|
| il = Trabzon
| bölge = Karadeniz
| kaymakam = Sedat Sırrı Arısoy
| kaymakam = Abdullah Aslaner<ref>http://trabzon.yerelnet.org.tr/il_ilce_kaymakamlik.php?iladi=TRABZON</ref>
| belediye başkanı = [[Hayri Birinci]] (Bağımsız)
| yüzölçümü = 143
| yüzölçümü_ref =
| alan kodu = 462
| plaka kodu = 61
| website = http://www.vakfikebir.bel.tr/
}}
'''Vakfıkebir''' (eski adı '''Büyük Liman''', '''Fol''' ''([[Rumca]]: Pholí, yuva)''), [[Trabzon (il)|Trabzon]]'un ilçesi.
Vakfıkebir, 2004 verilerine göre Türkiye'nin 217'nci, Trabzon'un 3. en gelişmiş ilçesidir.<ref>Devlet Planlama Teşkilatına göre Vakfıkebir 0,340443 gelişmişlik payı ile Türkiye'de 217'inci, Trabzon'da ise merkez ilçe ve Beşikdüzü'nün ardından [http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/gosterge/2004/ilce.pdf 3. gelişmiş ilçe merkezi.]</ref>
== Tarih ==
KuruluşVakfıkebir, kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber çok eski bir yerleşim yeridir. TarihiTarih boyunca Hitit, Pers, Roma, Bizans ve Trabzon İmparatorluğu’nun hakimiyetinde kalan Vakfıkebir'e Hacı Bektaş Veli hazretlerinin müridi Türkmen/Çepni'ler 12nci Yüzyılın başlarından itibaren yerleşmeye başlamışlardır. Selçuklulardan sonra kalmış, [[1461]] yılında [[Fatih Sultan Mehmet]]'in Trabzon İmparatorluğu'nu yıkması ile Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine girmiştir. Vakfıkebirin ilk belediye başkanı Bahadırzade Yusuf Ağadır.
Bugünkü adını, Yavuz Sultan Selim Trabzon’da bulunduğu bir tarih de onu ziyarete gelen annesi Gülbahar Hatun tarafından almıştır.Gülbahar Hatun Trabzon’da kurmuş olduğu Hatuniye Vakfı’na Vakfıkebir topraklarının gelirlerini de dahil ettiğinden dolayı o zamanki adıyla Büyükliman olarak anılan kasaba bu tarihten sonra Vakfıkebir olarak (Büyük Vakıf) olarak anılmaya başlanmış. Doğal liman olması nedeniyle tarih de deniz ulaşımın önemli merkezlerinden biri olmuştur.
Vakfıkebir Osmanlı Teşkilat Nizamesi ile 1874 yılında kaza olmuştur. Bu tarihte Akçaabat, Maçka, Yomra ilçeleriyle Trabzon’a bağlıdır. 1874 yılında kaza olmasına rağmen Belediye Teşkilatı 1877 yılında kurulmuştur. 1888 yılında Rüştiye okulunun açıldığı Vakfıkebir’de 1892 yılında Ziraat Bankası kurulmuştur. Rüştiye okulunun ilk müdürü Mehmet İhsan Efendi’dir.
Vakfıkebir [[I.Dünya Savaşı]] sırasında 20 Temmuz 1916’da Rusya İmparatorluğu'nun işgaline uğramış. Bu işgal 14 Şubat 1918 tarihine dek sürmüştür.
Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırlarına katılmasından sonra çeşitli idari kademelere ve isimlere maruz kalan Vakfıkebir 1864 tarihli Osmanlı Vilayet Kanunu çerçevesinde 1874 yılında Trabzon vilayetine bağlı bir ilçe olmuştur.
Vakfıkebir, 20 Temmuz 1916 tarihinde Rus Çarlığının işgaline uğramış ve 14 Şubat 1918 tarihinde işgalden kurtarılmıştır. İşgal altında geçen dönem halk arasında “Muhaceret Dönemi” olarak anılmakta ve her yıl 14 Şubat tarihinde işgalden kurtuluş törenlerle kutlanmaktadır.
