Hersekzade Ahmed Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
|||
32. satır:
}}
'''Hersekli Ahmed Paşa''' (d. 1459
==Hayatı==
Herzeg (
Miralem
Çukurova'da 1485 ile 1491 arasında uzun süren [[Osmanlı-Memluklu Savaşı]] başlamıştı. İlk saldırıyı eyalet timarlı sipahileri ve azaplardan oluşan Osmanlı ordusu ile Osmanlı serdari Karamanoğulları'nın beyi Karagöz Mehmet Paşa yaptı. Önce Çukurova'nın önemli yoreleri Osmanlılar eline geçirldi ise de 9 Şubat 1486 tarihinde, Adana'nın hemen dışında Osmanli ordusu Memlükler tarafından mağlup edildi. Bunun uzerine II. Beyazit kendi damadi olan Hersekli Ahmet pasa komutasinda yenicerielr agirlikli bir orduyu ertesi yil Cukurova'ya gonderdi. Bu orduda timarali askerleri ile bulunan Karagöz Mehmet Paşa ile Hızır Beyzade Mehmed arasındaki birbirini çekememezlik ve kıskançlık bulunmaktaydi ve bu ordunun moralini zayıflatmıştı. Memluklu ordusu bu orduyla 15 Mart 1486'da yaptığı muharebede de büyük bir galibiyet kazandı. Osmanlı ordusu serdari Hersekli Ahmet Paşa Memluklülere esir düştü. O yıl bir ateşkes uygulanmaya başladı.
Bir yıl esarette kaldıktan sonra kurtulan Hersekli Ahmet Paşa İstanbul'a döndü. Yeniden 1487'de Anadolu beylerbeyi görevine geçirildi. Kendine vezirlik rütbesi de verildi. Memluklularle ateşkesden sonra barış sağlanamamış ve savsa tekrar baslamisti. 1488'de Osmanlı devleti karadan ve denizden Memluklara karşı bir sefere daha başladı. Kara ordusu Rumeli beylerbeyi [[Hadim Ali Paşa]] komutası altında idi ve deniz gücüne Anadolu beylerbeyi olan Hersekli Ahmet Paşa komuta etmekteydi. Hem Osmanlılar hem de Memluklular İtalya deniz ticaret devletlerinde ve özellikle Kıbrıs'ı elinde bulunduran Venediklilerden yardım istediler; ama Venedikliler taraf tutmamya karar verdiler. Hersekli Ahmet Paşa komutasında Osmanlı donanması Memluklularin Çukuriova'daki ordularını denizden takviye edecek güc göndermesini önlemek üzere [[İskenderiye]]'ye hücum etti. Çıkan bir fırtına Osmanlı donanmasına büyük bir zarar verdi. 60.000 kişilik Osmanlı kara ordusu ile Osmanlılar Adana ve Çukurova'yı ele geçirmişken, Memluklüler Suriye ve Mısır'dan takviyeler getirerek Adana yakınında yapilan [[Ağaçayırı Muharebesi]]'nde Osmanlı ordusunu mağlup ettiler. Osmanlı kara ordusu Karaman'a çekildi ve Memluklular Adana'yı kuşatıp üç ay sonra sonra ele geçirdiler. Hersekli Ahmet Paşa küçük bir Mısır filosunu denizde yenmişti ama o yılki seferde Memluklular galip gelmişlerdi.
1497'de Hersekli Ahmet Paşa [[Koca Davut Paşa]] yerine ilk kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde ancak bir yıl kaldı.
1499'da İnebahtı Seferi'ne katıldı ve bu seferde yararlıkları görüldü.
1503'de ikinci kez sadrazamlığa getirildi. 1506'da kendi isteğiyle bu görevden ayrıldı.
1506'da [[Gelibolu]] sancakbeyi ve [[kaptan-ı derya]] olarak görevlendirildi. Bu görevde 1511'e kadar kaldı.
