|
==Hayatı==
BabasiBabası Arap asilliasıllı ama Istanbulİstanbul'a yerlesmisyerleşmiş olan Halepli tuccartüccar Muhsin CelebiÇelebi'dir. BuyukBüyük kardesikardeşi Mehmed Efendi Darphane eminligieminliği ve basdefterdarlikbaşdefterdarlık yapmistiyapmıştı. Onun tavsiyesi ile Abdullah Efendi Darphane'de calismayaçalışmaya basladibaşladı; sonradan darphane emini gorevinegörevine terfi etti. [[Edirne VakasiVakası]] sirasindasırasında Istanbulİstanbul'dan harekete gecengeçen isyancilarisyancılar grubunda 23 AgustosAğustos 1703'den itibaren birinci defterdarlikdefterdarlık gorevinigörevini yapmaya basladibaşladı. Daha sonra Abdullah Efendi digerdiğer devletedevlet dairelerinde yuksekyüksek idareci gorevlerindegörevlerinde bulundu.
Bu arada [[Damat Çorlulu Ali Paşa|Çorlulu Ali Paşa]]'ninnın kizikızı ile evlendi ve kayinpederikayınpederi 1706'da sadrazam olunca onun sadrazam kethudaligikethudalığı gorevinigörevini ustlendiüstlendi. Fakat 1710'da CorluluÇorlulu Ali PasaPaşa sdrazamliktansdrazamlıktan azledilince onun yakiniyakını olarak bu gorevdengörevden azledilerek kendi tecrubetecrübe ve yetenekleri ile bagdasmayacakbağdaşmayacak bir gorevgörev verildi.
1713'de [[Silahdar Damat Ali Paşa]] sadrazam olduguolduğu zaman MisirMısır'da isyankar kolemenlerdenkölemenlerden Kaytas Bey'i tenkil edip idam ettirmek goreviylegöreviyle MisirMısır'a gonderildigönderildi. Bu gorevigörevi basaribaşarı ile tamamladitamamladı.
Yeniden OsmanlilarOsmanlılar eline gecengeçen Mora'da yeniden kurulmakta olan Mora DefterdarligiDefterdarlığı gorevinegörevine atandiatandı. 1716'da Mora seraskeri oklan Kara Mustafa PasaPaşa [[Korfu]] adasiadası muhasarasimuhasarası iciniçin serasker tayin edilince, Abdullah PasaPaşa'ya vezirlikle NisNiş'de Rumeli BeylerbeyligiBeylerbeyliği gorevigörevi verildi ve bu gorevlegörevle birlikte Mora seraskerligeseraskerliğe de ona verildi. Bir muddetmüddet sonra Rumeli Eyaleti ile birlikte [[Inebahtiİnebahtı]] muhafizligimuhafızlığı gorevigörevi verilmek istendi. Fakat Abdullah PasaPaşa bu gorevigörevi kabul etmegietmeği istemedigiistemediği iciniçin muracaatmüracaat ederek vezirlikten ayrildiayrıldı. Istanbulİstanbul'a davet edildi ve orada SubatŞubat 1717'de KapicilarKapıcılar KethudasiKethüdası tayin edildi.
1716'da OsmanliOsmanlı ordusunun maglupmağlup dusdugudüşdüğü ve serdar-iı ekrem ve sadrazam [[Silahdar Damat Ali PasaPaşa]]'ninnın sehitşehit Petervaradinolduğu [[Petrovaradın Muharebesi]]'nden sonra kimin sadrazam olacagiolacağı sorun olmustuolmuştu. Ordu erkanierkanı kidemlikıdemli komutan olan Rumeli Beylerbeyi SariSarı Ahmet PasaPaşa'yiyı komutan vekili secmislerdiseçmişlerdi; ama bu durumdan haberadarhaberdar olmayan baskenttebaşkentte Sultan III. Ahmet, muhrmühr-uü humayunu onceönce sadrazam kethudasikethudası olan SariSarı Ibrahimİbrahim AgaAğa'ya vermek istedi ve sonra bundan caydirilarakcaydırılarak bostancibasiliklabostancıbaşılıkla saraydan cikartilmisçıkartılmış olan İlbasan'lı [[Hacı Halil Paşa|Halil Paşa]]'ya sadrazamliksadrazamlık verildi. Avusturya seferine hareket eden yeni sadrâzam ve serdar-ı ekrem Halil Paşa'nın yanında işbilir değerli bir kethüdanınkethudanın bulunması gerektigindengerektiğinden, Muhsinzâde Abdullah PasaPaşa Nisan 1717'de ikinci kez sadrâzam kethüdası oldutayin edildi.
