Kriptoloji: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bot: Kaldırılıyor: zh,pt,ko,he,ru,fr,es,en,af,ca,hu,fi,it,et,id,cs,el,vi,nl,sv,da (strongly connected to tr:Kriptografi) |
vandalizmler geri önce |
||
16. satır:
* [[Veri gizleme teknikleri]]
== Kriptolojinin tarihi ==
Kriptografinin Türkçe adı şifre yazımıdır. Kriptografi yunanca gizli anlamına gelen “kriptos” ve yazı anlamına gelen “graphi” dan türetilmiştir. Kriptoloji ise şifre bilimidir. Kriptografi bilgi güvenliği ile uğraşır, Kriptoanaliz güvenli bilginin kırılması başka bir deyişle kriptografinin tam karşıtıdır. Kriptoanalistler genelde şifre çözmeye dayalı çalışırlar. Kriptoloji bir [[matematik]] bilimidir ve genelde sayılar teorisi üstüne kuruludur.
İlk kriptolog, 4000 yıl önce yaşamış Mısırlı bir kâtiptir. Efendisinin hayatını anlatırken hiyeroglifleri şifrelenmiş bir şekilde oluşturmuştu ve bazı hiyeroglifler daha önce hiç
Kriptografi, bu şekilde başlamasına karşın, hayatının ilk 3000 yılında neredeyse hiç
Dönemin en önde uygarlığı olan Çin'de ise yazının şifresiz yazılmasının bile çok zor olması nedeniyle kriptografi hiç gelişemedi.
Daha sonraları (M.Ö 5. - 6. yüzyıl) askeri istihbaratta
== Nasıl Çalışır? ==
Kriptoloji [[algoritma]]ları tamamen matematiksel [[fonksiyon]]lardan oluşur. Örneğin [[Sezar]] şifresinde A harfi yerine D, B harfi yerine E kullanılmıştır... ve bu şekilde devam etmektedir. Bu da demek oluyor ki algoritma gördüğü her harf yerine [[alfabe]]de ona karşılık gelen harfin üç ilersindeki harfi getirerek şifrelenmiş (kriptolu) metni oluşturmuş oluyor. İlk zamanlarda kriptolu metinlerin güvenliği için şifreleme ve deşifreleme algoritmaları saklı tutulurdu ve gizli bir anahtar bulunurdu. Fakat günümüzde kriptolojinin güvenliğinden bahsedecek olursak. Algoritma bilinse dahi yazı metninin çözülmemesi gerekir. Burada da devreye açık anahtarlı kripto algoritmaları girmektedir. Bunlar bir [[Public Key]] (genel anahtar) –ki bu herkesin görebileceği bir anahtar. (Secret Key) bu da sadece yazının çözülmüş (deşifrelenmiş) halini elde etmeye yarayacak olan anahtardır.
== Kullanım Alanları ==
47. satır:
{{Link SM|en}}
[[af:Kriptografie]]
[[ca:Criptografia]]
[[cs:Kryptografie]]
[[da:Kryptografi]]
[[de:Kryptografie]]
[[el:Κρυπτογραφία]]
[[en:Cryptography]]
[[es:Criptografía]]
[[et:Krüptograafia]]
[[fi:Salaus]]
[[fr:Cryptographie]]
[[he:קריפטוגרפיה]]
[[hu:Kriptográfia]]
[[id:Kriptografi]]
[[it:Crittografia]]
[[ja:暗号]]
[[ko:암호학]]
[[nl:Cryptografie]]
[[pl:Kryptografia]]
[[pt:Criptografia]]
[[ru:Криптография]]
[[sv:Kryptografi]]
[[vi:Mật mã học]]
[[zh:密码学]]
| |||