Ombudsman: Revizyonlar arasındaki fark

▲anayasal bir kurum niteliğine bürünen ombudsman, bir iki ülke hariç, İkinci Dünya Savaşı sonrasına kadar İsveç sınırları dışında pek ilgi çekmemiştir. 1950’lerden sonra ise ombudsmanlık dünyada yayılmaya başladığını görmekteyiz. Osmanlı Devletinde, devletin en büyük kadısı ve bütün kadıların üstü sayılan, ilmiye sınıfından kazasker ve şeyhülislam rütbesine yükselen, “kadı-ul kuzat” unvanını alan “Türk Başyargıcı Bürosu” vardı. Başyargıcın görevi, İslam Hukukunun, Sultan dahil memurlarca, halkın birbirleriyle ve devletle olan ilişkilerini düzenlerken uygulanmasını güvenceye almaktı. Bunu yaparken halkın haklarını memurların adaletsizliğine ve güçlerinin kötüye kullanılmasına karşı korumuş oluyordu.

▲Osmanlı Devleti dönemindeki bu uygulamayı ilk keşfeden ve ismi Demirbaş Şarl diye bilinen Kral XII. Charles olmuştur. İsveç Kralı Demirbaş Şarl(XII. Charles) 1709 yılında Ruslara yenilerek Osmanlı Devletine sığınır. Yaklaşık 5 yıl (1709-1714) Edirne yakınlarındaki Demirtaş Paşa Konağı’nda ikamet etmek zorunda kalır. Kadılık müessesesi uygulamasını da görüp beğenmiştir. Devletin iyi yönetilmesi ve adaletsiz uygulamalara göz yumulmaması konusunda titiz olan Kral, Stockholm’de kendisinin gözü kulağı olmak üzere bir ombudsman görevlendirmiştir. İsveç dilinde bu birime “ombudsmanlık” denildiği için Avrupa’ya bu isimle yayılmıştır. <ref name=http://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/151/151-DoganKestane.pdf>{{dergi kaynağı|soyadı=Kestane|ad=Doğan|başlık=Çağdaş Bir Denetim Organizasyonu Olarak Ombudsmanlık (Kamu Denetçiliği)|tarih=2006|yıl=2006|ay=Temmuz-Aralık|erişimtarihi=27 Mayıs 2013}}</ref>