Yavuz (muharebe kruvazörü): Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe:Alakasız dış bağ. |
k düzen |
||
70. satır:
1912'de ''SMS Goeben'', [[hafif kruvazör]] ''[[SMS Breslau]]'' ile birlikte Alman Akdeniz Savaş Filosu'nu (Deutsche Mittelmeer Division) oluşturdu ve [[Balkan Savaşları]] boyunca Akdeniz'de devriye görevi üstlendi. 28 Temmuz 1914'te [[I. Dünya Savaşı]]'nın başlamasıyla ''Goeben'' ve ''Breslau'' İngiliz Akdeniz Donanması'nın takibinden kaçarak [[İstanbul]]'a ulaştılar. İki gemi 16 Ağustos 1914'te [[Osmanlı Donanması]]'na verildi. ''SMS Goeben'', Osmanlı hizmetine girdiğinde '''''Yavuz Sultan Selim''''' veya kısaca '''''Yavuz''''' adını aldı. 1936 yılında adı resmen '''TCG ''Yavuz''''' ("Türkiye Cumhuriyeti Gemisi ''Yavuz''") olarak değiştirildi. 1938 yılında [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün naaşını [[İstanbul]]'dan [[İzmit]]'e taşıdı. ''Yavuz'', 1950 yılında hizmetten çekilene dek [[Türk Donanması]]'nın bayrak gemisi olarak görev yaptı.
''TCG Yavuz'', Alman hükümetinin Türkiye'nin gemiyi geri almaları teklifini reddetmesinin ardından 1973-1976 yılları arasında söküldü. Alman İmparatorluk Donanması tarafından inşa edilen gemilerin en son söküleni olan ''Yavuz'', aynı zamanda tüm [[muharebe kruvazörü|muharebe kruvazörleri]] ve [[drednot
== İnşası ==
Alman İmparatorluk Donanması (''Kaiserliche Marine''), üçüncü Alman savaş kruvazörü olan ''Goeben'''i 8 Nisan 1909'da "H" geçici adı ve 201 inşa numarasıyla Hamburg'daki [[Blohm + Voss|Blohm & Voss]] tersanesine sipariş verdi. Omurgası 19 Ağustos'ta kızağa kondu, teknesinin inşası tamamlandıktan sonra gemi 28 Mart 1911'de denize indirildi. Donatımının tamamlanmasının ardından 2 Temmuz 1912'de Alman Donanması'na katıldı.<ref name="Staff 12"/>
''Goeben'' 186.6 metre uzunluğunda, 29.4 metre genişliğinde ve tam yükle 9.19 metre [[su çekimi]]ne <!-- ingilizcesi draft ve drought, omurganın en alt noktasıyla su seviyesi arası mesafe--> sahipti. Geminin normal ağırlığı 22,616 t (22,259 long ton), tam yüklü ağırlığı 25,300 t (24,900 long ton) idi. ''Goeben'', toplam 52,000 shp (39,000 [[kW]]) güç üreten iki set Parsons [[buhar türbini]] ve 24 kömürle çalışan Schulz-Thornycroft buhar kazanı ile maksimum saatte 25.5 [[deniz mili]] (47.2
Geminin ana bataryası, beş ikiz tarette toplam 10 adet 28
== Balkan Savaşları ==
[[Dosya:SMS Goeben.jpg|thumb|left|200px|SMS ''Goeben'']]
Ekim 1912'de [[Birinci Balkan Savaşı]]'nın başlamasıyla Alman Genelkurmayı, Alman gücünü [[Akdeniz]]'de gösterecek bir Akdeniz Kuvveti (''Mittelmeer-Division'') kurulmasına karar vererek ''Goeben'' ile hafif kruvazör ''Breslau'''yu İstanbul'a gönderdi. İki gemi 4 Kasım'da [[Kiel]]'den yola çıkarak 15 Kasım 1912'de İstanbul'a vardılar. Nisan 1913'ten sonra ''Goeben'', aralarında [[Venedik]], [[Pola]]<!-- Pola veya Pula--> ve [[Napoli]]'nin de bulunduğu
