Mikroorganizma: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:E coli at 10000x, original.jpg|thumb|250px|right|10,000 kez büyütülmüş bir ''[[Escherichia coli]]'' bakteri kümesi.]]

 

 

Mikroorganizmalar çok çeşitlidir. Bu tanımlama [[bakteri]]leri, [[mantar]]ları, [[arkea]]ları, [[protistler]]i, mikroskobik [[bitkiler]]i ([[Yeşil algler]] denen); ve [[plankton]], [[Planaryalar|planarya]] ve [[Amoeba]] gibi [[Hayvanlar|mikro hayvanlar]]ı da içine almaktadır. Bazıları [[virüs]]leri mikroorganizmaların içine dahil etse de, bunlar canlı olmayan olarak da kabul edilmektedir.<ref>Rybicki EP (1990) The classification of organisms at the edge of life, or problems with virus systematics. S Aft J Sci 86:182-186</ref><ref name="pmid13481308">{{Dergi kaynağı

 

=== Mikrobiyoloji Öncesi ===

{{cquote|…ve çünkü gözle görülemeyen, havada yüzen ve ağız ve burun yoluyla vücuda giren ve ciddi hastalıklara yol açan çok hızlı hareket eden tehlikeli yaratıklar vardır.<ref>''Varro On Agriculture'' 1,xii Loeb</ref>}}

 

 

=== [[Prokaryot]]lar ===

'''Prokaryotlar''' ya da '''Prokaryota'''; [[bakteri]]ler, [[siyanobakteri|mavi-yeşil algler]], [[riketsiya]]lar, [[aktinomiset]]ler, ve [[mikoplazma]]ların gruplarının dahil olduğu; gerçek [[çekirdek]] zarları ve membrana bağlı organelleri olmayan, [[fosfolipid]] barındıran hücre duvarı ve tek helezonlu [[DNA]] molekülü hücre içinde serbest halde bulunan mikroorganizmaları kapsayan canlılar üst[[alem]]dir.

Halk arasında mikrop diye adlandırılan mikroorganizmalar, hücresel yapılı olanlar ve hücresel yapıda olmayanlar olmak üzere ikiye ayrılır. Hücresel yapıda olanlar [[Bakteri]]ler, [[mantarlar]], [[protist]]lerdir. [[Hücre]]sel yapıda olmayanlar ise [[Virüs]]ler, [[viroid]]ler, [[prion]]lardır. Canlıların bilimsel sınıflandırması içinde çok çeşitli grupları içerdiği için genel geçer özellikler belirtmek zordur.

 

==== [[Bakteri]]ler ====

'''Bakteriler''' tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç [[mikrometre]] uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır, kimi [[küre]]sel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, [[radyoaktif atık]]larda<ref>{{Dergi kaynağı|author=Fredrickson J, Zachara J, Balkwill D, ''et al'' |title=Geomicrobiology of high-level nuclear waste-contaminated vadose sediments at the Hanford site, Washington state | url=http://aem.asm.org/cgi/content/full/70/7/4230?view=long&pmid=15240306 |journal=Appl Environ Microbiol |volume=70 |issue=7 |pages=4230–41 |year=2004 |pmid=15240306 |doi=10.1128/AEM.70.7.4230-4241.2004}}</ref> büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri [[hücre]]lerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş [[nonilyon]] (5×10³⁰) bakteri bulunmaktadır,<ref>{{Dergi kaynağı|author=Whitman W, Coleman D, Wiebe W |title=Prokaryotes: the unseen majority | url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/95/12/6578 |journal=Proc Natl Acad Sci U S a |volume=95 |issue=12 |pages=6578–83 |year=1998|pmid = 9618454 |doi=10.1073/pnas.95.12.6578}}</ref> bunlar dünyadan [[biyokütle]]nin çoğunu oluşturur.<ref>{{Dergi kaynağı|author=Whitman W, Coleman D, Wiebe W |title=Prokaryotes: the unseen majority |url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/95/12/6578 |journal=Proc Natl Acad Sci U S a |volume=95 |issue=12 |pages=6578–83 |year=1998|pmid=9618454 |doi=10.1073/pnas.95.12.6578}}</ref> Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve [[gıda döngüsü|gıda döngülerindeki]] çoğu önemli adım, [[atmosfer]]den [[azot fiksasyonu]] gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri [[Şube (biyoloji)|şubelerinin]] sadece yaklaşık yarısı [[laboratuvar]]da [[Kültür (biyoloji)|kültürlenebilen]] türlere sahiptir.<ref name=Rappe>{{Dergi kaynağı|author=Rappé MS, Giovannoni SJ |title=The uncultured microbial majority |journal=Annu. Rev. Microbiol. |volume=57 |issue= |pages=369–94 |year=2003 |pmid=14527284 |doi=10.1146/annurev.micro.57.030502.090759}}</ref> Bakterilerin araştırıldığı bilim [[bakteriyoloji]]dir, bu, [[mikrobiyoloji]]nin bir dalıdır.

