Celadet Ali Bedirhan: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Neribij (mesaj | katkılar)
→‎Hayatı: Bilginin alındığı kaynak gösterilmelidir. Kaynak eklendi. Kaynak özel olarak konuyla ilişkin olup güvenilirlik problemi yoktur.
Takabeg (mesaj | katkılar)
Fransız Suriye ve Lübnan Mandası
1. satır:
{{kaynaksız}}
[[Dosya:Bedir Khan brothers.jpg|thumb|200px|Kâmuran, Süreyya ve Celadet]]
'''Celadet Ali Bedirhan''' (Kürtçe: Mîr Celadet Alî Bedirxan) (1893, [[İstanbul]] - 15 Temmuz 1951, [[Şam]]).<ref name="celadet1">Celadet Ali Bedirxan, ''Hevind'', Avesta, İstanbul, 2009, ISBN 9944382779, s. 4.</ref> [[Osmanlı İmparatorluğu]]nda ve [[Fransız Suriye ve Lübnan Mandası|Suriye]]'de faaliyeti sürdüren [[Kürtler|Kürt]] [[Kürt milliyetçiliği|milliyetçi]]<ref name="Özoglu101">Hakan Özoglu, ''Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries'', SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 101.</ref> dilbilimci, yazar ve siyasetçi. Kürt milliyetçi örgütü [[Hoybun]]'un ilk başkanı<ref name="Özoglu101"/>.
 
== Hayatı ==
'''Celadet Ali Bedirhan''' 1893 yılında [[İstanbul]]'da dünyaya geldi. [[Bedirhan|Bedirhan Bey]]'in torunu Emir Ali Bedirhan'ın oğludur.<ref name="Boseli">[http://www.yuksekovahaber.com/yazi/bave-zimanzaniya-kurdi-celadet-ali-bedirxan-2727.htm Bedel Boselî, Bavê zimanzaniya kurdî: Celadet Alî Bedirxan]</ref> İlk ve ortaöğrenimini [[İstanbul]]'da tamamladı. [[I. Dünya Savaşı]] sırasında, subay olarak [[Osmanlı ordusu]]na alındı<ref name="Özoğlu129">Özoglu, ''a.g.e.'', s. 129.</ref> ve [[Kafkasya Cephesi]]'nde bulundu. [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun dağılmasından sonra [[Kürt]] [[aşiret]]lerinin birliğini sağlamak için çaba gösterdi, fakat başarılı olmadı. 1922 yılında kardeşi [[Kâmuran Bedirhan]]'la birlikte [[Almanya]]'ya gitti. Almanya'da öğrenimini sürdüren Celadet Ali, 1925`te önce [[Kahire]]'ye geçti, bir süre sonra da [[Fransız Suriye ve Lübnan Mandası|Fransız mandası altındaki Suriye]]'ye yerleşti. Suriye'de [[Haco Ağa]] ve önde gelen diğer Kürt aydınlarıyla birlikte [[Hoybun]]'un kuruluşunda aktif rol oynadı.<ref name="celadet1"/>
 
== Kürtçe Çalışmaları ==
1930`lu yıllarla birlikte, siyasi çalışmalardan uzaklaşarak Kürtçeyle ilgili çalışmalarını yoğunlaştırdı. 15 Mayıs 1932 yılında ''[[Hawar]]'' dergisini çıkardı. ''Hawar'' Dergisi ile birlikte Arap karakterli Kürt alfabesinin yanında Latin karakterli Kürt alfabesi de kullanılmaya başlandı. İlk 23 sayısı hem Latin alfabesiyle hem de Arap alfabesiyle yayınlananan ''Hawar'', 24. sayıdan itibaren bütünüyle Latin alfabesiyle yayınlandı. Günümüzde kullanılan latin karakterli [[Kürt alfabesi]] ilk defa ''Hawar'' dergisinde uygulanan alfabedir. ''Hawar'' dergisinde çoğunlukla Kurmanci olmak üzere düzenli bir biçimde Sorani ve az sayıda da Zazaki yazılar yayınlandı. Osmanlı dönemi Kürt basınından ayrı olarak ''Hawar'' 'da Türkçe yazılara yer verilmemekle birlikte, dergide Fransızca bölümü vardı ve bazı Kürtçe yazılar Franszıca'ya da tercüme ediliyordu. Suriye'nin Fransızların hakimiyetimandası altında olmasının bunda etkili olduğu düşünülmektedir. ''Hawar'' Dergisi hem Kürtçe'nin stnadartlaştırılması hem de Kürtçe yazan kadronun yetişmesi anlamında bir okul işlevi gördü. ''Hawar'' 'ın yazar kadrosu içinde Celadat Bedirhan dışında, kardeşi [[Kâmuran Bedirhan]], [[Osman Sabri]], [[Nureddin Zaza]], [[Cegerxwin]], [[Kadri Can]] gibi birçok kişi de düzenli olarak yazdı. Toplam 57 sayı yayımlanan ''Hawar'' 1943'de yayınına son verdi.<ref name="hawar1">Hawar, Cild 1, Hejmar 1-23, (1932-1933), Nûdem, Stockholm 1998 </ref><ref name="hawar2">Hawar, Cild2, Hejmar 24 -57, (1934-1943), Nûdem, Stockholm 1998</ref>
 
1942'de Şam'da ''Hawar'' 'ın yanısıra ''[[Ronahi]]'' ismiyle resimli bir Kürtçe dergi çıkardı. Başta ''Hawar'' 'ın bir eki olarak çıkan ''Ronahi'', ''Hawar'' 'ın yayınına son vermesinden sonra bir düre yayınına bağımsız olarak devam etti. Sadece Kürtçe’nin Kurmanci lehçesiyle yayın yapan ''Ronahi'', latin alfabesiyle yayımlandı. Toplam 28 sayı yayınlanan ''Ronahi'', 1945 yılında yayınını sona erdirdi. ''Ronahi'' 'nin yazar kadrosu da çoğunlukla ''Hawar'' 'da yazan kişilerdi.<ref name="ronahi">Ronahî (1-28), Çapxana Jina Nû, Uppsala 1985, ISBN: 91970747-05</ref>