29 Haziran 1913'te [[İkinci Balkan Savaşı]]'nın başlamasıyla Akdeniz Kuvveti tekrar bölgede konuşlandı. 23 Ekim 1913'te [[Wilhelm Souchon|''Konteramiral'' Souchon]] kuvvetin komutasına geçti. ''Goeben'' ve ''Breslau'' Akdeniz'deki faaliyetlerine devam etiler ve I. Dünya Savaşı başlayana kadar 80 civarında liman ziyaret ettiler.<ref name=Staff18/> Donanma, ''Goeben'''i kardeş gemi ''SMS Moltke'' ile değiştirmeyi planladıysa da, Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand'ın 28 Haziran 1914'te [[Saraybosna]]'da suikasta uğraması ve ardından Büyük Güçler arasında gittikçe tırmanan gerilim bu planın uygulanmasını engelledi.<ref>Staff, sf. 15</ref>
100. satır:
Messina'da yakıt ikmali, [[İtalya]]'nın 2 Ağustos'ta tarafsızlığını ilan etmesi sebebiyle karmaşık bir hal aldı. Uluslararası kanunlara göre savaş gemileri tarafsız bir limanda en fazla 24 saat kalabilirdi.<ref name=Halpern52/><ref>[http://avalon.law.yale.edu/20th_century/hague13.asp Second Hague Convention, Section 13]</ref> Limandaki Alman taraftarı İtalyan denizcilik otoritesi, ''Goeben'' ve ''Breslau'''nun limanda 36 saat kalarak bir Alman kömür gemisinden kömür ikmali yapmalarına izin verdi.<ref>Bennett, sf. 31</ref> Fazladan geçirilen zaman dahi ''Goeben''{{'}}in kömür depoları İstanbul'a ulaşacak kadar yakıtla doldurulamamıştı, bu sebepten Amiral Souchon [[Ege Denizi]]'nde bir başka Alman kömür gemisiyle bir buluşma ayarladı.<ref name=Halpern52/> Fransız komutan [[Augustin Boué de Lapeyrère|Amiral Lapeyrère]]'nin Almanların ya Akdeniz'den çıkış yapacağı ya da Pola'ya giderek Avusturya donanması ile buluşacağı düşüncesi sebebiyle Fransız Akdeniz filosu batı Akdeniz'de kaldı.<ref>Halpern, sf. 55–56</ref>
Souchon'un iki gemisi, 6 Ağustos gününün erken saatlerinde Messina Boğazı'nın güneyinden geçerek limandan ayrılıp Doğu Akdeniz'e doğru yola çıktılar. Peşlerindeki iki İngiliz muharebe kruvazörü 100 mil gerilerindeydi, üçüncü İngiliz muharebe kruvazörü [[HMS Inflexible (1907)|HMS Inflexible]] ise [[Bizerta]], [[Tunus]]'ta kömür almaktaydı. Souchon'un yolundaki tek İngiliz kuvveti [[Amiral|Tümamiral]] [[Ernest Troubridge]] komutasında [[zırhlı kruvazör]]ler [[HMS Defence (1907)|HMS Defence]], [[HMS Black Prince (1904)|HMS Black Prince]], [[HMS Duke of Edinburgh]] ve [[HMS Warrior]]'dan oluşan<ref>Bennett, sf. 27</ref> 1. Kruvazör Filosu'ydu.<ref>Bennett, sf. 33</ref>
Almanlar, Troubridge'i şaşırtmak amacıyla öncelikle [[Adriyatik Denizi]]'ne yöneldiler. İngiliz filosu, Almanları Adriyatik'in girişinde karşılamak için yola koyuldu. Hatasının farkına varan Troubridge, rotasını tersine çevirdi ve hafif kruvazör [[HMS Dublin (1912)|HMS Dublin]] ve iki destroyerine Almanlar üzerine torpido saldırısı yapma emrini verdi. ''Breslau''{{'}}nun gözcülerinin İngiliz gemilerini farketmesi üzerine iki Alman gemisi de karanlıktan yararlanarak takipçilerinden kaçmayı başardılar. ''Goeben''{{'}}in 28
