Mikroorganizma: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k düzen |
||
12. satır:
|year=1957
|pmid=13481308
|doi=}}</ref> Mikrorganizmaların büyük kısmı '''tek hücreli''' olsa da, bu hepsine genellenemez çünkü bazı çok hücreli organizmalar mikroskobik olurken bazı tek hücreli protistler ve bakteriler, ''[[Thiomargarita namibiensis]]'' gibi makroskobiktir (çıplak gözle görülebilmektedir).Mikroorganizmalar, [[biyosfer]]'in akar su olan her yerinde, aynı zamanda [[okyanus]] tabanındaki sıcak su kaynaklarında, [[atmosfer]]in üst tabakalarında ve [[yerkabuğu]]nun iç kısımlarındaki kayaların derinliklerinde yaşamaktadır.Mikroorganizmalar, [[saprotrof]] olarak iş gördükleri için [[ekosistem]]lerin besin çemberinde çok önemlidirler. Bazı mikroorganizmalar [[azot]] tutabildikleri için, [[azot döngüsü]]nün en değerli parçalarıdır ve son çalışmalar havadaki mikroorganizmaların [[yağış]] ve [[hava]]nın oluşumunda etkili olabileceğini göstermektedir.<ref>{{Dergi kaynağı|author=Christner BC, Morris CE, Foreman CM, Cai R, Sands DC |title=Ubiquity of biological ice nucleators in snowfall |journal=Science |volume=319 |issue=5867 |pages=1214 |year=2008 |pmid=18309078 | doi = 10.1126/science.1149757 <!--Retrieved from CrossRef by DOI bot-->}}</ref>
Mikroplardan aynı zamanda [[biyoteknoloji]] ile hem geleneksel [[Fermantasyon|besin ve yiyecek hazırlama]] yöntemlerinde hem de [[genetik mühendisliği]]ne dayalı modern teknolojilerde yararlanılmaktadır. Ancak [[Patojen|patojenik mikroorganizmalar]] zararlıdır çünkü onlar milyonlarca insan, hayvan ve bitkinin ölümüne neden olacak şekilde diğer organizmalara girer onların içinde çoğalırlar.<ref>[http://www.who.int/healthinfo/bodgbd2002revised/en/index.html 2002 WHO mortality data] Accessed 20 January 2007</ref>
43. satır:
Lazzaro Spallanzani mikroorganizmaların sadece hava ile teması olan etsuyunda çoğaldığını keşfetti.
Aynı zamanda etsuyunu kaynatmanın onu [[sterilizasyon|mikroplardan temizlediğini]] de ve mikropları öldürdüğünü de keşfetti. Louis Pasteur, Spallanzani'nin bulgularını kaynatılmış et sularının havayla temasını sağlayarak geliştirdi; bir kısım etsuyunun havayla temasını sağlayan borularda dışardan küçük parçaların gelmesini engelleyecek bir filtre vardı ve bir kısım etsuyunun havayla temasını sağlayan borularda ise dışardan gelecek parçacıkların temasına engel olacak filtre yoktu. Etsuyunu önceden kaynatarak Pasteur deneyinin başında etsuyu içinde hiç mikroorganizma kalmadığını ortaya koymuştu. Pasteur'ün deneyinde filtre takılı olan etsularında herhangi bir canlı üremedi. Bu şu anlama geliyordu içinde mikroorganizma üreyen et sularına bu canlılar dışarıdan mesela toz üzerindeki sporlardan meydana geliyordu. Böylece Pasteur [[Abiyogenez|kendiliğinden oluş]] teorisini yıktı ve [[hastalık yapıcı mikrop teorisi|mikrop teorisini]] ortaya koydu.
1876'da [[Robert Koch]] mikropların hastalık yapabileceğini ortaya koydu. Bunu şarbon hastalığına yakalanmış sığırların kanında çok miktarda ''[[Bacillus anthracis]]''i tespit etmesiyle bulguladı. Koch aynı zamanda hastalık bulaşmış hayvandan aldığı küçük bir miktar kanı sağlıklı hayvana vererek şarbonun sağlıklı hayvanın hastalanmasını sağladığını gösterdi. Aynı zamanda bir besiyerinde bakteri üretebileceğini, bunu sağlıklı bir hayvana verebileceğini ve onun hastalanmasını sağlayabileceğini kanıtladı. deneylerine dayanarak, bir mikrop ve hastalık arasında mantıksal bir bağ kuran bugün [[Koch postülatları]] olarak bildiğimiz ilişki sürecini geliştirdi<ref>[http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1905/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1905] Nobelprize.org Accessed November 22, 2006.</ref> Bu postülalar her vaka için geçerli olmasa da bilimsel gelişmenin tarihinde önemli bir yer tutmaktadır ve bugün hala kullanılabilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı| author = O'Brien S, Goedert J | title = HIV causes AIDS: Koch's postulates fulfilled | journal = Curr Opin Immunol | volume = 8 | issue = 5 | pages = 613–18 | year = 1996 | pmid = 8902385 | doi = 10.1016/S0952-7915(96)80075-6 <!--Retrieved from CrossRef by DOI bot-->}}</ref>
69. satır:
=== [[Ökaryot]]lar ===
'''Ökaryotlar''' ([[Latince]]: '''Eukaryota'''), hücrelerinin yapısından dolayı beraber gruplandırılmış bir canlılar grubudur. [[Bilimsel sınıflandırma]]da Ökaryotlar, [[Bakteriler]] ve [[Arkeler]], tüm canlıları kapsayan üç ana gruptur.