İlçe halkı ülkenin kurtulması ve bağımsız bir Türk devleti kurulması çalışmalarında tüm Çepniler gibi hep Atatürk’ün yanında yer almıştır. Bu çerçevede ilçe halkı aldıkları bir kararla Kellecioğlu Abdullah Hasip (Ataman) Beyi Erzurum Kongresi’ne Büyükliman Delegesi olarak göndermiştir. Abdullah Hasip Bey, Erzurum Kongresi'nin iki yazmanından birisi olarak görev yapmıştır.
Vakfıkebir ilçesinden 1954 yılında güneyindeki Tonya, daha sonra 80 ve 90’lı yıllarda sırası ile batısındaki Beşikdüzü, Şalpazarı ve doğusundaki Çarşıbaşı ilçeleri ayrılarak bağımsız ilçe olmuşlardır.
Vakfıkebir, Cumhuriyetin kuruluşu ile beraber ilçe olma özelliğini ve sınırlarını korumuştur. Bu tarihte ilçenin merkez ile birlikte altı nahiyesi, dokuz beldesi ve 135 köyü vardır. Bu nahiyelerden 10 Mart 1954 tarih ve 6324 sayılı kanunla Tonya, 19 Haziran 1987 tarih ve 3392 sayılı kanunla Beşikdüzü ve Şalpazarı, 9 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı kanunla Çarşıbaşı ilçe olmuş ve Vakfıkebir'den ayrılmışlardır. Bugün ilçenin Yalıköy adında bir beldesi ve 34 köyü mevcuttur.
İlçe tarihinde Büyükliman ve Fol isimleri ile de anılmıştır. Fol isminin kaynağı ilçenin 45 kilometre güneyinden doğan Fol deresidir. Vakfıkebir bugünkü adını ise, Yavuz Sultan Selim annesi Gülbahar Hatun’dan almıştır. O tarihte Trabzon Valisi olan oğlu Şehzade Selim’i görmek için İstanbul'dan Trabzon’a deniz yoluyla seyahat eden Gülbahar Hatun büyük bir fırtınaya yakalanmış, kurtulması halinde karaya ayak basacağı toprakları Allah'a vakfedeceğini adamıştır. O zamanki adıyla Büyükliman olan yerleşim merkezinde toprağa ayak basan Gülbahar Hatun bu toprakları vakfeder. Vakfedenin büyük (padişah eşi) olmasından dolayı bu tarihten sonra yörenin adı Vakfıkebir (Büyük Vakıf) olmuştur.
Vakfıkebir adının beş yüz yıllık geçmişi olmasına rağmen halk arasında Fol ve Büyükliman adları zaman zaman kullanılmaktadır.
== Coğrafi yapı ==
Vakfıkebir, Karadeniz Bölgesi Doğu bölümünün iklim şartlarının etkisi altında olup burada iklim, ılıman iklimin denizsel karakterini taşır. Yazlar orta sıcaklıkta, kışlar ılık ve her mevsim yağışlı geçer. Yağmurun en yoğun olduğu mevsim sonbahar, ilkvahar ve kıştır. Biten bakımından deniz iklimi özelliğini taşıyan kıyı kesimine kimi yıllar kar düşmediği olur.
== TurizmEkonomi ==
[[Dosya:Vakfıkebir ekmek festivali.jpg|thumb|240px|Vakfıkebir Ekmek Festivali... [[Temmuz]] sonu, [[Ağustos]] başı gibi düzenlenen [[festival]], ilçede düzenlenen tek büyük [[Kültür]]-[[Sanat]] aktivitesi.]]
Vakfıkebir deniz kenarında ve Samsun-Trabzon karayolunun üzerinde bulunmasına, el değmemiş yaylalara sahip olmasına rağmen son yıllara kadar turizmden gerçek manada yararlanamamıştır.
[[1992]] yılında açılan Turizm Eğitim Merkezi hem ilçe turizminin gelişmesi hem de turizme ara eleman yetiştirilmesi yönünde büyük katkılar sağlamaktadır. Yaylalarda kurulu tesisler ilçenin turistik kaynaklarıdır.
İlçenin başlıca gelir kaynağı tarım ve hayvancılıktır. İlçede bir organize sanayi bölgesi ile çeşitli mandıralar bulunmaktadır.
Şehir, taş fırınlarında pişen [[Vakfıkebir Ekmeği]] ve tereyağı ile ünlüdür.
| 