''Goeben'', [[Nakşa]] açıklarında kömür depolarını doldurdu.<ref name=Halpern56/> 10 Ağustos günü öğleden sonrası iki gemi [[Çanakkale Boğazı]]'na girerek bir Osmanlı öncü gemisi rehberliğinde [[Marmara Denizi]]'ni geçtiler.<ref>Bennett, sf. 35–36</ref> Tarafsızlık kurallarının çevresinden dolanmak için 16 Ağustos'ta Almanlar iki geminin Osmanlı Donanması'na katıldığını ilan ettiler. 23 Eylül'de Amiral Souchon Türk donanmasının komutasına getirildi. ''Goeben'' yeniden adlandırılarak ''Yavuz Sultan Selim'', ''Breslau'' ise ''Midilli'' isimlerini aldılar. Gemilerin Alman mürettebatı Osmanlı üniformaları giydiler ve [[fes]] taktılar.<ref>Halpern, sf. 57–58</ref>
110. satır:
[[Dosya:Bundesarchiv Bild 134-B0024, Stenia, Bosporus, Kreuzer Goeben.jpg|thumb|left|200px|[[İstinye, Sarıyer|İstinye]]'de demirleyen ''Yavuz Sultan Selim'' (1914)]]
29 Ekim'de ''Yavuz'', [[Çarlık Rusyası]]'na karşı ilk operasyonuna çıkarak [[Sivastopol]] limanını bombaladı. Bombardıman sırasında Osmanlı İmparatorluğu henüz müttefik devletlerle savaşa girmemişti. Bombardıman sırasında 25.4
''Yavuz'' ve ''Midilli'', 18 Kasım'da [[Trabzon]]'un bombardımanından dönen Rus Karadeniz Filosu'yla [[Kırım]]'ın 17 deniz mili (31
''Yavuz'' ateşe karşılık verdi ve ''Evstafi''{{'}}yi orta bacasından vurdu; isabet eden mermi bacadan geçip ateş kontrol telsizinin antenini parçaladı. Telsiz bağlantısını kaybeden ''Evstafi'', ''Ioann Zlatoust''{{'}}un hatalı menzil ölçümünü düzeltemeyince filonun geri kalanı ya hatalı atış komutlarını kullandılar ya da ''Yavuz''{{'}}u hiç göremediler ve hiçbir isabet kaydedemediler. Bu sırada ''Yavuz'', ''Evstafi'' zırhlısını dört kez daha vurdu, mermilerden biri patlamadı.<ref name=m1>McLaughlin, sf. 131</ref> Tümamiral [[Wilhelm Souchon]] 14 dakikalık muharebenin ardından temas kesmeye karar verdi.<ref>McLaughlin, sf. 129–30</ref> Atılan 19 mermiden isabet eden dört 28
Sonraki ay, 5-6 Aralık'ta ''Yavuz'' ve ''Midilli'' asker nakliye hatlarını korudu, 10 Aralık'ta ise ''Yavuz'' [[Batum]]'u bombaladı.<ref name="Staff19"/> 23 Aralık'ta ''Yavuz'' ve ''[[Hamidiye Kruvazörü]]'' üç taşıma gemisine Trabzon'a dek eskortluk yaptı. 26 Aralık'ta başka bir asker transferi operasyonundan dönerken ''Yavuz'', [[İstanbul Boğazı]] girişinin bir deniz mili açığında bir mayına çarptı.<ref name=Halpern228>Halpern, sf. 228</ref> Geminin sancak tarafında, komuta kulesinin altında patlayan mayın geminin teknesinde 50 metrekarelik bir delik açtı, ancak su geçirmez torpido bölmesi hasar görmedi. İki dakika sonra ''Yavuz'' bu kez iskele tarafından başka bir mayına çarptı. İkinci mayın iskele ana top bataryasının hemen ön kısmında 64 metrekarelik bir delik daha açtı. Su geçirmez bölmeler 30
====1915====
123. satır:
