Miguel Servet: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
→‎Erken yaşamı ve eğitimi: bazı tercüme hatalarını düzelttim
3. satır:
'''Miguel Servet''' (29 Eylül 1509/1511 - 27 Ekim 1553), İspanyol [[İlahiyat|iláhiyatçı]], [[hekim]], [[Haritacılık|haritacı]], hümanist. Avrupa'da [[Kan dolaşımı|kan dolaşımını]] doğru şekilde inceleyen ilk bilim adamıdır.Servet, bir allámeydi. Matematik, gökbilim, meteoroloji, coğrafya, anatomi, eczacılık, hukuk felsefesi, tercümanlık ve İncil'i orijinal metinlerinden tefsir etme çalışmaları bulunur. Ayrıca şairliği de vardır. Özellikle eczácılık ve iláhiyat bilimlerinin tárihinde nam sáhibidir. Protestan Reformuna dahil oldu ve daha sonra teslisi reddeden bir Mesihçilik itikadı geliştirdi. En başta İsa Peygamber'in hiçbir tanrısal konumu olmadığını savunduğu için, [[İsa|İsa Peygamber]]'i Tanrı veya [[Şirk|tanrısal ortaklık]] konumunda kabûl eden Katolikler ve Protestanlar onu sapkın olarak görüyorlardı. [[Cenevre]]'da yakalandı ve o vakit [[Protestanlık|Protestan]] mezhebine bağlılardan oluşan Cenevre idáresinin kararıyla bir kazığa bağlanarak diri diri yakılarak öldürüldü.
 
== Erkenİlk yaşamıyılları ve eğitimiöğrenciliği ==
Miguel Servet [[Villanueva de Sijena]], [[Huesca]], [[İspanya]]'da [[1511]]'de (muhtemelen 29 Eylül'de) doğmuştur fakat kesin bir kayıt yoktur. Bazı kaynaklar Servet'in [[1509]]'da doğduğu iddialarından dolayı daha erken tarihler vermektedirverir. Baba tarafından ataları [[Aragon]]ya [[Pireneler]]i'nde bulunan ''Serveto'' isimli mezradan gelmektedirlergelir, ailenin soyismi de buradan gelmektedirgelir. Anne tarafı ise [[Monzón]] bölgesinden gelen [[Yahudi]] dininden dönme bir soydan gelmektedirgelir. 1524'dete, yakındaki Sijena kraliyet manastırında noter olan babası Antonio Servet (diğer ismiyle ''Revés'', "[[anagram]]ı") genç Miguel'i yüksekokula göndermiştir, büyük ihtimallemuhtemelen Lérida'da bulunan Zaragoza Üniversitesi'ne veya başka bir yüksek öğretim kurumuna gönderdi. Servet'in iki erkek kardeşi vardırvardı, bir tanesi babası gibi noter olmuştur veoldu, diğeri [[Katolik rahibi]] olmuşturoldu. Servet diller konusunda yetenekliydi, [[Latince]], [[Yunanca]] ve [[İbranice]] eğitimi görmüştür. Onbeş yaşında, Miguel [[Juan de Quintana]] isimli bir [[Fransiskan]] frerinin[[frer]]inin hizmetine girmiştirgirdi, ve [[KitabıKitab-ı Mukaddes]]'in tümünü zamanındakendi bulunandöneminde mevcut olan el yazmalarından asıl dillerinde okumuştur. Daha sonra [[1526]]'da hukuk eğitimi almaya [[Toulouse Üniversitesi]]'ne hukuk eğitimi almak için gitmiştirgitti. Orada [[Protestan]] öğrencilerle gizli toplantılar yapması ve aktiviteler düzenlemesi konusundadüzenlemesiyle şüphelizanlı durumuna düşmüştürdüştü.
 
[[1529]]'da Servet, o tarihlerde imparatorluk maiyetinde [[Kutsal Roma İmparatoru V. Charles|V. Charles]]'ın günah çıkartan papazı olan Quintana ile Almanya ve İtalya'ya gitmiştirgitti. Ekim [[1530]]'da [[Basel]]'da [[Johannes Oecolampadius]]'u ziyaret etmiştiretti, orada yaklaşık on ay kalmıştırkaldı ve muhtemelenbu hatalarısüre bulunanzarfında yerel bir matbaada onumusahhih desteklemiştirolarak kendi geçimini sağladı. BuAynı tarihlerdedönemde çoktanilahiyata inançlarınıdair kişisel öğretilerini de yaymaya başlamıştı. Mayıs [[1531]]'de [[Strazburg]]'da [[Martin Bucer]] ve [[Fabricius Capito]] ile tanışmıştırtanıştı. İki ay sonra Temmuz'da, ''De trinitatis erroribus'' ("Teslisin Hataları Üzerine") kitabını yayımlamıştıryayımladı. Sonraki yıl ''Dialogorum de Trinitate'' ("TelhisTeslis Üzerine Diyaloglar") ([[1532]]) ve ''De Iustitia Regni Christi'' ("İsa'nın DevrininHükümdarlığındaki Bir Dünyadaki Adalete Adaleti"Dair) kitaplarını yayımlamıştıryayımladı.
 