1511'de üçüncü kez sadrazamlığa getirildi ama üç ay kadar kalabildi.
1512'de [[Yavuz Sultan Selim]] tahta geçtikten sonra idam ettirdiği sadrazam [[Koca Mustafa Paşa]] yerine kayınbiraderi olan Hersekli Ahmed Paşa'yı dördüncü kez sadrazam tayin etti. Bu sedaret dönem sırasında Yavuz Sultan Selim'in [[Şah İsmail]]'e karsı çıktığı İran Seferi'ne katıldı. [[Çaldıran Muharebesi]]'nin kazanılması ve ordunun [[Tebriz]]'i alıp kışın yakınlaşması nedeniyle geri çekilmesi sırasında yeniçeriler arasında karışıklık çıktı. Yeniçeriler Yavuz Sultan Selim'in arzu attığı gibi Anadolu'da bir kışlak mevkide kişi geçirip ertesi yıl yine İrana'a taaruza geçmek istemediklerini ayaklanamaya çok yakın bir tarzda bildirdiler. Yavuz Sultan Selim bunun sadrazam Hersekli Ahmet Paşa'nın kışkırtması dolayısıyla olduğunu iddia edip bundan onu sorumlu tuttu. 28 Ekim 1514'de sadrazamı tutuklattırdı ve vazifesinden azletti.
Hersekli Ahmet Paşa 23 Eylül 1515'de beşinci kez sadrazam yapıldı. Bu sefer 7 ay 3 günlük sedaretten sonra 26 Nisan 1516'da bu görevden azledildi.
Bir süre Yedikule Zindanı'nda hapis edildi ama sonra bağışlanıp salıverildi.
Yavuz Sultan Selim'in [[Mısır Seferi]] sırasında [[Bursa]] muhafızı görevi yaptı. Mısır fethedildikten sonra Sultan I. Selim'in davet etnmesi üzere Mısır'a [[Kahire]]'ye gitti.
Bu ziyaretten İstanbul'a dönmekte iken yolda Kızılçöl, [[Maraş]] mevkiinde [[21 Temmuz]] [[1517]]'de hayata vefat etti. Cenazesi [[İzmit Körfezi]] kıyısında bulunan [[Hersek Köyü]]'ında yaptırmış olduğu [[[Hersekzade Ahmed Paşa Camii]] olarak anılan camiinin yanındaki türbesine gömüldü.
==Değerlendirme==
Satır 63 ⟶ 70:
Tedbirli, âlim, akıllı ve cesurdu.
</blockquote>
Günümüzde hazırlanmış yeni bir "Osmanlılar Ansiklopedisi" biyografi eserinde şu değerlendirme ifade edilmektedir:<ref name="yaşamyapıt"/>
<blockquote>
Kaynaklar Hersekzade'yi iş bilir, dürüst, güvenilir ve kahraman bir devlet adamı olarak nitelemektedir.
Satır 72 ⟶ 79:
Ahmed Paşa, [[Keşan]]’da ve [[Hersek Köyü]]'nde camiyle birlikte birer külliye yaptırtmıştır. Keşan’daki külliye ile ilgili vakfiyesi tarihçilerin elindedir ve bilinmektedir. Hersek köyündeki cami [[Hersekzade Ahmed Paşa Camii]] olarak anılır.
Hersekli Ahmed Paşa,
==Ayrıca bakınız==
Satır 82 ⟶ 89:
==Dış bağlantılar==
*
* Tektaş, Nazım (2002), ''Sadrazamlar-Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı'', İstanbul:Çatı Kitapları.
* Yılmaz, Mehmet "Ahmet Paşa (Hersekzade)", (1999) ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.146-147
* Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), ''Sicill-i Osmani'', İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları
* Turan,
Satır 124 ⟶ 131:
{{bitiş kutusu}}
{{Osmanlı sadrazamları}}
{{Osmanlı Kaptan-ı Deryaları}}
| |||