1 Nisan'da ''Yavuz'', tamiri tamamlanmadığı halde ''Midilli'' ile beraber bir kez daha İstanbul'dan ayrılarak ''Hamidiye'' ve ''[[Mecidiye Kruvazörü|Mecidiye]]'' kruvazörlerinin [[Odessa]] bombardıman görevinden dönüşlerinde korumaya gitti. ''Hamidiye'' ve ''Mecidiye'', şiddetli akıntılar nedeniyle rotalarından 15 deniz mili saptılar, rota düzeltmesinin ardından Odessa'ya yöneldiler, ancak ''Mecidiye'' bir mayına çarparak batınca saldırı iptal edildi.<ref>Nekrasov, sf. 51–52</ref> Bu sıralarda ''Yavuz'' ve ''Midilli'' Sivastopol açıklarına varıp iki buharlı kargo gemisi batırdı. Rus filosu gün boyunca iki gemiyi takip etti, gün batımında ise birçok destroyeri torpido saldırısı için ana filodan bağımsız gönderdi. Sadece ''Gnevny'' destroyeri iki gemiyi yeterince yaklaşıp bir torpido atışı yaptı, ancak ıskaladı. ''Yavuz'' ve ''Midilli'' İstanbul'a hasar görmeden döndüler.<ref name=Halpern231>Halpern, sf. 231</ref>
25 Nisan'da Rus donanması, müttefiklerin [[Gelibolu_Savaşı#Çıkarmalar|Gelibolu çıkarması]] ile aynı günde İstanbul Boğazı'nın girişindeki tabyaları bombaladı. İki gün sonra ''Yavuz'', müttefik askerlerini bombalamak için [[SMS Weißenburg|''Turgut Reis'']] drednot-öncesi zırhlısı ile birlikte [[Çanakkale Boğazı]]'na doğru yola çıktı. Şafakta ''[[HMS Queen Elizabeth (1913)|HMS Queen Elizabeth]]'' tarafından salınan bir gözetleme balonu iki gemiyi bombardıman pozisyonu alırken tespit etti. ''Queen Elizabeth'' tarafından atılan ilk 15
1 Mayıs günü Rus donanmasının İstanbul Boğazı girişindeki tabyaları bir kez daha bombalaması üzerine ''Yavuz'', [[Beykoz]] koyuna doğru yola çıktı. 7 Mayıs civarı ''Yavuz'' bir kez daha Karadeniz'e açılarak Sivastopol'e dek Rus gemilerini aradı, ancak bulamadı. Ana toplarında az cephane kalması sebebiyle Sivastopol'ü bombalamadı. 10 Mayıs sabahı dönüş yolundayken gemi gözcüleri iki Rus ön-dretnotu olan ''[[Tri Sviatitelia]]'' ve ''Pantelimon'' gemilerini gördüler. ''Yavuz'' iki gemiyle çatışmaya girdi. Çatışmanın ilk 10 dakikasında ''Yavuz'' ciddi bir hasara yol açmayan iki isabet alınca Amiral Souchon çatışmayı keserek Rus hafif gemilerinin takibinde İstanbul'a yöneldi.<ref>Langensiepen ve Güleryüz, sf. 47–48</ref> Mayıs ayının ilerleyen günlerinde geminin 15
[[Dosya:Bundesarchiv Bild 134-B0032, Großer Kreuzer Goeben.jpg|thumb|left|''Yavuz'' tam yolda giderken.]]
18 Temmuz'da ''Midilli'' bir kez daha mayına çarparak 600 ton su aldı. Hasarlı gemi [[Zonguldak]]'tan İstanbul'a [[kömür]] taşıyan konvoylara eskortluk edemeyecekti. Bu durum üzerine ''Yavuz'' eskortluk görevine getirildi. 10 Ağustos'ta ''Yavuz'', ''Hamidiye'' ve üç [[torpido bot]] eşliğinde yol alan beş kömür gemisinde oluşan konvoyu koruma görevine çıktı. Yolculuk esnasında Rus denizaltısı ''Tyulen'' konvoya saldırarak kömür gemilerinde birini batırdı. Ertesi gün ''Tyulen'' ve başka bir denizaltı ''Yavuz''{{'}}a saldırmayı denedi, ancak atış pozisyonu almayı başaramadılar.<ref name=Halpern234>Halpern, sf. 234</ref>
5 Eylül'de Rus destroyerleri ''Bystry'' ve ''Pronzitelni'', ''Hamidiye'' ve iki torpido bot eşliğinde bir Türk konvoyuna saldırdılar. ''Hamidiye''{{'}}nin 15
