolünü yedi yıl daha, MÖ 476 – 469 arasında, Pers gücünden destek alarak elinde tutuğu ileri sürülebilir.<ref>Muzaffer Demir, [http://akademik.mu.edu.tr/data/06020000/resim/file/02-06%20muzaffer%20demir.pdf ''Pausanias' Actions in Byzantion After the Victory at Plataea] Sh.: 1</ref> Tukididis, Pausanias'ın destek için I. Serhas'a bir mektup gönderdiğini ve ondaon olumlu yanıt alıdığını ileri sürmektedir.<ref>Muzaffer Demir, Sh.: 3</ref> Tukididis'e göre, İyon kentleri ve diğerleri Atina'nın harekatın komutasını üstlenmesini istediler, Atina da komutayı üstlendi.<ref name = "TI95"/> Yine de Pausanias'ın kenti tiranca yönettiği<ref>Murat Arslan, [http://proje.akdeniz.edu.tr/fef/tarih/istanbul/files/publication.pdf ''İstanbul'un Antikçağ Tarihi''] Sh.: 10</ref>, ele geçen çok sayıdaki tutsak arasındaki Pers soylularının ve Serhas'ın yakınlarının kaçmalarını sağladığı ileri sürülmüştür.<ref name="ma53"/> Sparta bu gelişmeleri öğrenince General Pausanias'ı görevden almıştır. General daha sonra düşmanla işbirliği yapmakla itham edilerek tutuklandı. Her ne kadar sonuçta aklandıysa da itibarı yıpranmıştı. Bu olaylar nedeniyle yeniden generalliğe atanmadı.<ref name = "TI95"/>

Bu arada Sparta General Dorkis'i, komutayı müttefik kuvvetlerden devralmak için Byzantion'a göndermiştir. Ancak müttefik kuvvetlerin artık Sparta liderliğini kabullenmeye razı olmadıklarını görerek ülkesine geri döndü.<ref name = "TI95"/> Sonuç olarak kentrolünün Atina elinde kalmasının bir sonucu olarak Byzantion, [[Attik Delos Birliği]]'nin ilk üyelerinden biri olmuştur. Ancak esas baskıcı yönetim bu yoldan gelecektir. MÖ 420'li yılların ortalarında Atina Byzantion'un ticaretini, kendi ticari çıkarları yönünde sınırlamaya, yönlendirmeye başlamış olacaktır.<ref>Murat Arslan, ''İstanbul'un Antikçağ Tarihi, Sh.: 11</ref>

Grek tarzı savaş, önceki yüzyıllar boyunca şekillenmiş ve geliştirilmişti.<ref name = L256/><ref name = h69>Holland, Sh.: 69 - 72</ref><ref name = L256/> Bu savaş tarzı esas olarak [[hoplit]]lere dayanmaktadır. O çağ için en güçlü silahlar olan hoplit donanımı, ancak bu silahları satın almaya ekonomik olarak gücü yetebilen orta sınıf vatandaşlarca edinilebilmektedir. Dolayısıyla orta sınıftan vatandaşlar hoplit olarak silahlanıp savaşlara katıldılar.<ref> name="Holland, Sh.: 217<"/ref> Hoplitler, zamanın standartlarına göre yapılan deri ya da tunçtan gögüs zırhı, dizden aşağısını koruyan dizlik ve tolga kuşanır, geniş, yuvarlak bir kalkan taşırlardı.<ref name = L256/> Hoplitlerin silahları, Pers mızraklarından oldukça uzun mızrak ve kılıçtır.<ref name = L256/> Hoplitler [[falanks]] düzeninde savaşırlardı. Falanks düzeninde omuz omuza tertiplenirler ve böylece kalkanlardan bir duvar oluşurdu. İleri uzanan mızraklar da düşmanlarına yönelen silahlarıydı.<ref name = h69/> Düzgün tertiplenmiş bir falanks son derece etkili bir saldırı ve savunma gücü oluşturmaktadır.<ref name = L39>Lazenby, Sh.: 39 - 41</ref><ref>Holland, Sh.: 74</ref> Pers Savaşları'nda da görüldüğü gibi kendisinden daha büyük, fakat hafif piyadeden oluşan kuvvetler karşısında başarılı olmaktadır. Ağır zırhlar ve uzun mızraklar hoplitleri yüz yüze çatışmalarda son derece güçlü savaşçılar haline getirmektedir.<ref name = L256/> Diğer yandan tolga, göğüs zırhı ve geniş kalkanlar, ok ve mızraklar karşısında çok etkili bir koruma sağlar.<ref name = L256/> Bununla birlikte falanks, açık arazide süvari tarafından kanatlardan kuşatılma tehlikesine açıktır.<ref>Holland, Sh.: 187 - 192</ref>