Sadrazam Halil Paşa Avusturya ile savasdasavaşta pek basarilibaşarılı olamadiolamadı ve [[TimesvarTimeşvar]], [[Belgrad]] gibi cokçok onemliönemli kaleler AvusturyalilarAvusturyalılar eline gectigeçti. AvusturyalilarAvusturyalılar, Belgrad dusmesikalesini de ele geçirdiler ve uzerindesonra ucüç koldan OsmanliOsmanlı topraklarinatopraklarına hucumahücuma devam ettiler. OsmanliOsmanlı ordusu ise bozuk duzendüzen halde [[NisNiş]]'e cekildiçekildi. Bu maglubiyetinmağlubiyetin buyukbüyük yukuyükü orduda hichiç nufuzunüfuzu olmayan Sadrazam ve serdar-iı ekrem Halil PasaPaşa'ya isnad oldu. Halil PasaPaşa Ekim 1717'de azedildi, yerine üzerine sadrâzam olarak [[Tevkii Nişancı Mehmed Paşa|Nişancı Mehmet Paşa]] getirildi. BoyleceBöylece Muhsinzade Abdullah PasaPaşa'ninnın sadrazam kethudaligikethudalığı gorevigörevi sona erdi ve sadrazam olan Nişancı Mehmet Paşa yerine [[nişancı]]lığa getirildi.
Fakat bu savassavaş donemindedöneminde yuksekyüksek idare ve komut yetenekleri olan olan OsmanliOsmanlı askeri komutan ve burokratlaribürokratları nadirlesmisdinadirleşmişti. Muhsinzade Abdullah PasaPaşa'ninnın sadrazam kethudaligikethüdalığı gorevigörevi sirasindasırasında faaliyet ve cesareti gozegöze carpmistiçarpmıştı. OzellikleÖzellikle III. Ahmed'in en yakinyakın danismanidanışmanı olan ve Istanbulİstanbul'da sedaret kaymakamligikaymakamlığı yapan [[Damat Ibrahimİbrahim PasaPaşa]] onun yuksekyüksek yeteneklerini III. Ahmed'e arzetmistiarzetmişti. Bu gaileli gunlerdegünlerde yetenekli bir kisininkişinin ikinci safta kalmasikalması uygun gorulmedigigörülmediği iciniçin Muhsinzade Abdullah PasaPaşa'ya VidinVıdın kalesi muhafizligimuhafızlığı verildi.
Aralık 1717'de ise Muhsinzade Abdullah Paşa III. Ahmed'in başkent olarak kullandığı [[Edirne]]'ye davet edildi. 1718 yıl başlarında [[Yeniçeri Ağası olarak görev verildi. Yirmi bir gün sonra da bütün Rumeli kuvvetleriyle Nis kalesinin ehemmiyetli surette tamiri ve muhafazası şartiyle Rumeli valiliği verildi. Bu sırada Niş'teki yeniçerilerden birisi, yerli eyalet sipahisi ağasının eşine el uzatmasından dolayı yeniçeriler ile yerli eyalet sipahilerının arası açılmıştı. Muhsinzâde Abdullah Paşa yerli eyalet sipahileri tarafını tuttuğunu düşünen yeniçeriler valinin sarayına hücum edip aynı zamanda oraya topa tuttular. Abdullah Paşa maiyyetini alarak gizlice geceleyin Niş'in Belgrat kapısından çıkarak Aleksinac kaçtı ve durumu İstanbul'a bildirdi. Bunun üzerine Mayıs 1721'de Bosna valisi olan [[Topal Osman Paşa]] Rumeli valiliği ile Nis'e tayin edildi. Abdullah Paşa'ya da Bosna Valiliği verildi. Abdullah Paşa 24 Ağustos 1727'ye kadar Bosna valiliğinde kaldı. Fakat bu sefer Rumeli valisi ve Niş muhafızı olan Topal Osman Paşa hakkında şikâyet İstanbul'a erişti. Bu nedenle Eylul'da tekrar becayış yapılarak Abdullah Pasa tekrar Rumeli valiliği ile Niş'e, Topal Osman Paşa da Bosna valiliğine getirildi.