21 Eylül'de ''Yavuz'', Türk kömür gemilerine saldıran üç Rus destroyerini uzaklaştırmak için bir kez daha İstanbul'dan demir aldı. Konvoy eskortluğu görevleri, 14 Kasım'da Rus denizaltısı ''Morzh'' İstanbul Boğazı'nın hemen girişinde ''Yavuz''{{'}}a iki torpido ateşleyip neredeyse vurduğunda sona erdi. Amiral Souchon ''Yavuz''{{'}}un karşı karşıya olduğu riskin çok fazla olması sebebiyle konvoy sistemini askıya aldı. Bunun yerine sadece Zonguldak'tan İstanbul'a bir gecede varabilecek kadar hızlı olan gemilerin yola çıkmasına izin verildi. Zonguldak'tan yola çıkan gemiler İstanbul Boğazı girişinde pusudaki denizaltılara karşı savunma sağlayacak olan torpido botlar ile buluşacaklardı.<ref>Halpern, sf. 235</ref> Yaz sonunda iki yeni Rus dretnotu ''[[İmperatritsa Mariya]]'' ve ''[[Imperatritsa Ekaterina Velikaya]]'' gemilerinin tamamlanması, ''Yavuz''{{'}}un faaliyetini daha da zorlaştırdı.<ref>Halpern, sf. 236</ref>
136. satır:
====1916-17====
[[Dosya:Bundesarchiv Bild 146-1981-137-08A, Konstantinopel, Besuch Kaiser Wilhelm II..jpg|thumb|right|200px|[[II. Wilhelm]]'in ziyaretinde (İstanbul, Ekim 1917) ''Yavuz Sultan Selim'']]
Amiral Souchon, 8 Ocak'ta ''Yavuz''{{'}}u Zonguldak'tan gelen boş bir taşıma gemisini bölgedeki Rus destroyerlerinden koruması için bölgeye gönderdi, ancak Ruslar ''Yavuz'' varmadan önce gemiyi batırdılar. Dönüş yolculuğunda ''Yavuz'', ''Imperatritsa Ekaterina'' ile karşılaştı. İki gemi 18.500 metre mesafeden başlayarak topçu düellosuna giriştiler. ''Yavuz'' güneybatıya yöneldi ve çatışmanın ilk dört dakikasında ana toplarından beş salvo ateşledi. İki gemi de rakibini vurmayı başaramadı, ancak yakınına düşen mermilerin [[şarapnel]]leri ''Yavuz''{{'}}a isabet etti.<ref name=H237>Halpern, sf. 237</ref> Normalde ''Imperatritsa Ekaterina''{{'}}dan çok daha hızlı olmasına rağmen Türk muharebe kruvazörünün teknesi bakımsızlıktan midye bağlamıştı ve pervane şaftları kötü durumdaydı. ''Yavuz'', bu yüzden 23.5 knot (43.5
Ruslar, [[Kafkasya Cephesi|Kafkasya'daki çatışmalarda]] ciddi miktarda osmanlı toprağı ele geçirmişlerdi. Rus ordusunun daha fazla ilerlemesini engelleme amacıyla ''Yavuz'', cepheye asker taşımakla görevlendirildi. 429 subay ve asker, bir dağ topçu bataryası, makineli tüfek ve havacılık birlikleri, 1000 tüfek ve 300 sandık cephane ''Yavuz'' tarafından 4 Şubat'ta [[Trabzon]]'a taşındı.<ref>Halpern, sf. 241</ref> 4 Mart'ta Rus donanması makineli tüfek ve atlarıyla beraber 2.100 asker gücünde bir birliği [[Pazar, Rize|Pazar limanının]] iki yanına indirdiler. Türk birlikleri baskına uğramış, ilçeyi boşaltmak zorunda kalmışlardı.<ref>Halpern, sf. 240</ref> Bir diğer çıkarma da Trabzon'un 5 mil doğusundaki Kavata koyunda gerçekleşti.<ref>Halpern, sf. 243–244</ref> Haziran sonlarında Türkler karşı saldırıya geçerek Rus cephesini 35 kilometre (20 mil) kadar yardılar. ''Yavuz'' ve ''Midilli'' Türk saldırılarını desteklemek için