Pers ordusu imparatorluk topraklarının değişik bölgelerinden derlenen, farklı etnik gruplardan gelen birliklerden oluşmaktadır. Bununla birlikte Herodot'a göre hem silahlarda, hem de muharebe tarzında en azından genel bir uyumluluk vardır.<ref name = L23>Lazenby, Sh.: 23 - 29</ref> Piyade genel olarak Grek mızraklarına oranla kısa mızrak ve kılıç, ok ve yayla silahlanır, hasır bir kalkan taşır ve bir kısmı zırh olarak deri bir "yelek" kuşanırlardı.<ref name = L23/><ref> name="Holland, Sh.: 196<"/ref> Bir istisna olarak Pers asıllı piyade ise göğüs kafesini ve boynu örten bir çeşit zırh kuşanırlardı.<ref name = L23/> Farklı silahlanan etnik gruplar da Pers ordusunda yer almaktadır.<ref name = L23/> Örneğin ünlü [[Sakalar|Saka]] baltalı askerleri gibi.<ref>Holland, Sh.: 17 - 18</ref> Pers ordusunun seçkin birlikleri Pers, Med, Saka ve [[Huzistan Eyaleti|Huzistan]] Halkı'ndan oluşmaktadır.<ref name = L23/> Piyadede en seçkin unsurlar [[Ölümsüzler (Ahameniş İmparatorluğu|Ölümsüzler]] denilen kraliyet muhafızlarıdır. Bu unsurlar da yine belirtildiği gibi silahlanmıştır.<ref name = L23/><ref name = h274>Holland, Sh.: 274 - 275</ref> Süvari ise Pers, Med, [[Baktriya]], [[Huzistan]] ve [[Sakalar]]'dan oluşmaktadır. Bu unsurların büyük kısmının hafif süvari olduğu kabul edilmektedir.<ref name = L23/><ref> name="Lazenby, Sh.: 232<"/ref> Perslerin savaş tarzı, en azından muharebenin başında kılıç ve mızraklarla nihai darbeyi indirmeden önce, yakın dövüşten kaçınarak ok ve benzeri silahlarla düşmanı yıpratmak esasına dayanıyordu.<ref name = L23/>

Askeri olarak İkinci Pers Seferi'nde taktik ve stratejik olarak belirgin bir yenilik yoktur.<ref>Lazenby, Sh.: 257 - 258</ref> Termopylae sıklıkla arazinin, askeri gücün bir bileşeni olarak kullanılmasına uygun bir örnek olarak kullanılagelmiştir.<ref name=usarmy>Eikenberry (1996)</ref> Themistokles'in hileleri de savaşta "düşmanı" yanıltmanın iyi bir örneği sayıldı. Tüm askeri harekatların Pers İmparatorluğu yönünden en belirgin etkisi, özellikle [[Maraton Muharebesi]] ağır zırhlı hoplitlerin, hafif Pers piyadesi karşısındaki üstün muharebe gücünü çok açık ortaya koymuş olması sayılabilir.<ref name = L256/><ref name = h358>Holland, Sh.: 358 - 359</ref><ref name = L256/> Bu gerçek geç de olsa Pers askeri otoriteleri tarafından görüldü ve daha sonra Grek paralı askerler Pers ordularında istihdam edilmeye başlandı.<ref>Xenophon, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0202;query=chapter%3D%231;layout=;loc=1.2.1 Anabasis]</ref>