Aralik 1717'de ise Muhsinzade Abdullah Pasa III. Ahmed'in baskent olarak kullandigi [[Edirne]]'ye davet edildi. 1718 yil baslarinda yeniceri agaligi gorevi verildi.
------------
<!--
Yirmi bir gün sonra da bütün Rumeli kuvvetleriyle Niş kalesinin ehemmiyetli surette tamiri ve muhafazası şartiyle Rumeli valiliği verildi. Bu sırada Niş'teki yeniçerilerden birisi, yerli eyalet sipahisi ağasının esine el uzatmasından dolayı yeniçeriler ile yerli eyalet muhafızlarının arası açılmıştı. Muhsinzâde Abdullah Paşa bu hususta yerli eyalet kulu tarafını tuttuğundan yeniçeriler valinin sarayına hücum edip aynı zamanda top çekmeleriyle çaresiz kalan Abdullah Paşa maiyyetini alarak geceleyin Niş'in Belgrat kapısından çıkarak Aleksinaç kasabasına varıp durumu İstanbul'a bildirdi.
Aynı yıl Bucak (Besarabya) Nogaylarının ayaklanmasi uzerine Kırım hani Mengli Giray devletten askeri destek istedi. Muhsinzâde Abdullah Paşa, Rumeli Eyalet kuvvetleriyle bu desteği sağlamaya memur edildi ve aNogay ayaklanmasi basari ile bastiridiktan sonra tekrar Niş'e döndü.
Bunun üzerine Mayis 1721'de Bosna valisi [[Topal Osman Paşa]] Rumeli valiliği ile Niş'e ve Abdullah Paşa da Bosna Valiligine tâyin edildiler. Abdullah Paşa 24 Ağustos 1727'ye kadar Bosna valiliğinde kaldi. Fakat bu sefer Rumeli valisi ve Niş muhafızı olan Topal Osman Paşa hakkinda şikâyet edilmesi üzerine onunla tekrar becayiş yapilarak tekrar Rumeli valiliği ile Niş'e getirildi.
Muhsinzade Abdullah Paşa, [[Patrona Halil]] isyanını takip eden donemdedönemde Muhsinzade Abdullah Paşa, İstanbul'a davet edilerek 25 Kasım 1730 da ikinci defa yeniçeri ağası tayin edildi. Tayininden dört ay sonra 1 Nisan 1731'de ortaya cikançıkan fakat çabuk bastırılan kapikulubir kapıkulu askeri ayaklanmasiayaklanması sirasindasırasında Ağakapısı'nı basan yeniçerilerin tarafindantarafından koluna isabet eden bir kurşun yarası aldialdı. Fakat arka kapıdan kaçarak canını zor kurtarmayikurtarmayı basardibaşardı. Bunun üzerine Muhsinzade Abdullah Paşa yeniceriyeniçeri ağalığından azledildi. Abdullah Paşa'nın yerine yenicerilereyeniçerilere disiplin saglamaksağlamak yeniçeri ocagindanocağından yetismisyetişmiş bir ağaninağanın tâyin edilmesi gerektigigerektiği kabul edilmistir.edildi Bu nedenleve yeniceriliktenyeniçerilikten yetişmiş olup İran taraflarında yeniçeri ağası vekili ve daha sonra Adana valisi olan [[Şahin Mehmet Paşa ]] yeniçeri ağası olmuşturolarak görevlendirildi. ▼Muhsinzâde Abdullah Paşa, aynı yil Bucak (Besarabya) Nogaylarının isyanci hareketleri dolayısiyle Rumeli Eyalet kuvvetleriyle Kırım hanı Mengli Giray'a destek saglamaya memur edildi. Bu işin hallinden sonra tekrar Niş'e dönmüştür.