Osmanlı'nın içinde bulunduğu kömür kıtlığı gittikçe kötüleşince, Amiral Souchon ''Yavuz'' ve ''Midilli''{{'}}nin faaliyetlerine 1917 boyunca ara verme kararı aldı.<ref>Halpern, sf. 248</ref> Eylül ayında Koramiral Rebeur-Paschwitz Amiral Souchon'un yerine gemilerin komutasını aldı. [[Rus Devrimi (1917)|Bolşevik devriminin]] ardından Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu arasında Aralık 1917'de ateşkes ilan edilmesi ve Mart 1918'de [[Brest Litovsk Barış Antlaşması]]'nın imzalanması sonucunda Anadolu'dan tekrar kömür sevkiyatı başladı.<ref name="Halpern255"/>
154. satır:
[[Dosya:Yavuz (Goeben) battlecruiser Istambul April 1946 - cropped.jpg|250px|thumb|''Yavuz'' 1946 yılında İstanbul'da]]
[[Dosya:A.screw.of.yavuz.jpg|thumb|right|250px|Gölcük şehir merkezinde Yavuz'un pervanesi]]
Türkiye tarafından 1920'ler boyunca ortaya konan
Geminin tamiratı sırasında geminin mayınlardan gördüğü hasar tamir edildi,<ref name=Conways/> deplasmanı 23.100 tona yükseltildi ve teknesi elden geçirildi. Uzunluğu yarım metre azalan geminin genişliği 10
Geminin adı 1930 yılında resmi olarak ''Yavuz Sultan Selim''{{'}}den ''Yavuz Selim''{{'}}e, 1936'da ise ''Yavuz''{{'}}a çevrildi.<ref>Langensiepen ve Güleryüz, sf. 142</ref> ''Yavuz'', 1933'te Türkiye Başbakanı [[İsmet İnönü]]'yü [[Varna]]'dan [[İstanbul]]'a taşıdı. Sonraki yıl Türkiye'yi ziyarete gelen İran Şahı'nı [[Trabzon]]'dan [[Samsun]]'a götürdü.<ref name=b8/> 1938 yılında kısa bir yenilemeden geçen ''Yavuz'', Kasım 1938'e [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün naaşını İstanbul'dan İzmit'e taşıdı.<ref name=Conways391/><ref name="Whitley241">Whitley, sf. 241</ref><ref>
''Yavuz'' II. Dünya Savaşı boyunca hizmette kaldı. Kasım 1939'da ''Yavuz'' ve ''Parizhskaya Kommuna'' Karadeniz'deki en büyük iki gemiydi. [[Life]] dergisinin bir haberine göre ''Yavuz'', Sovyet gemisinin bakımsız durumu sebebiyle Karadeniz'de üstün olan gemiydi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://books.google.com.au/books?id=9kEEAAAAMBAJ&printsec=frontcover&dq=Yavuz+life+magazine&lr=&cd=3#v=onepage&q=Yavuz%20&f=false|başlık=Turkey Bestrides the Dardanelles|iş=Life|son=Eliot|ilk=George Fielding|tarih=6 Kasım 1939|yayımcı=Time Inc|issn=00243019|erişimtarihi=27 Haziran 2011}}</ref> 1941 yılında geminin uçaksavar bataryaları güçlendirilerek dört 88
''Yavuz'', 20 Aralık 1950'de aktif görevden alındı, 1952 yılında Türkiye'in [[NATO]]'ya üye olmasıyla B70 borda numarasını aldı<ref>Sturton, sf. 147</ref> ve 14 Kasım 1954'te donanma envanterinden düşüldü.<ref name=Conways391/><ref name="Whitley241"/> Türk hükümeti 1963 yılında Alman hükümetine ''Yavuz''{{'}}u satın almaları için teklifte bulundu, fakat teklif reddedildi.<ref name=Conways391/> Türk hükümeti gemiyi 1971'de sökülmek üzere M.K.E. Seyman'a sattı.<ref name="Whitley241"/> 7 Haziran 1973'te söküm alanına çekilen ''Yavuz'', Şubat 1976'da tam olarak sökülmüştü.<ref name=Conways391/><ref name="Whitley241"/> Söküldüğü zaman, tüm dünya donanmalarında kalan tek drednottu.<ref>Wilmott, sf. 220</ref>
|