Oltu taşı: Revizyonlar arasındaki fark

Oltu taşı genellikle siyah, koyu kahve, sarı, nadiren de gri-yeşilimsi renktedir. Bir [[karbon]] bileşenidir. Çoğunlukla siyah renkli olanı tercih edilir. Genelde bayan takıları ve tespih üretiminde önemli bir yere sahiptir. Yüzyıllardan beri yörede genellikle tek kişilik ve babadan oğula geçen ev-atölyelerde el ve küçük çaplı aletler marifetiyle ürünler üretilmektedir. [[Türkiye]] 'de 3213 sayılı Maden Kanunu'nda oltu taşının kıymetli taşlar arasında olduğunun tescili dahi yapılmıştır.

Oltu taşının fiziksel ve kimyasal özellikleri incelendiğinde başlıca şu özelliklere sahip olduğu görülür: [[Mohs sertlik skalası|Mohs sertlik skalasına]]na göre 3 sertliğe, 1.5 yoğunluğa sahip ve karbon içeriği yüksek olan bir yarı değerli süstaşıdır. Çıra gibi is çıkararak yanar ve geride sigara külüne benzer bir artık bırakır. [[Linyit]]e göre çok bitümlü ve çok sık yapılı olmasına karşın genelde kompakt linyit olarak tanımlanabilir. Sürtünme ile elektriklenir ve hafif cisimleri çeker. Yanma esnasında aniden soğutulursa donar, camlaşır ve kalıp halini alır. ''Oltu taşı'', yerkabuğu içinde iken yumuşak, hava ile temas ettiğinde sertleşen, bitümce zengin kompakt bir linyit çeşididir.

Oltu taşı siyah, tıkız, parlak ve kavlı biçiminde kırıkları olan, parlatılabilen, tıraşlanabilen bir nevi linyit taşıdır. [[Erzurum]]’da Oltu taşı altın ve gümüşle birlikte kullanılarak çeşitli takı aksesuarları yapılmaktadır. Oltu taşının ocaktan çıkarılması ve işlenmesi oldukça zordur. Çok çabuk kırılma özelliğinden ötürü çıkarılma ve işlenmesinde özel aletler kullanılmaktadır.

[[FileDosya:Oltu taşı kolye için taş ve gümüş malzeme.jpg|thumb|right|120 px|Oltu taşı kolye için kullanılan malzemeler]]

Oltu taşı tespih kullanan insanların, vücutlarında birikmiş olan statik elektriği tespih çekmek suretiyle attiklarına ve bu vesileyle de stresden kurtulduklarına inanılır. Ayrıca İslâm dinine mensup müslümanlar namaz sonrası, dua öncesi yapılan veya sair zamanlarda yapılan tesbihat (zikir)esnasında sayı takibi amacıyla tespih kullanırlar. Bu amaçla üretilen tespihler " üç çevrim " diye adlandırılır. Bir çevrimli tespih otuz üç adet taneden ve bir imameden, üç çevrim tespih ise doksan dokuz adet tane ve bir imameden oluşur. Genellikle tek çevrim tespih stres atmak için, üç çevrim tespih namaz tespihatında kullanılır. Bunun dışında geniş kapsamlı ferdi olarak yapılan zikir esnasında kullanılan ve her bir çevrimi yüz adetten oluşan on çevrimlik tespihler de Oltu taşından üretilmektedir. Bu türde olanların maliyet yüksekliği sebebiyle üretimi az yapılmaktadır.

Tespihlerin İmameleri de Oltu taşından yapılır. Tespih imamesinin uc kısmına ya bir püskül takılır veya püskül yerine madeni türden bir aksesuar takılır. Her tür tespihte tek imame kullanılır. Son yıllarda sektördeki gelişmeler kayda değer olup, üretilen tespihlerin gümüş hatta zaman zaman altın kakmalı versiyonları da ilgi çekmektedir.

Erzurum'un muhtelif yerlerinde Oltu taşı tespih satan çok sayıda işyeri mevcuttur. Özellikle tarihi [[Rüstem Paşa Kervansarayı (Erzurum)|Rüstem Paşa Kervansarayı'ndaki işyerleri]] tamamen Oltu taşı ile ilgilidir. Taşın çıkarıldığı [[Oltu, Erzurum| Oltu'da]] çok sayıda taş işleme atölyeleri ve ustalar bu alanda üretim yapmaktadırlar. Şehir dışına da ihracı yapılan tespihler özellikle [[İstanbul]] [[Kapalıçarşı]]'da satışa sunulmaktadır. Oltu taşı ve imal edilen eşyalar ülke genelinde tanınma özelliğine sahiptir.