Ökaryotların tanımlayıcı özelliği [[genetik malzeme]]lerinin zarla çevrili bir (veya birkaç) [[çekirdek]] içinde yer almasıdır. Bu nedenle kelime, Eski [[Yunanca]] ''eu'', gerçek ve ''karyon'', çekirdek sözcüklerinden türetilmiştir. Sıfat hali '''ökaryotik'''tir. Bakteri ve arkeler çekirdeksiz olduklarından beraberce [[prokaryot]] olarak adlandırılırlar (Eski Yunanca ''pro-'', evvel ve ''karyon'' çekirdek sözcüklerinden). Çekirdeğin yanı sıra, ökaryotların [[mitokondri]] veya [[kloroplast]] gibi zarla çevrili çeşitli [[organeller]]i vardır, bu tür hücre içi karmaşık yapılar da prokaryotlarda bulunmaz.
93. satır:
'''Bitkiler''' (Plantae), [[fotosentez]] yapan, [[ökaryot]]ik, ağaçlar, çiçekler, otlar, eğreltiotları, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar [[alem]]idir.
Bitkiler, topluluk halinde yaşarlar. Bitkilerin bir bölgede oluşturdukları örtüye [[bitki örtüsü]] denir. [[Flora]], bir bölgede yetişen bütün bitki türlerinin hepsine denir. Herhangi bir bölgenin yaşam koşullarında gelişen, benzer ekolojik yapı içeren bitki topluluğuna [[vejetasyon]] denir. Bunlar 4 sınıftır: [[Orman]]lar (her zaman yeşil tropikal yağmur, subtropikal, orta kuşak, sert yapraklı, iğne yapraklı, kışın yaprak dökenler, muson ormanları, tropikal kuru, mangrov, galeri, bataklık), [[Çalı]]lar (maki, garig, psödomaki), [[ot]]lar (savan, step, çöl), [[tundra]]. Bitkilerin yetişmesini etkileyen
Bitkiler, fotosentezle [[ekoloji]]k dengeyi sağlamada temel rol oynadıklarından, canlılar dünyasında çok önemli yere sahiptirler.
Bitkiler aleminin 350.000'e yakın türü mevcuttur. [[2004]] itibariyle 287.655 bitki [[tür]]ü tanımlanmıştır. Bunlardan 258.650'si [[çiçekli bitkiler]]den, 15,000'i de [[yosun]]lardan olarak tanımlanmıştır. Bitkiler genelde [[ototrof]] (özbeslek) organizmalardır ve enerjilerini [[güneş]] ışığından alırlar. Birçok bitki [[kloroplast]]ları sayesinde [[fotosentez]] ile organik bileşiklerini üretir. Bitki [[hücre]]leri genellikle kareye benzer şekildedir. (Bknz. [[Hücre]])
101. satır:
'''Habitat''', bir organizmanın yaşadığı ve geliştiği yer. Bu yer, fiziksel bir bölge, yeryüzünün özel bir parçası, hava, [[toprak]] ya da [[su]] olabilir. Habitat, bir [[okyanus]] ya da bir [[çayır]]lık kadar büyük olabileceği gibi, çürümüş bir [[ağaç]] kütüğünün altı ya da bir [[böcek|böceğin]] bağırsağı kadar küçük de olabilir. Bununla beraber, her zaman tanımlanabilen ve fiziksel olarak sınırlı bir bölgedir. Birden fazla hayvan ya da [[bitki]] özel bir habitatta yaşayabilir.
'''Ekoloji''', canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilimdir. Ekosistem ise canlı ve cansız çevrenin tamamıdır. Ekosistemi de abiotik faktörler (toprak, su, hava, iklim gibi cansız faktörler) ve biyotik (üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar) faktörler olmak üzere iki faktör oluşturur.
==== Ekstremofil ====
| |||