 

==== [[Arkea]] ====

'''Arkeler''', '''Arkea''' ([[Yunanca]] αρχαία, "eskiler" 'den türetme; tekil olarak '''Arkaeum''', '''Arkaean''', veya '''Arkaeon'''), veya '''Arkebakteriler''', canlı organizmaların bir ana bölümüdür.

 

 

=== [[Ökaryot]]lar ===

'''Ökaryotlar''' ([[Latince]]: '''Eukaryota'''), hücrelerinin yapısından dolayı beraber gruplandırılmış bir canlılar grubudur. [[Bilimsel sınıflandırma]]da Ökaryotlar, [[Bakteriler]] ve [[Arkeler]], tüm canlıları kapsayan üç ana gruptur.

 

 

==== [[Protist]]ler ====

'''Protistler''' ('''Protista''', bazen '''Protoctista'''), ayrışık (heterojen) bir [[canlı]] grubudur ve [[hayvan]], [[bitki]] ya da [[mantar]] olarak değerlendirilemeyen [[ökaryot]] canlılardan oluşur. Protistler bilimsel sınıflandırma açısından [[âlem (biyoloji)|âlem]] olarak değerlendirilse de [[tek soylu]] ''(monophyletic)'' değil, [[kısmi soylu]] ''(paraphyletic)'' bir gruptur. Protistler içinde değerlendirilen canlıların da görece basit yapılı ([[tek hücreli canlılar|tek hücreli]] ya da ileri düzeyde özelleşmiş dokuları olmayan [[çok hücreli canlılar|çok hücreli]]) olmak dışında ortak özellikleri pek yoktur.

 

==== Mikro Hayvanlar ====

==== [[Mantar]] ====

'''Mantarlar''' (Fungi), çok hücreli<ref name="sebat">http://biology.sebat.edu.kg/tr/MANTARLAR/webler/web1.htm</ref> ve [[tek hücreli]]<ref name="sebat" /> olabilen [[ökaryotik]]<ref>http://www.geocities.com/mdigrak/Mikoloji.htm</ref> canlıları kapsayan bir canlılar [[alem]]i ve şapkalı mantarların tümüne halk arasında verilen genel addır.

 

 

==== [[Bitkiler]] ====

'''Bitkiler''' (Plantae), [[fotosentez]] yapan, [[ökaryot]]ik, ağaçlar, çiçekler, otlar, eğreltiotları, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok büyük bir canlılar [[alem]]idir.

 

 

=== [[Habitat]] ve [[Ekoloji]] ===

'''Habitat''', bir organizmanın yaşadığı ve geliştiği yer. Bu yer, fiziksel bir bölge, yeryüzünün özel bir parçası, hava, [[toprak]] ya da [[su]] olabilir. Habitat, bir [[okyanus]] ya da bir [[çayır]]lık kadar büyük olabileceği gibi, çürümüş bir [[ağaç]] kütüğünün altı ya da bir [[böcek|böceğin]] bağırsağı kadar küçük de olabilir. Bununla beraber, her zaman tanımlanabilen ve fiziksel olarak sınırlı bir bölgedir. Birden fazla hayvan ya da [[bitki]] özel bir habitatta yaşayabilir.

 

== Kaynakça ==

{{kaynakça}}

 

[[Kategori:Mikroorganizmalar|*]]