Onun yerine Muhsinzâde Abdullah PasaPaşa ise Adana valiliğine tâyin edilmistiredildi. Bu gorevgörev yanindayanında Anadolu'nun teftişi ve eskiyalarineşkiyaların tenkil edilip temizlenmesi gorevigörevi de kendisine verilmistirverildi. Ardindan Abdullah Paşa, Adana'dan [[Halep]] eyalet valiginevalığine ve oradan da [[Sayda]] eyâleti valiliginevaliliğine nakil edilmistiredildi. Sayda Valisi iken 22 Temmuz 1732'de eski sadrazamlardan [[ KabakulakKabakülak İbrahim Paşa]]'nın yerine üçüncü defa Bosna valiliğine gönderildi. Nisan 1736'da Bosna ValigineValığine Girit valisi olan eski sadrâzam [[Hekimoğlu Ali Paşa]]'nın tâyini üzerine üçüncü defa Rumeli valisi gorevigörevi verildi. ▼▲Muhsinzade Abdullah Paşa, [[Patrona Halil]] isyanını takip eden donemde İstanbul'a davet edilerek 25 Kasım 1730 da ikinci defa yeniçeri ağası tayin edildi. Tayininden dört ay sonra 1 Nisan 1731'de ortaya cikan fakat çabuk bastırılan kapikulu askeri ayaklanmasi sirasinda Ağakapısı'nı basan yeniçerilerin tarafindan koluna isabet eden bir kurşun yarası aldi. Fakat arka kapıdan kaçarak canını zor kurtarmayi basardi. Bunun üzerine Muhsinzade Abdullah Paşa yeniceri ağalığından azledildi. Abdullah Paşa'nın yerine yenicerilere disiplin saglamak yeniçeri ocagindan yetismis bir ağanin tâyin edilmesi gerektigi kabul edilmistir. Bu nedenle yenicerilikten yetişmiş olup İran taraflarında yeniçeri ağası vekili ve daha sonra Adana valisi olan Şahin Mehmet Paşa yeniçeri ağası olmuştur.
1737 Ocak ortalarında Bender'de serasker bulunan Şahin Mehmet Paşa vefat ettiğinden, Rumeli eyâleti üzerinde kalmak üzere Muhsinzade Abdullah Paşa Bender seraskeri tâyin edilipedildi. ağırlığıAğırlığı arkadan gelmek üzere acele o tarafa gönderilmiştirgönderildi. Bu tarihte Osmanlı devleti aleyhine Rusya-Avusturya gizliden ittifak etmişetmişlerdi olan Rusya-Avusturya'dan,ve önce Rusya taarruza geçerek savassavaş başlamıştı. Avusturya onceönce arabuluculuk yapipyapıp guyagüya Rus taaruzlarintaaruzlarıni durmakdurdurmak iciniçin OsmanliOsmanlı barisbarış heyeti ile "Niemirov"'da konferans tertip ederek muzakereleremüzakerelere girismistigirişmişti. Bu muzakerelermüzakereler Ruslarla barış yapılacağı ümidiniümidi vererekverilerek cephelerinOsmanli cephelerinin hazırlıksız bırakılmasına sebep oldu. Bu sekilde Avusturya elçisi Talman 'in iğfalinekandirici kapılansozlerle sadrâzam ve serdar-ı ekrem [[Silâhtar Seyyid Mehmed Paşa]] 'yi azledildibu vemuzakerelerin aynisavasi nedenleonleyecegine sinirinandirmisti. kalelerineBu asker gondermeyennedenle sadrazam kethudasikethudası Osman Halisa Efendi idamjkendisine edildiikazlar yapilmasina ragmen sınır kalelerine asker göndermeyi kabul etmemisti. Fakat Rusya ile savas bitmedi ve Avusturya'nin araciliginin hileli oldugu ortaya cikti. ▼▲Onun yerine Muhsinzâde Abdullah Pasa Adana valiliğine tâyin edilmistir. Bu gorev yaninda Anadolu'nun teftişi ve eskiyalarin tenkil edilip temizlenmesi gorevi de kendisine verilmistir. Abdullah Paşa, Adana'dan [[Halep]] eyalet valigine ve oradan da [[Sayda]] eyâleti valiligine nakil edilmistir. Sayda Valisi iken 22 Temmuz 1732'de eski sadrazamlardan [[Kabakulak İbrahim Paşa]]'nın yerine üçüncü defa Bosna valiliğine gönderildi. Nisan 1736'da Bosna Valigine Girit valisi olan eski sadrâzam [[Hekimoğlu Ali Paşa]]'nın tâyini üzerine üçüncü defa Rumeli valisi gorevi verildi.