Servet [[teslis|üçleme]]innin [[KitabıKitab-ı Mukaddes]]'in öğretilerindeki gibi olmadığı ve (Yunan) [[Batı felsefesi|felsefecilerinfilozoflarının]] yanıltıcı öğretilerinden oluştuğunu düşünmektedirdüşünüyordu. Yazmış olduğu bu kitaplarında bu fikrini anlatan bir teoloji kurmuşturkurdu. Kendisini eski kilise pederlerinin sade ve güvenilir [[gospelincil]]lerine geri dönüşte bir yol gösterici olarak görmüştürgörüyordu. Kısmen teslisçiTeslisçi dogmanın Hıristiyanlıktan çıkartılmasıyla Hristiyanlığınbirlikte bu dinin [[Musevilik|Museviliğe]] ve [[Müslümanlıkİslam|Müslümanlığa]] daha cazipilgi çekici geleceğini ummuşturumuyordu.
 
Servet, Tanrı'nın alameti olan ve farklı ilahi bir kişikişiliği olmayan ilahi [[Logos]]'un (Tanrı'nın Kelámı), Tanrı'nın ruhunun [[Meryem (İsa'nın annesi)|Bakir Meryem'in]] rahmine geldiğiüflendiği zaman bir insanda, İsa, Peygamber'de birleştiğini iddia etmiştiretti. Sadece gebe kalma anından sonra, Oğul gerçekten üretilmişti. Bundan dolayı, Oğul ezeli ve ebedi değildi, fakat sadece oluştuğu Logos'tan ibaretti. Bu nedenle, Servet her zaman İsa'nın "ezeli ve ebedi [[Tanrı'nın Oğluoğlu]]" olduğunu reddetmiştir, fakat basitçe "ezeli ve ebedi Tanrı'nın Oğlu" olarak tanımlamıştırtanımladı. Bu teoleojiteoloji, her ne kadar tamamen özgün olsa bile, sıklıklaana eskiakım HristiyanlıkHıristiyanlıktan dalaletlerisapan olanselefi akımlardan [[Adoptionizm]], [[Sabellianizm]] veya [[Modalizm]] ile karşılaştırılmıştır. Katolikler ve Protestanlar ve benzer gruplardan gelen şiddetli baskılar nedeniyle, Servet ikinci kitabındaki, (''Dialogues'',) yukarıda bugeçen ifadesiniöğretisini değiştirerek Logos'u İsa'nın bitişiği yapmıştır. Bu onu [[İznik konsülü]]-öncesi görüşe özdeş hale getirmiştirgetirdi, fakat hâlâ [[dalalet]]idaláletle nedeniylesuçlanmaya suçlanmaktadırdevam edildi, çünkü teslis dogmasını ve, üç ilahi kişininkişiliğin bir Tanrı'da birleşmesinioluşturduğu ısrarlaöğretisini reddetmektedirreddetmekteydi.
 
Pavlusçu Kilise'nin zulmüne uğramaktan çekindiği için ''Michel de Villeneuve'' ("Villanuevalu Miguel" anlamında) takma adını, bu çalışmaları nedeniyle Kilise'den zulüm görmemek içinkullanmaya aldıbaşladı. [[1533]]'dete [[Paris]]'te [[Calvi Koleji]]'nde çalıştı. Bir aradansüre ayrıldıktan sonra, [[1536]]'da Paris'e hekimlik konusunda çalışmak için dönmüştürParis'e geri döndü. Paris'te öğretmenleri arasında Sylvius, [[Fernel]] ve [[Guinter]] bulunmaktadırbulunmaktaydı. Öğretmenleri Miguel'i [[Vesalius]] ile birlektebirlikte teşrih konusunda en yetenekli yardımcıları olarak tanımlamışlardırtanımlamışlardı.
 
== Kariyeri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Miguel_Servet" sayfasından alınmıştır