Bunun üzerine 5 Ağustos 1737'de sadrâzam ve serdar-ı ekrem [[Silâhtar Seyyid Mehmed Paşa]] gorevden azledildi ve sınır kalelerine asker göndermeyen sadrazam kethudası Osman Halisa Efendi idam edildi. Mühr-i humâyün Bender muhafızı Muhsinzâde Abdullah Paşa'ya verildi. Ordu
▲1737 Ocak ortalarında Bender'de serasker bulunan Şahin Mehmet Paşa vefat ettiğinden, Rumeli eyâleti üzerinde kalmak üzere Muhsinzade Abdullah Paşa Bender seraskeri tâyin edilip ağırlığı arkadan gelmek üzere acele o tarafa gönderilmiştir. Bu tarihte Osmanlı devleti aleyhine gizliden ittifak etmiş olan Rusya-Avusturya'dan, önce Rusya taarruza geçerek savas başlamıştı. Avusturya once arabuluculuk yapip guya Rus taaruzlarin durmak icin Osmanli baris heyeti ile "Niemirov"'da konferans tertip ederek muzakerelere girismisti. Bu muzakereler Ruslarla barış yapılacağı ümidini vererek cephelerin hazırlıksız bırakılmasına sebep oldu. Bu sekilde Avusturya elçisi Talman'in iğfaline kapılan sadrâzam ve serdar-ı ekrem [[Silâhtar Seyyid Mehmed Paşa]] azledildi ve ayni nedenle sinir kalelerine asker gondermeyen sadrazam kethudasi Osman Halisa Efendi idam edildi.
Aralık 1737'ta ordusadrazam ilekomutasinda İstanbul'a gelengeldi. sadrâzam,Davutpas ordugahinda Sadrâzam Muhsinzade Abdullah Paşa [[sancak-ı şerif]] i pâdişâhapâdışâha teslim ileettikten sonra henüz saraydanoradan ayrılmadan kendisinden sadaret mührü kendinden alınarak sedaretten azledildi. Sedaret Istanbul'da sadaret kaymakamı olan [[Yeğen Mehmet Paşa]]'ya verilmiştirverildi. Sadaret Muhsinzade Abdullah Paşa'nin sadaret ve serdar-ı ekremliği dört buçuk ay kadar surmustur.sürmüş oldu▼
Gelenekten olarak azledilmis sadrazamlar surgune gonderilmekte iken Muhsinzâde Abdullah Paşa 17 Ocak 1738'da bir çekdiri ile tâyin edildiği Selânik Sancağı'na gönderildi. Ardindan 1738 içinde İnebahtı muhafızı ve oradan da 1739'da dördüncü defa Bosna valisi tayin edildi. 19 Mart 1741'de Bosna Valisi olarak yerine de eski sadrâzam [[İvazzade Mehmet Paşa]] gönderilmiş ve Muhsinzâde Abdullah Paşa Özi eyâlet valiliği verildi. Daha sonra Abdullah Paşa Karaman valisi tayin edilmekle beraber Karanman'a gitmeyip Balkan sınırlarinda görevlendirildi.. Önce Bender muhafızlığı yapti; ardindan 1743 Ocak ayı sonlarında Vıdın muhafızlığı ile Niğbolu sancağına tâyin edilmiştir. Mart 1745'de dördüncü defa Rumeli Eyaleti valisi olmuştur. Ağustos 1746'da Yahya Paşa'ya Rumeli eyalet valiliği verilmesi üzerine Muhsinzâde Abdullah Paşa emekliliğini istedi.
Bunun üzerine 5 Ağustos 1737'de mühr-i hümâyun Bender muhafizi Muhsinzâde Abdullah Paşa'ya verildi.
Bu emeklilik isteği önce [[Dimetoka]]'da oturmak şartıyla kabul edildi ve Eylül 1746'da ise [[Varna]]'da oturması da uygun görüldu. "Hâdikatü'l-Vüzera zeyli"' ndeki kaydaye göre, 28 Kasım 1746'da müracaatı üzerine vezirliği devam ettirilip, BoğdanBugdan haracı vergisinden senede on bin kuruş has tayin olunarak oğlu vezir [[Muhsinzade Mehmet Paşa]]'nın yerine Bender muhafızlığına tayin edilmiştiredildi. Fakat oraya varmadan Bender Muhafizligina, Kırım hanının ricası üzerine bu goreveile Belgrat muhafızı Numan Paşa tayin edilmişedildi. olduğundan, kendisineMuhsinzâde deAbdullah Paşa'ya da arpalık olarak TırhalaTirhala sancağı verilmiştirverildi. Mart 1748'de Muhsinzâde Abdullah Paşa beşinci kez Bosnavalisi görevine getirilmiştir. ▼
▲Aralık 1737'ta ordu ile İstanbul'a gelen sadrâzam, [[sancak-ı şerif]] i pâdişâha teslim ile henüz saraydan ayrılmadan kendisinden sadaret mührü alınarak sadaret kaymakamı [[Yeğen Mehmet Paşa]]'ya verilmiştir. Sadaret ve serdar-ı ekremliği dört buçuk ay kadar surmustur.
Bu görevde iken 7 Mayıs 1749'da Bosna Eyaleti merkezi olan [[Travnik]] şehirinde vefat etmistir. Vefatinda yaşı yaklaşık olarak doksanı bulmuştu.
Sabik sadrazam Muhsinzâde Abdullah Paşa 17 Ocak 1738'da bir çekdiri ile tâyin edildiği Selânik Sancagi'na gönderilmiştir. Oradan 1738 icinde İnebahtı muhafızı ve oradan da 1739'da dördüncü defa Bosna valisi tayin edilmistir. 19 Mart 1741'de Bosna Valisi olarak yerine de eski sadrâzam [[İvazzade Mehmet Paşa]] gönderilmiş ve Muhsinzâde Abdullah Paşa Özi eyâletine valiligi verilmistir.
Abdullah Paşa daha sonra Karaman valisi tayin olunmakla beraber Balkanlarda sinirlarda gorev yapmistir. Once Bender muhafizligi yapmistir. 1743 Ocak ayı sonlarında Vidin muhafızlıgi ile Niğbolu sancağına tâyin edilmistir. Subat 1745 sonuna kadar burada kalmış ve Mart 1745'de dördüncü defa Rumeli Eyaleti valisi olmuştur.
Agustos 1746'da Yahya Paşa Rumeli eyalet valiliği verilmesi üzerine Muhsinzâde Abdullah Pasa emekliliğini istemistir. Bu emeklilik istegi once [[Dimetoka]]'da oturmak sartiyla kabul edilmis ve Eylul 1746'da ise [[Varna]]'da oturmasi da uygun gorulmustur.
▲"Hâdikatü'l-Vüzera zeyli"'ndeki kayda göre, 28 Kasım 1746'da müracaatı üzerine vezirliği devam ettirilip, Boğdan haracı vergisinden senede on bin kuruş has tayin olunarak oğlu vezir [[Muhsinzade Mehmet Paşa]]'nın yerine Bender muhafızlığına tayin edilmiştir. Fakat oraya varmadan Kırım hanının ricası üzerine bu goreve Belgrat muhafızı Numan Paşa tayin edilmiş olduğundan, kendisine de arpalık olarak Tırhala sancağı verilmiştir.
-->
------------
Mart 1748'de Muhsinzâde Abdullah Pasa besinci kez Bosna Eyaleti valisi gorevine getirilmistir. Bu gorevde iken 7 Mayis 1749'da Bosna Eyaleti merkezi olan [[Travnik]] sehirinde hayata gozlerini yummustur. Vefat ettiginde yasi yaklasik olarak doksani bulmustu.
Bu vefatin haberi Istnabul'a ulasinca Bosna kadiligina ailesine Istanbul'a gonderilmesi icin bir ferman gonderilmistir.
Oğullarından [[Muhsinzade Mehmet Paşa]] 1765-1768 ile 1771-1773 donemlerinde iki kez sadrâzamlik yapmistir.
==Degerlendirme==
| 